Viêm mủ nội nhãn: Bệnh nhãn khoa nguy hiểm cần phát hiện và điều trị kịp thời

Viêm mủ nội nhãn là gì? 

Viêm mủ nội nhãn là một loại viêm nhiễm toàn nhãn cấp tính của các khoang nội nhãn (tức là thủy dịch và/hoặc thủy tinh thể), thường do nhiễm trùng do vi khuẩn. Viêm mủ nội nhãn được đặc trưng bởi sự viêm nhiễm rõ rệt của các mô và dịch nội nhãn. Viêm nội nhãn nhiễm trùng có thể được phân loại theo nguyên nhân gây nhiễm trùng, giúp dự đoán nguyên nhân cơ bản và các sinh vật gây bệnh có khả năng nhất. Viêm nội nhãn nhiễm trùng là một chẩn đoán lâm sàng nhưng được xác nhận bằng đánh giá các bệnh phẩm dịch nội nhãn. 

Viêm nội nhãn không do nhiễm trùng (vô trùng) có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, chẳng hạn như vật liệu thủy tinh thể gốc được giữ lại sau khi phẫu thuật hoặc do các tác nhân độc hại. 

Người ta phân chia viêm mủ nội nhẫn thành hai dạng như sau:

Viêm mủ nội nhãn ngoại sinh:

• Hậu phẫu cấp tính và mãn tính.
• Chấn thương.
• Sau khi tiêm trong cơ thể.
• Loét giác mạc.

Viêm mủ nội nhãn nội sinh:

• Viêm túi mật nội sinh do vi khuẩn hoặc nấm viêm dịch kính.

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm mủ nội nhãn

Trong viêm nội nhãn cấp tính do vi khuẩn sau phẫu thuật, thường có biểu hiện đỏ và mất thị lực khởi phát cấp tính và các mối liên quan với viêm nội nhãn rõ rệt, viêm tiền phòng, fibrin và hypopyon có thể ghi nhận phù nề mi mắt, sung huyết kết mạc, viêm thể thủy tinh và viêm quanh thận võng mạc.

Viêm nội nhãn mãn tính sau phẫu thuật thường được đánh dấu bằng tình trạng viêm tương đối nhẹ nhưng tiến triển và diễn biến không thoải mái. Trong viêm nội nhãn liên quan đến lọc mủ, các đặc điểm lâm sàng bao gồm viêm nội nhãn có mủ, cũng như viêm thủy tinh thể và thủy tinh thể, bao gồm hypopyon.

So với viêm nội nhãn do vi khuẩn, viêm nội nhãn do nấm thường ít viêm hơn, diễn tiến nhẹ nhàng hơn và ít đau hơn. Viêm nội nhãn nội sinh do Candida thường biểu hiện bằng những thâm nhiễm trắng cô lập trong dịch kính hình thành bên trên một vùng khu trú của viêm túi mật.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Viêm nội nhãn là một bệnh nghiêm trọng, có thể gây mất thị lực vĩnh viễn nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến viêm mủ nội nhãn

Viêm nội nhãn liên quan đến viêm giác mạc do vi sinh vật được gây ra bởi các sinh vật Gram âm, Gram dương, các loại liên cầu và các loại nấm khác nhau. Hầu hết các trường hợp viêm mủ nội nhãn đều do vi khuẩn Gram dương, như Staphylococcus epidermidis hoặc là S. aureus. Viêm mủ nội nhãn gây ra bởi các sinh vật gram âm thường có độc tính cao hơn và có tiên lượng xấu hơn. Các sinh vật gây bệnh phổ biến nhất bao gồm các loài Candida albicans và Aspergillus.

Trong bệnh viêm nội nhãn nội sinh do vi khuẩn, các sinh vật gây bệnh phổ biến nhất là B. cereus , Staphylococcus aureus, Klebsiella ,Pseudomonas và các loài Streptococcus. Các đợt bùng phát viêm giác mạc do Fusarium có liên quan đến việc đeo kính áp tròng mềm, và hàng loạt các đợt viêm nội nhãn ở mắt do viêm giác mạc do Fusarium đã được báo cáo.

Hầu hết các trường hợp xảy ra sau khi phẫu thuật nội nhãn (ngoại sinh) hoặc chấn thương nhãn cầu hở. Viêm nội nhãn sau chấn thương thường do các sinh vật độc lực hơn, chẳng hạn như Bacillus cereus gây ra. Ít phổ biến hơn, nhiễm trùng đến mắt qua đường máu sau phẫu thuật toàn thân hoặc thủ thuật nha khoa hoặc khi dùng thuốc đường tĩnh mạch (nội sinh). Viêm nội nhãn nhiễm trùng sau khi tiêm thuốc trong thực vật thường do tụ cầu âm tính với Coagulase.

Những ai có nguy cơ mắc phải viêm mủ nội nhãn?

Một số đối tượng sau đây có nguy cơ cao mắc phải viêm mủ nội nhãn bao gồm: 

• Người cao tuổi mắt bị lão hóa dễ có nguy cơ mắc các bệnh về mắt. 
• Người sau phẫu thuật mắt.
• Người bị chấn thương ở mắt.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải viêm mủ nội nhãn

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc viêm mủ nội nhãn, bao gồm:

• Chấn thương mắt.
• Phẫu thuật mắt.
• Tiêm nội nhãn.
• Nhiễm trùng huyết.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán viêm mủ nội nhãn

Thăm khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ xem xét các triệu chứng, hỏi về bệnh sử, đặc biệt là bất kỳ quy trình phẫu thuật mắt hoặc chấn thương mắt nào mà bạn trải qua. Các dấu hiệu lâm sàng của nó có thể thay đổi và phụ thuộc vào sinh vật lây nhiễm, thời gian nhiễm trùng, tình trạng viêm liên quan và các yếu tố nguy cơ khác nhau của bệnh nhân, chẳng hạn như phẫu thuật trước, chấn thương và tình trạng miễn dịch, như đã thảo luận trước đây.

Bác sĩ sẽ kiểm tra mắt của bạn, kiểm tra xem bạn nhìn thấy như thế nào ở cả hai mắt. Bác sĩ cũng sẽ dùng kính soi đáy mắt để nhìn vào bên trong mắt hoặc thể áp dụng phương pháp siêu âm mắt để kiểm tra xem có các mảnh vỡ bất thường nào nằm ở trung tâm mắt hay không. 

Cấy mẫu bệnh phẩm

Các bác sĩ nhãn khoa có thể đề nghị thủ thuật vòi thủy tinh thể. Bác sĩ sẽ gây tê mắt, sau đó sử dụng một cây kim nhỏ để rút một ít dịch bên trong của mắt, sau đó sẽ xét nghiệm xem trong dịch này có chứa vi khuẩn hay các sinh vật khác hay không. Viêm nội nhãn nhiễm trùng là một chẩn đoán lâm sàng nhưng có thể được xác nhận bằng cách đánh giá các bệnh phẩm dịch nội nhãn.

Lấy mẫu cấy nội nhãn là quan trọng trong quá trình điều trị viêm nội nhãn. Mẫu dịch kính có thể được lấy bằng sinh thiết kim (vòi lấy dịch kính) hoặc bằng cách sử dụng thiết bị cắt dịch kính tự động. Tùy thuộc vào thể tích bệnh phẩm và tình trạng lâm sàng, các kỹ thuật nuôi cấy thay thế có thể được lựa chọn. 

Phương pháp truyền thống, cấy trực tiếp bệnh phẩm lên môi trường nuôi cấy, thường được lựa chọn. Môi trường nuôi cấy có thể bao gồm 5% thạch máu đối với các vi khuẩn và nấm gây bệnh phổ biến nhất; thạch sô cô la đối với các sinh vật khó tính như Neisseria gonorrhoeae và Haemophilus influenzae; thạch Sabouraud cho nấm; nước dùng thioglycollate cho vi khuẩn kỵ khí; và thạch máu kỵ khí. Ngoài ra, bệnh phẩm có thể được tiêm vào các chai cấy máu, đặc biệt hữu ích trong các trường hợp khẩn cấp sau giờ làm việc.

Phương pháp điều trị viêm mủ nội nhãn hiệu quả

Một số phương pháp điều trị viêm mủ nội nhãn phổ biến hiện nay bao gồm: 

Kháng sinh nội nhãn: Điều trị ban đầu bao gồm các kháng sinh phổ rộng đường nội nhãn, phổ biến nhất là vancomycin và ceftazidime. Bệnh nhân viêm nội nhãn nội sinh cần dùng thuốc kháng khuẩn đường nội nhãn và tĩnh mạch. Điều trị được thay đổi dựa trên kết quả nuôi cấy và độ nhạy.

Tiêm corticosteroid và tiêm kháng sinh: Bác sĩ có thể tiêm corticosteroid vào mắt để làm giảm viêm và giúp mau lành. Tuy nhiên chống chỉ định corticoid trong viêm nội nhãn do nấm.

Loại bỏ thủy dịch: Những bệnh nhân có thị lực đếm ngón tay hoặc kém hơn lúc đến khám nên được cân nhắc chỉ định loại bỏ thủy dịch. Bác sĩ sẽ loại bỏ một phần thủy dịch bên mắt bị nhiễm và thay thế bằng nước muối vô trùng hoặc một loại dịch tương thích. 

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của viêm mủ nội nhãn

Chế độ sinh hoạt:

Có chế độ nghỉ ngơi hợp lý cho đôi mắt. Duy trì lối sống tích cực, hạn chế sự căng thẳng.

Thường xuyên theo dõi và kiểm tra tình trạng mắt của mình. Tốt nhất là bạn nên nhờ đến sự tư vấn chăm sóc của bác sĩ chuyên khoa.

Đối với người sau khi thực hiện các phẫu thuật về mắt, bạn nên thực hiện các phương pháp chăm sóc đã được bác sĩ chỉ định trước đó.

Để hạn chế tình trạng viêm do chấn thương hay tác động bên ngoài, bạn nên sử dụng kính bảo hộ khi làm việc. Đặc biệt là với môi trường làm việc có chứa nhiều yếu tố nguy cơ như bụi bẩn, chất độc hại, môi trường bị ô nhiễm,…

Chế độ dinh dưỡng:

Thức ăn giàu vitamin C, E, kẽm, lutein, zeaxanthin, axit béo omega 3 loại DHA và EPA tốt cho mắt giảm nguy cơ mắc các bệnh về mắt.

Trái cây họ cam/chanh, dầu thực vật, các loại hạt, ngũ cốc nguyên cám, rau lá màu xanh đậm và cá từ vùng nước lạnh đều là thực phẩm tốt cho sức khỏe đôi mắt.

Phương pháp phòng ngừa viêm mủ nội nhãn hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh viêm mủ nội nhãn hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

• Điều trị các nhiễm trùng toàn thân, nhiễm trùng xoang và nhiễm trùng răng hiệu quả để tăng cường sức đề kháng tổng thể của cơ thể.
• Ngay khi xuất hiện các dấu hiệu như nhìn mờ, đỏ mắt và đau nhức mắt, hãy đi khám chuyên khoa mắt và tiến hành điều trị sớm và tích cực các ổ nhiễm khuẩn tại mắt và toàn thân.
• Tránh lạm dụng việc tiêm truyền thuốc qua đường toàn thân và đặc biệt là tiêm cạnh mắt để điều trị các bệnh thông thường của bề mặt nhãn cầu như viêm kết mạc dịch và viêm kết mạc dị ứng.