Xơ gan còn bù: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Sự phát triển bệnh gan và các biến chứng của nó đang tăng lên nhanh chóng. Do đó, việc hiểu về xơ gan còn bù là gì, nguyên nhân của xơ gan còn bù và cách giáo dục cho bệnh nhân về bệnh là rất quan trọng, có thể giúp trì hoãn sự xuất hiện của các biến chứng nghiêm trọng sau này.

Xơ gan còn bù là gì?

Gan là cơ quan có khối lượng lớn nhất trong cơ thể, đảm nhận các chức năng quan trọng như khử bỏ chất độc, làm sạch máu và cung cấp các dưỡng chất cần thiết. 

Tổn thương ở gan do bất kỳ nguyên nhân nào gây ra đều có thể tiến triển từ giai đoạn nhẹ đến nặng và bắt đầu xuất hiện dấu hiệu của xơ gan. 

Trong đó, mỗi lần gan bị tổn thương sẽ kích hoạt quá trình tự chữa lành và hình thành mô sẹo, còn gọi là xơ gan. Đây là một phản ứng cục bộ trong các mô gan, để phản ứng lại với các tác nhân gây tổn thương. Nhưng khi xơ gan càng tiến triển tức là mô sẹo ngày càng nhiều sẽ ảnh hưởng đến chức năng gan. Khi bệnh nhân bước vào giai đoạn cuối là lúc gan xơ cứng nghiêm trọng và không thể thực hiện các chức năng gan cơ bản. 

Xơ gan là quá trình hình thành sẹo hoá mô gan do tổn thương

Phân biệt xơ gan còn bù và mất bù

Tuỳ theo mức độ hoạt động của gan mà có thể chia xơ gan thành hai loại là: 

• Xơ gan còn bù, tức là gan đã bị xơ sẹo hoá nhưng vẫn còn khả năng thực hiện hầu hết các chức năng cơ bản của gan, theo nhu cầu của cơ thể. 
• Xơ gan mất bù, tức là tình trạng thương tổn của gan không được xử lý, tiến triển và bắt đầu xuất hiện các dấu hiệu rối loạn chức năng trầm trọng, dẫn đến mất chức năng gan.

Việc phân biệt rõ hai giai đoạn này của xơ gan giúp bệnh nhân nâng cao ý thức, để theo dõi bệnh sát sao hơn. Bởi tiên lượng và tỷ lệ sống sót của bệnh nhân xơ gan còn bù tốt hơn so với xơ gan mất bù. Ngoài ra, nếu kiểm soát tốt ở giai đoạn xơ gan còn bù thì cũng hạn chế được biến chứng và tỷ lệ ghép gan thành công cao hơn. 

Nguyên nhân của xơ gan còn bù

Có rất nhiều nguyên nhân bệnh và điều kiện sức khỏe dẫn đến xơ gan. Tuỳ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh mà sẽ có cách điều trị khác nhau. Một số nguyên nhân bệnh lý có thể dẫn đến xơ gan bao gồm:

• Suy giảm chức năng gan kéo dài liên quan đến viêm gan A, B hay C. 
• Có sự tích tụ nhiều chất béo, đồng hay sắt trong cơ thể. 
• Thiếu hụt enzym Alpha-1 antitrypsin.
• Các hội chứng di truyền về chuyển hóa đường (galactosemia hoặc bệnh lưu trữ glycogen).
• Rối loạn tiêu hóa di truyền (hội chứng Alagille).
• Bệnh viêm gan tự miễn. 
• Rối loạn về gan - mật (viêm đường mật cấp).
• Xơ cứng và sẹo trên đường mật (viêm đường mật đa thùy cứng).
• Nhiễm trùng, chẳng hạn như bệnh giang mai hoặc bệnh Brucella.
• Sử dụng một số thuốc, chẳng hạn như isoniazid, methotrexate,... 

Ngoài ra, một người có nguy cơ xơ gan tăng nếu một hoặc nhiều yếu tố nguy cơ này có mặt. Những yếu tố nguy cơ đó là như sau:

• Uống quá nhiều rượu: Tiêu thụ rượu quá mức là một trong những tác nhân chính dẫn đến xơ gan.
• Béo phì: Thừa cân, béo phì có thể làm tăng nguy cơ hình thành viêm gan không liên quan đến rượu, một trong những yếu tố dẫn đến xơ gan. 
• Viêm gan mãn tính: Không phải tất cả những người bị viêm gan mãn tính đều phát triển xơ gan nhưng đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu của các bệnh lý về gan. 

Cách nhận biết bệnh xơ gan còn bù 

Các triệu chứng của xơ gan còn bù thường không rõ ràng và có thể không gây ra bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi tổn thương trở nên nghiêm trọng. Vì thế một số bệnh nhân thường chẩn đoán mắc xơ gan ở giai đoạn muộn, khi đã có dấu hiệu suy giảm chức năng gan nặng nề. 

Một số triệu chứng của xơ gan còn bù có thể bao gồm mệt mỏi, suy giảm chức năng gan, giảm cân, mất cảm giác ở chân và tay và cổ trướng. Tùy thuộc vào mức độ xơ gan, bệnh nhân có thể bị ngứa, đau bụng hoặc đau thượng vị, và có thể có màu da và màu mắt vàng do tăng bilirubin trong máu. Nếu có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến gan, bạn nên đi khám và được theo dõi bởi bác sĩ để đưa ra phương pháp chẩn đoán và điều trị phù hợp.

Bác sĩ có thể chỉ định cho bạn một số xét nghiệm để chẩn đoán và theo dõi chức năng gan. Các xét nghiệm máu bao gồm xét nghiệm chức năng gan và xét nghiệm máu dư lượng được dùng để đánh giá mức độ tổn thương gan. Siêu âm gan có thể giúp xác định kích thước, hình dạng và mức độ xơ gan của gan.

Những chỉ số chức năng gan đóng vai trò quan trọng trong việc nhận biết xơ gan còn bù. Các chỉ số này bao gồm: Men AST, men ALT, bilirubin và albumin. 

Những phương pháp điều trị xơ gan còn bù hiện nay 

Điều trị xơ gan còn bù nhằm duy trì chức năng gan còn lại của bệnh nhân. Điều này có thể bao gồm điều trị nguyên nhân gây ra xơ gan, giảm các yếu tố nguy cơ và giảm các biến chứng của bệnh. Dưới đây là một số phương pháp điều trị thường được sử dụng:

• Thay đổi lối sống: Điều này bao gồm việc giảm cân, giảm sử dụng rượu và hút thuốc, và tập thể dục thường xuyên. Những thói quen sinh hoạt này có thể giúp giảm nguy cơ tổn thương gan và giúp duy trì chức năng gan còn lại của bệnh nhân.
• Thuốc giảm đau: Thuốc giảm đau có thể được sử dụng để giảm các triệu chứng đau và khó chịu.
• Thuốc chống viêm: Thuốc chống viêm có thể được sử dụng để giảm viêm và giảm tổn thương cho gan.
• Thuốc giảm cholesterol: Thuốc giảm cholesterol có thể được sử dụng để giảm nguy cơ gan nhiễm mỡ và duy trì chức năng gan còn lại của bệnh nhân.
• Thuốc giảm acid: Thuốc giảm acid có thể được sử dụng để giảm triệu chứng đầy hơi và buồn nôn.
• Thuốc chống co giật: Thuốc chống co giật có thể được sử dụng để giảm các triệu chứng co giật liên quan đến gan.
• Chuyển ghép gan: Chuyển ghép gan có thể được sử dụng trong trường hợp xơ gan nặng và không thể điều trị bằng các phương pháp khác.

Việc chọn phương pháp điều trị phù hợp sẽ phụ thuộc vào mức độ tổn thương gan và nguyên nhân gây ra tổn thương. Bệnh nhân cần được theo dõi bởi các chuyên gia y tế để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp và giúp bệnh nhân duy trì chức năng gan còn lại của mình.

Xơ gan còn bù được đánh giá là giai đoạn ít nguy hiểm hơn so với xơ gan mất bù. Đây cũng được xem là thời điểm quan trọng mà bệnh nhân cần chú ý, để kiểm soát tiến triển của xơ gan. Nhà thuốc Long Châu hy vọng những thông tin trên đây sẽ giúp bạn có thêm thông tin, để nâng cao ý thức bảo vệ sức khỏe, phòng ngừa và đẩy lùi bệnh xơ gan nhé! 

Quỳnh Vi 

Nguồn tham khảo: Tổng hợp