Guaiacol: Thuốc long đờm

Tên thuốc gốc (Hoạt chất)

Guaiacol (guaiacol)

Loại thuốc

Thuốc long đờm.

Thành phần 

Guaiacol

Codeine

Dạng thuốc và hàm lượng

Dung dịch uống 5 ml

• Guaiacol được sử dụng trong y tế như một loại thuốc long đờm, sát trùng và gây tê cục bộ trong nha khoa. 
• Phối hợp codein được chỉ định ở người lớn để giảm triệu chứng ho do cảm lạnh, viêm phế quản, cúm và nhiễm trùng đường hô hấp trên như viêm thanh quản và viêm họng.

Tương tự guaifenesin, guaicol có tác dụng long đờm nhờ kích ứng niêm mạc dạ dày, sau đó kích thích tăng tiết dịch ở đường hô hấp, làm tăng thể tích và giảm độ nhớt của dịch tiết ở khí quản và phế quản. Nhờ vậy, thuốc làm tăng hiệu quả của phản xạ ho và làm dễ tống đờm ra ngoài hơn.

Codeine là một loại thuốc giảm ho tác dụng trung ương nổi tiếng. 

Codeine là một loại thuốc giảm đau yếu tác dụng trung ương. Codeine phát huy tác dụng thông qua các thụ thể opioid, mặc dù codeine có ái lực thấp với các thụ thể này, và tác dụng giảm đau của nó là do chuyển đổi thành morphin. Codeine, đặc biệt khi kết hợp với các thuốc giảm đau khác như paracetamol, đã được chứng minh là có hiệu quả trong cơn đau do cảm giác cấp tính.

Hấp thu

Ở chuột, guaiacol được hấp thu nhanh chóng, hiện diện trong máu 5 phút sau khi uống và đạt nồng độ đỉnh trong huyết tương trong khoảng 10 phút.

Codeine và muối của nó được hấp thu qua đường tiêu hóa. Nuốt phải codeine phosphat tạo ra nồng độ codeine cao nhất trong huyết tương trong khoảng một giờ. 

Phân bố

Không có thông tin.

Chuyển hóa

Codeine được chuyển hóa bởi O- và N- đimetyl hóa ở gan thành morphin và norcodeine. Codeine và các chất chuyển hóa của nó được bài tiết gần như hoàn toàn qua thận, chủ yếu dưới dạng liên hợp với acid glucuronic. 

Thải trừ

Sự đào thải của guaiacol ra khỏi máu thường nhanh chóng.
Ở thỏ bài tiết dưới dạng kết hợp với sulfat (15%) và acid glucuronic (72%).

Thời gian bán thải trong huyết tương được báo cáo là từ 3 đến 4 giờ sau khi dùng đường uống hoặc tiêm bắp.

Codeine có thể làm chậm sự hấp thu của một số loại thuốc. Tác dụng của các thuốc ức chế thần kinh trung ương khác, ví dụ như thuốc ngủ, thuốc an thần hoặc rượu có thể được tăng cường bởi codeine. Codeine có thể đối kháng với tác dụng của metoclopramid đối với nhu động đường tiêu hóa.

• Quá mẫn cảm với các thành phần. Rối loạn chức năng hô hấp nghiêm trọng hoặc hen phế quản, rối loạn chức năng gan nặng, chấn thương đầu hoặc tăng áp lực nội sọ. Đại tràng nhiễm độc, liệt ruột hoặc tắc ruột.
• Bệnh nhân có các vấn đề di truyền hiếm gặp về không dung nạp fructose, kém hấp thu glucose - galactose hoặc suy sucrase-isomaltase không nên dùng thuốc này.
• Ở những bệnh nhân chuyển hóa cực nhanh qua CYP2D6 và ở phụ nữ trong thời kỳ cho con bú.

Người lớn

Người lớn: Nên uống tối đa hai muỗng cà phê 5 ml trong nửa ly nước nhỏ ba lần mỗi ngày trước bữa ăn. Nên uống thêm hai thìa cà phê trước khi đi ngủ để giấc ngủ không bị quấy rầy. 

Trẻ em 

Codein không nên được sử dụng để điều trị cho trẻ em dưới 18 tuổi.

Đối tượng khác 

Liều dùng như người lớn trừ khi có rối loạn chức năng gan hoặc thận khi giảm liều lượng thích hợp.

Thường gặp 

Không có thông tin

Ít gặp 

Không có thông tin

Hiếm gặp

Không có thông tin

Không xác định tần suất 

Gây táo bón hoặc buồn ngủ. Các tác dụng phụ sau đây cũng đã được thấy với codeine: Buồn nôn, nôn, co thắt mật, viêm tụy, hưng phấn, ảo giác, hạ huyết áp thế đứng, thiểu niệu, phản ứng dị ứng (ngứa, phát ban da, phù mặt), ngất, chóng mặt, an thần, rối loạn thị giác, nhịp tim nhanh, nhịp tim chậm và đánh trống ngực.

Sử dụng codeine thường xuyên kéo dài được biết là có thể dẫn đến nghiện. Các triệu chứng bồn chồn và khó chịu có thể xuất hiện khi ngừng điều trị.

Lưu ý chung

• Sử dụng kéo dài các sản phẩm có chứa codeine có thể dẫn đến tình trạng phụ thuộc vào morphin. Thận trọng khi dùng cho những bệnh nhân có tiền sử nghiện rượu, rối loạn chức năng gan, thận hoặc hô hấp, viêm loét đại tràng hoặc phì đại tuyến tiền liệt.
• Sử dụng codeine kéo dài ở người cao tuổi có nguy cơ gây ứ đọng phân. Codeine ức chế ho và do đó việc sử dụng ở những bệnh nhân bị viêm phế quản mãn tính hoặc giãn phế quản có thể dẫn đến giữ dịch tiết phế quản.
• Codeine được chuyển hóa bởi enzym gan CYP2D6 thành morphin, chất chuyển hóa có hoạt tính của nó. Nếu một bệnh nhân bị thiếu hoặc hoàn toàn không có enzym này thì tác dụng giảm đau sẽ không đạt được. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân là người chuyển hóa rộng hoặc chuyển hóa cực nhanh, sẽ có nguy cơ tăng tác dụng phụ của ngộ độc opioid ngay cả ở liều lượng được kê đơn thông thường. 
• Những bệnh nhân này chuyển đổi codeine thành morphin nhanh chóng dẫn đến nồng độ morphin trong huyết thanh cao hơn mong đợi. Các triệu chứng chung của ngộ độc opioid bao gồm lú lẫn, buồn ngủ, thở nông, đồng tử nhỏ, buồn nôn, nôn, táo bón và chán ăn. Trong trường hợp nghiêm trọng, điều này có thể bao gồm các triệu chứng của suy giảm tuần hoàn và hô hấp, có thể đe dọa tính mạng và rất hiếm khi gây tử vong. 

Lưu ý với phụ nữ có thai

Không được khuyến cáo sử dụng trong thai kỳ vì có thể có mối liên quan giữa việc sử dụng codeine trong thời kỳ đầu mang thai và dị tật đường hô hấp. Trong giai đoạn cuối của thai kỳ, việc sử dụng codeine có thể gây ra các triệu chứng cai nghiện ở trẻ sơ sinh hoặc ức chế hô hấp. Có nguy cơ gây ứ trệ dịch vị và viêm phổi do hít thở ở người mẹ trong quá trình chuyển dạ.

Lưu ý với phụ nữ cho con bú

Codeine không được dùng trong thời kỳ cho con bú. Ở liều điều trị bình thường, codeine và chất chuyển hóa có hoạt tính của nó có thể có trong sữa mẹ với liều lượng rất thấp và không có khả năng ảnh hưởng xấu đến trẻ bú mẹ. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân có chuyển hóa cực nhanh qua CYP2D6, nồng độ cao hơn của chất chuyển hóa có hoạt tính, morphin, có thể có trong sữa mẹ và trong những trường hợp rất hiếm có thể dẫn đến các triệu chứng ngộ độc opioid ở trẻ sơ sinh, có thể gây tử vong.

Lưu ý khi lái xe và vận hành máy móc

Có thể gây buồn ngủ. Bệnh nhân, nếu bị ảnh hưởng, không nên lái xe hoặc vận hành máy móc.

Thuốc này có thể làm suy giảm chức năng nhận thức và có thể ảnh hưởng đến khả năng lái xe an toàn của bệnh nhân.

Quá liều Guaiacol và xử trí

Quá liều và độc tính

Suy nhược hệ thần kinh trung ương, bao gồm cả ức chế hô hấp, có thể phát triển nhưng không có khả năng nghiêm trọng trừ khi các thuốc an thần khác đã được uống cùng, bao gồm cả rượu, hoặc quá liều là rất lớn. Con ngươi có thể có kích thước như đầu đinh; buồn nôn và ói mửa là phổ biến. Hạ huyết áp và nhịp tim nhanh là có thể xảy ra nhưng khó xảy ra.

Cách xử lý khi quá liều

Điều này nên bao gồm các biện pháp hỗ trợ và triệu chứng chung bao gồm thông đường thở và theo dõi các dấu hiệu quan trọng cho đến khi ổn định. Cân nhắc sử dụng than hoạt nếu người lớn sử dụng trong vòng một giờ sau khi uống hơn 350 mg hoặc trẻ em hơn 5 mg/kg.

Cho naloxone nếu có hôn mê hoặc suy hô hấp. Naloxone là một chất đối kháng cạnh tranh và có thời gian bán hủy ngắn nên có thể phải dùng liều lượng lớn và lặp lại ở bệnh nhân bị ngộ độc nặng. Quan sát ít nhất bốn giờ sau khi uống.

Quên liều và xử trí

Nếu quên dùng một liều thuốc, hãy uống càng sớm càng tốt khi nhớ ra. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, hãy bỏ qua liều đã quên và uống liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Không uống gấp đôi liều đã quy định.