Máu nhiễm mỡ và gan nhiễm mỡ có liên quan gì với nhau không?

Máu nhiễm mỡ và gan nhiễm mỡ có lẽ không còn xa lạ với người Việt Nam. Điều này một phần là do số người mắc hai chứng này ngày càng nhiều và chúng thường song hành với nhau. Vậy mỡ máu và mỡ gan có liên quan với nhau không, có phải là kết quả của nhau?

Máu nhiễm mỡ và gan nhiễm mỡ là gì?

Bệnh máu nhiễm mỡ

Máu nhiễm mỡ hay còn gọi là rối loạn chuyển hóa lipid máu. Nhìn chung, trong máu luôn có một tỷ lệ mỡ nhất định và nó được đánh giá bằng cholesterol, triglycerid,… Nếu chỉ số này vượt quá định mức thì được gọi là máu nhiễm mỡ. Hiểu một cách đơn giản, máu nhiễm mỡ là tên gọi phản ánh lượng mỡ thừa trong máu. 

Máu nhiễm mỡ có nhiều nguyên nhân, thường bao gồm: Béo phì, chế độ ăn uống không lành mạnh, giới tính và tuổi tác, lối sống ít vận động, hút thuốc lá nhiều, mắc các bệnh do nguyên nhân khác, thường xuyên căng thẳng, stress.

Bệnh mỡ máu không có triệu chứng rõ ràng nên khó phát hiện, chỉ có một số triệu chứng gợi ý như hoa mắt, chóng mặt, nhức đầu, khó thở, tim đập nhanh, tức ngực,... Nếu bệnh đã nặng thì dễ gây xơ vữa động mạch, cao huyết áp,...

Bệnh mỡ máu không có triệu chứng rõ ràng nên khó phát hiện

Bệnh gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ có nghĩa là hơn 5% trọng lượng của gan là mỡ. Trong các bệnh nặng, chất béo chiếm hơn 50% trọng lượng gan. 

Nguyên nhân điển hình của gan nhiễm mỡ là bệnh tiểu đường; mập mạp; nghiện rượu; viêm gan siêu vi; rối loạn lipid máu; từ một số loại thuốc như amiodarone, corticosteroid, tamoxifen ... 

Trong hầu hết các trường hợp, gan nhiễm mỡ chỉ được phát hiện khi đi khám sức khỏe, vì các triệu chứng của bệnh không điển hình. Một số bệnh nhân bị đau tức hạ sườn phải, mệt mỏi, suy nhược, chán ăn, ăn không tiêu, vàng da, vàng mắt, ...

Mối quan hệ giữa máu nhiễm mỡ và gan nhiễm mỡ

Theo một số quan điểm, máu nhiễm mỡ và gan nhiễm mỡ có mối quan hệ ảnh hưởng lên nhau.

Gan nhiễm mỡ có thể gây máu nhiễm mỡ

Sau khi hấp thu ở gan, các axit béo tự do trở thành cholesterol, nếu có quá nhiều chất này sẽ trở thành cholesterol, triglycerid và kết hợp với các apoprotein do cơ thể sản xuất. gan, được giải phóng dưới dạng lipoprotein mật độ thấp. Kéo theo đó là khi xảy ra hiện tượng chuyển hóa cholesterol trong tế bào gan thì tất yếu cholesterol toàn phần tăng, LDL và triglycerid cũng tăng theo.

Gan nhiễm mỡ cũng đồng nghĩa với việc gan bị suy, quá trình điều hòa và chuyển hóa lipid nên bị rối loạn. Đây là nguyên nhân dẫn đến máu nhiễm mỡ hay còn gọi là rối loạn mỡ máu. Mặt khác, gan nhiễm mỡ hạn chế sản xuất apoprotein, tạo điều kiện cho chất béo đi vào gan nhiều hơn, dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ nghiêm trọng hơn.

Gan nhiễm mỡ hạn chế sản xuất apoprotein, tạo điều kiện cho chất béo đi vào gan nhiều hơn

Rối loạn lipid máu (máu nhiễm mỡ) có thể là một nguyên nhân của gan nhiễm mỡ

Rối loạn lipid máu (bao gồm giảm HDL cholesterol, tăng LDL cholesterol, tăng cholesterol toàn phần, tăng triglycerid) có liên quan đến sự hiện diện và mức độ nghiêm trọng của bệnh gan nhiễm mỡ.

Điều này được giải thích cụ thể hơn như sau: Gan có vai trò chuyển hóa chất béo, khi có quá nhiều lipid máu đi qua gan sẽ làm cho cholesterol trong máu tăng cao. Hậu quả là lượng cholesterol trong máu vượt quá khả năng chuyển hóa của gan và khiến mỡ máu tích tụ trong gan, gây ra bệnh gan nhiễm mỡ.

Tóm lại, gan nhiễm mỡ và gan nhiễm mỡ là bệnh rối loạn chuyển hóa nên thường song hành với nhau. Tuy tên gọi khác nhau nhưng cơ chế bệnh, nguyên nhân và cách điều trị đều giống nhau. Khi mỡ máu giảm thì gan nhiễm mỡ cũng giảm theo.

Tác hại và cách phòng ngừa bệnh máu nhiễm mỡ và gan nhiễm mỡ

Tác hại của bệnh

Nếu mỡ máu không được điều trị, theo thời gian sẽ phát triển các biến chứng như mảng xơ vữa động mạch, gây tắc nghẽn hoặc vỡ mạch máu, dẫn đến tai biến mạch máu não, tắc mạch chi, nhồi máu cơ tim, v.v. Ngoài ra, rối loạn chuyển hóa lipid còn là nguyên nhân của một số bệnh khác, các bệnh như tiểu đường loại 2, viêm tụy, huyết áp cao, v.v. Gan nhiễm mỡ cũng vậy, theo thời gian sẽ gây ra các biến chứng như viêm gan, xơ gan và các bệnh về gan. Nguy hiểm nhất là ung thư gan.

Gan nhiễm mỡ gây ra các biến chứng như viêm gan, xơ gan và các bệnh về gan

Biện pháp phòng ngừa

Cho đến nay vẫn chưa có phương pháp điều trị máu nhiễm mỡ và gan nhiễm mỡ nên cần xác định rõ nguyên nhân gây bệnh thì mới có thể khống chế và đẩy lùi hai căn bệnh này. Mặt khác, hạ mỡ máu cũng là cách để phòng ngừa và kiểm soát mỡ gan và ngược lại. 

Ngoài ra, mỗi chúng ta hãy chủ động phòng tránh bệnh tật: 

• Xây dựng chế độ dinh dưỡng, làm việc và nghỉ ngơi khoa học. 
• Khám sức khỏe định kỳ 6 đến 12 tháng một lần để đánh giá chức năng gan, phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh lý về gan (nếu có). 
• Kiểm soát cân nặng trong giới hạn chấp nhận được. 
• Tránh đồ uống có cồn, chất kích thích, thuốc lá. 
• Thường xuyên tham gia các môn thể thao phù hợp với thể trạng của mỗi người. 

Đối với cả máu nhiễm mỡ và gan nhiễm mỡ, các chuyên gia đều cảnh báo mức độ nguy hiểm cho sức khỏe để khuyến khích mọi người chủ động phòng tránh bệnh. Bên cạnh việc thăm khám sức khỏe định kỳ, nếu nhận thấy những biểu hiện bất thường kể trên, bạn nên đến trung tâm y tế để được đánh giá tình trạng sức khỏe và làm các xét nghiệm cần thiết càng sớm càng tốt.

Ngọc Hà

Nguồn tham khảo: Tổng hợp