Xét nghiệm Coombs là gì? Khi nào thực hiện?

Xét nghiệm Coombs được thực hiện cho nhiều chỉ định lâm sàng khác nhau, giúp phát hiện các kháng thể có thể gây ra phản ứng có hại trong cơ thể. Xét nghiệm được phân thành hai loại: Xét nghiệm Coombs trực tiếp và xét nghiệm Coombs gián tiếp, mỗi loại phục vụ các mục đích riêng biệt.

Xét nghiệm Coombs là gì?

Hồng cầu (RBC) là những cấu trúc phức tạp có nhiều gai kháng nguyên. Mỗi kháng nguyên có thể liên kết với một kháng thể cụ thể, do cơ thể tự sản xuất hoặc từ bên ngoài. Khi phản ứng huyết thanh xảy ra giữa kháng nguyên và kháng thể trên bề mặt của RBC, nó sẽ kích hoạt sự phá hủy các tế bào này, dẫn đến tan máu. Để xác định chính xác nguyên nhân gây thiếu máu đột ngột và xác định các kháng thể gây ra sự phá hủy này, các bác sĩ chuyên khoa sẽ chỉ định bệnh nhân làm xét nghiệm Coombs.

Còn được gọi là xét nghiệm Antiglobulin (AGT), xét nghiệm Coombs là loại xét nghiệm miễn dịch huyết học được thiết kế để phát hiện các kháng thể tấn công và phá hủy các tế bào hồng cầu, gây tan máu. Có hai loại xét nghiệm Coombs chính đó là xét nghiệm Coombs trực tiếp và gián tiếp.

Xét nghiệm Coombs trực tiếp (DCT)

Xét nghiệm này được sử dụng để phát hiện kháng thể bám trực tiếp vào hồng cầu. Những kháng thể này có thể được sản sinh do một số bệnh như lupus ban đỏ hệ thống hoặc bệnh bạch cầu lymphocytic. Trong một số trường hợp, chúng được lấy từ bên ngoài, chẳng hạn như thông qua truyền máu hoặc truyền từ mẹ sang con qua nhau thai.

Xét nghiệm Coombs gián tiếp (ICT)

Xét nghiệm gián tiếp tập trung vào việc xác định kháng thể có trong huyết thanh có thể nhắm vào hồng cầu mà không liên kết trực tiếp với chúng. Loại phản ứng này đặc biệt quan trọng khi sàng lọc kháng thể ở những người hiến máu và người nhận máu tiềm năng trước khi truyền máu.

Nhìn chung, xét nghiệm Coombs đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán thiếu máu tan máu, theo dõi khả năng tương thích truyền máu và ngăn ngừa bệnh tan máu ở trẻ sơ sinh. Với ứng dụng rộng rãi và tầm quan trọng của nó, việc hiểu mục đích và các loại xét nghiệm có thể giúp làm sáng tỏ cách bác sĩ quản lý và điều trị các tình trạng liên quan đến tan máu.

Kết quả xét nghiệm Coombs cho biết điều gì?

Xét nghiệm Coombs là một kỹ thuật miễn dịch huyết học quan trọng giúp phát hiện các kháng thể có thể không liên kết hoàn toàn với các kháng nguyên tương ứng trên bề mặt hồng cầu nhưng vẫn gây ra rủi ro cho cơ thể. Xét nghiệm được thực hiện để xác định các kháng thể bất thường có thể dẫn đến các biến chứng sức khỏe nghiêm trọng. Việc hiểu kết quả là điều cần thiết để chẩn đoán và điều trị hiệu quả.

Kết quả bình thường: Âm tính (-)

Kết quả âm tính cho biết không tìm thấy kháng thể.

Xét nghiệm Coombs trực tiếp

Kết quả âm tính có nghĩa là không có kháng thể nào bám vào hồng cầu, được coi là kết quả bình thường.

Xét nghiệm Coombs gián tiếp

Kết quả âm tính cho thấy máu của người hiến tặng tương thích với máu của người nhận, cho biết có thể truyền máu an toàn.

Kết quả bất thường: Dương tính (+)

Kết quả dương tính xảy ra khi phát hiện thấy kháng thể, báo hiệu phản ứng kháng nguyên-kháng thể đã diễn ra.

Xét nghiệm Coombs trực tiếp

Kết quả dương tính cho biết kháng thể đã liên kết với hồng cầu. Điều này thường thấy trong các tình trạng như thiếu máu tan máu tự miễn và bệnh tan máu ở trẻ sơ sinh.

Xét nghiệm Coombs gián tiếp

Kết quả dương tính cho thấy sự không tương thích giữa máu của người hiến và máu của người nhận, nghĩa là việc truyền máu không an toàn trong trường hợp này.

Xét nghiệm Coombs được thực hiện khi nào?

Kết quả xét nghiệm Coombs là chìa khóa để chẩn đoán và quản lý các tình trạng như thiếu máu tan máu và đảm bảo truyền máu an toàn. Thông qua đánh giá kết quả xét nghiệm, bác sĩ chuyên khoa có thể thực hiện các biện pháp thích hợp để bảo vệ sức khỏe của bệnh nhân và ngăn ngừa các biến chứng.

Có nhiều chỉ định áp dụng thực hiện xét nghiệm Coombs, bao gồm:

Chỉ định xét nghiệm Coombs trực tiếp

Phản ứng máu bất thường

Xét nghiệm Coombs trực tiếp thường được thực hiện khi có các hiện tượng bất thường liên quan đến máu, chẳng hạn như đông máu, tan máu hoặc thiếu máu nặng. Những tình trạng này có thể phát sinh ở những bệnh nhân mắc các bệnh tự miễn, lupus ban đỏ hệ thống, nhiễm trùng do vi khuẩn Mycoplasma, thiếu máu tan máu tự miễn hoặc u lympho.

Phản ứng sau truyền máu

Nếu bệnh nhân biểu hiện các phản ứng bất lợi sau khi truyền máu, xét nghiệm Coombs trực tiếp được sử dụng để xác định xem vấn đề có phải do sự không tương thích kháng thể giữa người hiến và người nhận hay không.

Bất đồng nhóm máu Rh giữa mẹ và con

Trong trường hợp mẹ có nhóm máu Rh- và con có nhóm máu Rh+, xét nghiệm Coombs được thực hiện để kiểm tra xem kháng thể của mẹ có đi qua nhau thai và nhắm vào các tế bào hồng cầu của con hay không. Đánh giá này rất quan trọng để hiểu sức khỏe của con và xác định bất kỳ biện pháp phòng ngừa nào cần thiết.

Chỉ định xét nghiệm Coombs gián tiếp

Sàng lọc truyền máu

Trước khi thực hiện truyền máu, xét nghiệm Coombs gián tiếp được sử dụng để sàng lọc kháng thể chống lại các tế bào hồng cầu của người nhận. Bước này đảm bảo rằng chỉ có máu tương thích mới được chọn để truyền, giúp giảm nguy cơ phản ứng truyền máu.

Sàng lọc bất đồng nhóm máu Rh trong thai kỳ

Khi con có nhóm máu Rh+ và mẹ có nhóm máu Rh-, xét nghiệm Coombs gián tiếp giúp phát hiện kháng thể lưu hành trong huyết thanh của mẹ. Việc sàng lọc này rất quan trọng để dự đoán các biến chứng tiềm ẩn do bất đồng nhóm máu Rh và hướng dẫn các can thiệp y tế phù hợp cho cả mẹ và con.

Hy vọng những thông tin trong bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn xét nghiệm Coombs là gì cũng như ý nghĩa của xét nghiệm này trong chẩn đoán và điều trị bệnh. Thông qua đó, bạn có thể chủ động thực hiện các biện pháp để kiểm soát tình trạng liên quan đến vấn đề không tương thích máu, đảm bảo kết quả tốt hơn và phương pháp điều trị an toàn hơn.