Xét nghiệm đếm tế bào máu là gì? Có mấy cách đếm tế bào máu?

Xét nghiệm đếm tế bào máu là xét nghiệm cơ bản nhằm phát hiện các vấn đề như nhiễm trùng, thiếu máu, giảm số lượng tiểu cầu, bệnh về máu,… Trong bài viết hôm nay, Nhà thuốc Long Châu mời bạn cùng tìm hiểu rõ hơn về phương pháp xét nghiệm này.

Cấu tạo tế bào máu như thế nào?

Trước khi tìm hiểu về xét nghiệm đếm tế bào máu, bạn đọc cũng nên nắm rõ cấu tạo của các tế bào máu. Tế bào máu là các thành phần có trong máu, bao gồm hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. Trong đó, tế bào hồng cầu có nhiệm vụ chính là vận chuyển oxy và chất dinh dưỡng đến các cơ quan và mô trên cơ thể, bạch cầu là một phần quan trọng của hệ miễn dịch, có nhiệm vụ phát hiện và tấn công, tiêu diệt các yếu tố ngoại lai xâm nhập vào cơ thể như vi khuẩn, vi rút, nấm,…

Có tổng cộng 5 loại bạch cầu khác nhau và mỗi loại đều có chức năng riêng biệt. Các loại bạch cầu đều hiện diện trong máu với số lượng nhất định và số lượng này có ảnh hưởng lớn để khả năng miễn dịch của cơ thể. Mỗi tình trạng nhiễm trùng, viêm nhiễm bất kì có thể kích hoạt bạch cầu khiến chúng tăng số lượng cao hơn so với bình thường để thực hiện chức năng của mình.

Tiểu cầu là những tế bào rất nhỏ tham gia vào quá trình tạo cục máu đông để cầm máu, ngăn không cho máu chảy ra ngoài quá nhiều, đồng thời duy trì sự ổn định trong lưu thông máu. Bên cạnh đó, sự có mặt của tiểu cầu còn giúp thành mạch mềm mại, dẻo dai hơn nhờ hiệu quả “trẻ hóa” các tế bào nội mạc.

Thế nào là xét nghiệm đếm tế bào máu?

Là một xét nghiệm thường gặp nhưng khi nghe đến xét nghiệm đếm tế bào máu, có nhiều người vẫn chưa hiểu về phương pháp này. Xét nghiệm đếm tế bào máu hay tổng phân tích tế bào máu ngoại vi là một khảo sát số lượng các tế bào có trong máu, bao gồm hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. Xét nghiệm này cũng cho thấy tỷ lệ phần trăm và số lượng tuyệt đối của mỗi loại bạch cầu, từ đó phát hiện các trường hợp tăng hoặc giảm bạch cầu bất thường trong máu.

Với dòng hồng cầu thì ngoài số lượng, xét nghiệm đếm tế bào máu còn có thể chỉ ra các chỉ số hematocrit, số lượng hemoglobin. Bên cạnh đó, hệ thống máy đếm tế bào máu hiện nay còn được trang bị thêm tính năng cung cấp thông số về hình dáng, kích thước của các tế bào trong máu là hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu, chỉ ra các điểm bất thường liên quan đến các yếu tố này.

Xét nghiệm đếm tế bào máu cung cấp cho bác sĩ những chẩn đoán, bằng chứng sớm nhất về các thay đổi của sức khỏe và tiến triển của các bệnh lý đang điều trị. Xét nghiệm cho kết quả bất thường có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, lúc này, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện thêm một số xét nghiệm, nghiệm pháp khác để chẩn đoán chính xác nhất bệnh lý, nguyên nhân gây bệnh cụ thể.

Để tiến hành xét nghiệm đếm tế bào máu đơn thuần, không làm thêm các xét nghiệm máu khác thì người bệnh vẫn có thể ăn uống bình thường, không cần nhịn ăn hoặc tránh ăn một số thực phẩm nhất định. Quy trình xét nghiệm đếm tế bào máu khá đơn giản, điều dưỡng sẽ lấy mẫu máu của người bệnh, thường từ 1 – 2ml máu từ tĩnh mạch và lưu trữ trong ống nghiệm có chứa sẵn chất chống đông. Sau đó mẫu mã sẽ được đưa vào máy đếm để tiến hành kiểm tra và cho ra kết quả nhanh chóng, tuy nhiên hiện một số nơi hoặc trường hợp đặc biệt vẫn thực hiện đếm tế bào máu thủ công.

Các hình thức đếm tế bào máu

Có 2 hình thức xét nghiệm đếm tế bào máu là đếm bằng máy và đếm thủ công.

Đếm tế bào máu bằng máy

Máu của người bệnh sẽ được trộn đều và đặt vào khay phân tích của máy đếm để tiến hành phân tích các thành tố trong máu. Thiết bị này sử dụng dòng chảy tế bào, trắc quang và lỗ hổng để có thể phân tích được các yếu tố khác nhau có trong máu, nhận thấy sự bất thường về số lượng các tế bào máu. Kết quả xét nghiệm đếm tế bào máu bằng máy sẽ được gửi đến máy tính và in ra.

Chỉ với một thiết bị đếm tế bào máu có thể thao tác đếm cùng lúc rất nhiều tế bào với độ chính xác cao nên hiện nay, loại máy này được trang bị tại hầu hết các bệnh viện lớn nhỏ. Kết quả được máy đếm tế bào máu trả về sẽ hỗ trợ bác sĩ trong việc kiểm tra tình trạng sức khỏe, chẩn đoán bệnh lý, phát hiện bất thường và kiểm tra hiệu quả của phương pháp điều trị các bệnh liên quan đến máu và tế bào máu.

Đếm tế bào máu thủ công

Dụng cụ đo huyết học được sử dụng để xét nghiệm đếm tế bào máu thủ công, hỗ trợ việc tính toán số lượng hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu trên đơn vị là 1 lít máu. Để xác định được số lượng các tế bào máu cụ thể, người ta tạo nên một dụng cụ gọi là blood film để đếm được số lượng lớn tế bào bạch cầu. Điều này cho thấy được tỷ lệ của các loại tế bào máu và tổng số tế bào bạch cầu trong máu, từ đó xác định vấn đề tăng hoặc giảm bạch cầu bất thường.

Việc thực hiện xét nghiệm đếm tế bào máu thủ công rất hữu ích khi được kết hợp thêm máy phân tích tự động, hỗ trợ đếm chính xác nhất số lượng, đặc điểm các tế bào bất thường có trong máu. Ví dụ như tế bào không có người người bình thường và chỉ có thể quan sát được trong mẫu máu ngoại vi với điều kiện huyết học nhất định. Tuy nhiên, việc thực hiện đếm tế bào máu thủ công cũng có thể có chênh lệch nhỏ do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan.

Mong rằng bài viết trên đây từ Nhà thuốc Long Châu đã giúp bạn hiểu hơn về xét nghiệm đếm tế bào máu cũng như những phương pháp đếm tế bào máu cụ thể. Khi được chỉ định thực hiện xét nghiệm này bạn không nên quá lo lắng, thay vào đó hãy ăn uống bình thường, đủ chất và giữ tinh thần thật tốt.