Xét nghiệm lipase nhằm mục đích gì? Một số điều cần biết về xét nghiệm lipase

Enzyme lipase được sản xuất ở tuyến tụy và đây là một trong những loại enzyme quan trọng của cơ thể. Nếu tuỵ gặp bất kỳ vấn đề gì thì khi xét nghiệm lipase, bác sĩ sẽ chẩn đoán được bệnh. Cụ thể xét nghiệm này có vai trò như thế nào trong điều trị bệnh viêm tụy? Xét nghiệm được thực hiện ra sao? Tất cả sẽ được giải đáp ở bài viết sau đây.

Viêm tụy và sự tương quan với chỉ số lipase

Enzym lipase là một loại enzym tiêu hoá của cơ thể và chỉ do tuyến tụy sản xuất. Enzym lipase giúp chuyển đổi mỡ và triglycerid trong cơ thể thành các acid béo và glycerol. Nồng độ enzym lipase trong máu bình thường sẽ thấp bởi tuyến tụy chỉ sản xuất một lượng chất này đủ để tiêu hoá thức ăn. Vậy nên khi xét nghiệm lipase mà nồng độ enzym này cao chứng tỏ cơ thể đã mắc bệnh lý về tụy.

Một trong những bệnh về tuỵ phổ biến nhất là viêm tụy:

• Viêm tụy cấp: Là tình trạng tuyến tụy bị sưng viêm đột ngột, xảy ra trong thời gian ngắn và có thể diễn tiến đến suy cơ quan, nhiễm trùng huyết, hoại tử tuỵ nếu không điều trị kịp thời. Đa số những ai bị sỏi mật, lạm dụng rượu bia, tăng mỡ máu sẽ dễ mắc viêm tụy cấp.
• Viêm tụy mạn: Là tình trạng tuyến tụy bị viêm trong thời gian dài. Và nguyên nhân dẫn đến bệnh là do chứng viêm tụy cấp không được điều trị kịp thời. Từ chứng bệnh này có thể gây nên các biến chứng như tiểu đường, rối loạn chức năng ngoại tiết, ung thư tuỵ.

Nếu cơ thể bắt đầu có những triệu chứng như đau bụng trên, sốt, buồn nôn, chướng bụng, nhịp tim nhanh thì phải đến bệnh viện và thực hiện các xét nghiệm cần thiết để kịp phát hiện bệnh.

Để điều trị bệnh viêm tụy cấp tính, bác sĩ cho giảm đau và bù dịch cho bệnh nhân. Người mắc viêm tụy lúc này được theo dõi sát sao lượng nước tiểu, sinh hiệu, nồng độ ure, dung tích hồng cầu để xác định chính xác lượng dịch truyền cần thiết. Ngoài ra tuỳ vào mức độ nặng nhẹ của người bệnh mà bác sĩ khuyến cáo cho ăn sớm.

Để bệnh viêm tụy cấp không tiến triển thành viêm tụy mãn tính, người mắc phải thay đổi lối sống. Cần hạn chế uống rượu bia, thuốc lá, ăn uống khoa học, sạch sẽ để tránh nhiễm ký sinh trùng. Đặc biệt những ai đã và đang mắc bệnh đái tháo đường, mỡ máu, sỏi mật phải quản lý tốt bệnh tình để tránh gây ra biến chứng viêm tụy.

Xét nghiệm lipase và những điều cần biết

Xét nghiệm nồng độ lipase là xét nghiệm được thực hiện để đo hoạt độ enzym trong máu. Xét nghiệm được thực hiện trong các trường hợp nghi ngờ bệnh nhân mắc viêm tụy, viêm tụy mạn hay các tổn thương về tụy. Nồng độ lipase tăng lên trong máu trong vòng 24 - 36 giờ sau khi bắt đầu xuất hiện viêm tụy cấp, và lipase vẫn tiếp tục tăng cao trong 2 tuần tiếp theo.

Xét nghiệm này không thể thiếu khi chẩn đoán viêm tụy cấp, chính định lượng nồng độ lipase và amylase trong máu sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác viêm tụy cấp. Xét nghiệm cũng giúp bác sĩ phân biệt tình trạng đau bụng do viêm tụy cấp với tình trạng đau bụng do các nguyên nhân khác.

Xét nghiệm lipase sẽ phân tích bằng mẫu huyết thanh của bệnh nhân. Và người xét nghiệm buộc phải nhịn ăn từ 8 - 12 tiếng trước khi lấy xét nghiệm. Giá trị bình thường của xét nghiệm là <60 U/L. Kết quả xét nghiệm có thể bị ảnh hưởng nếu máu bị vỡ hồng cầu, hoặc trước đó bệnh nhân sử dụng thuốc làm tăng lipase máu như thuốc tránh thai, thuốc có chứa codein, ethanol, heparin.

Các cách chẩn đoán bệnh viêm tụy khác

Không chỉ xét nghiệm lipase mới có thể chẩn đoán được bệnh viêm tụy. Có nhiều cách xét nghiệm khác sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác bệnh:

• Chụp X quang bụng: Giúp chẩn đoán, phân biệt viêm tụy cấp với các bệnh lý ngoại khoa khác như tắc ruột, thủng tạng rỗng.
• Siêu âm ổ bụng: Đây là lựa chọn được nhiều bác sĩ ưu tiên trong chẩn đoán viêm tụy cấp. Phương pháp này có thể giúp phân biệt nguyên nhân gây đau bụng của viêm tụy khác so với viêm ruột thừa, viêm túi mật.
• Chụp cộng hưởng từ mật tụy hoặc siêu âm nội soi: Trường hợp viêm tụy tái phát nhiều lần hoặc không tìm thấy nguyên nhân gây viêm tụy có thể sử dụng phương pháp này để chẩn đoán bệnh.
• Chụp CT: Chụp CT ổ bụng với thuốc cản quang có độ chính xác cao trong chẩn đoán viêm tụy cấp. Những trường hợp bệnh nhân nhập viện nghi ngờ bị viêm tụy với các chẩn đoán tổng quát không rõ ràng sẽ được can thiệp phương pháp này. Nếu bệnh nhân dị ứng với thuốc cản quang hoặc suy thận, phụ nữ mang thai có thể chọn chụp MRI ổ bụng để thay thế.

Bệnh viêm tụy cấp hoàn toàn có thể điều trị dứt điểm và điều trị càng sớm thì mức độ lành bệnh càng nhanh. Vậy nên ngay khi có dấu hiệu đau bụng kèm một số triệu chứng như nôn mửa thì phải đến gặp bác sĩ để thăm khám kịp thời.

Những ai mắc bệnh viêm tụy nên duy trì chế độ ăn lành mạnh để tăng cường sức khỏe. Hạn chế ăn thịt đỏ, đồ chiên, món tráng miệng giàu đường, nước ngọt, cà phê, rượu bia. Đặc biệt nên chia thành nhiều bữa ăn nhỏ trong ngày để giảm bớt gánh nặng cho hệ tiêu hoá.

Trên đây là những chia sẻ về xét nghiệm lipase. Hy vọng sau khi đọc xong bài viết, bạn có thể hiểu hơn về bệnh viêm tụy cũng như những thông tin liên quan đến xét nghiệm chẩn đoán bệnh.

Xem thêm:

• Xét nghiệm viêm tụy cấp quan trọng như thế nào?
• Bệnh viêm tụy có chữa được không? 
• Khi nào cần thực hiện siêu âm tụy? Quy trình siêu âm tụy