Từng làm ở Viện ISDS, nhiều năm cộng tác với CDC Thái Nguyên triển khai dự án phòng chống HIV/AIDS, 2 năm cộng tác với WHO.
Ứng dụng Nhà Thuốc Long Châu
Siêu ưu đãi, siêu trải nghiệm
Mặc định
Lớn hơn
Vài nét chính về bệnh Parkinson: Cơ chế bệnh sinh, triệu chứng vận động cũng như triệu chứng ngoài vận động của bệnh. Giải đáp thắc mắc: bệnh Parkinson có lây không, có di truyền không.
Parkinson là một loại bệnh thần kinh đặc trưng bởi sự thiếu hụt chất dẫn truyền dopamine trong não, gây ra những khó khăn trong quá trình vận động. Do đó nhiều người lo lắng rằng liệu bệnh Parkinson có lây không? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu sâu hơn về vấn đề này trong bài viết dưới đây nhé!
Parkinson hay còn được gọi là bệnh liệt rung thường gặp phải ở những người cao tuổi. Tuy nhiên, hiện nay chúng đang ngày càng có xu hướng trẻ hóa và rất nhiều trường hợp bệnh Parkinson ở người trẻ.
Bệnh Parkinson xảy ra khi có sự suy giảm các tế bào thần kinh (tế bào não) tiết dopamine. Từ đó làm mất khả năng tiết dopamine, khiến hàm lượng chất này trong cơ thể thiếu hụt trầm trọng.
Bệnh thường không gây tử vong ngay, nhưng lâu dài có thể dẫn tới những hạn chế vận động, hạn chế ngôn ngữ thậm chí là khó khăn trong sinh hoạt, đi lại, vận động, sinh hoạt và làm việc. Nếu như không được điều trị dứt điểm, người bệnh Parkinson có thể bị tàn phế và lâu dần mắc phải nhiều bệnh lý khác, dẫn tới tử vong.
Triệu chứng của bệnh Parkinson có thể chia làm hai loại: Triệu chứng vận động và triệu chứng không vận động.
Bệnh Parkinson còn được gọi là bệnh liệt rung
Đây là những triệu chứng ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng vận động của cơ thể. Là những biểu hiện rõ ràng nhất của bệnh Parkinson. Chúng thường bắt đầu ở một bên của cơ thể sau đó lan dần đến toàn thân sau một vài năm. Các triệu chứng này khác nhau tùy theo từng trường hợp, tuy nhiên hầu hết đều gặp phải các vấn đề chính như sau:
Run điển hình thường gặp trong bệnh Parkinson là run khi nghỉ. Trong giai đoạn đầu triệu chứng này không liên tục và tương đối khó phát hiện. Chúng bắt đầu ở triệu chứng bệnh Parkinson run tay ở một bên sau đó lan dần sang bên còn lại. Các bộ phận khác cũng có thể bị run như là chân, môi, hàm hoặc lưỡi. Tuy nhiên, tình trạng này thường không ảnh hưởng đến đầu.
Run khi nghỉ trong bệnh Parkinson
Đa số người bệnh Parkinson đều cảm thấy yếu sức, mệt mỏi, khó khăn hơn trong quá trình vận động. Tình trạng này có thể khiến cho người bệnh khó nhấc chân lên khi đi, khiến các bước đi chậm hơn, ngắn hơn và có cảm giác đứng không vững. Bên cạnh đó, người bệnh cũng có thể gặp phải khó khăn khi thay đổi tư thế từ đang ngồi sang đứng và đặc biệt nghiêm trọng khi bệnh Parkinson ở người già.
Có thể gặp trong quá trình vận động tay, chân hoặc thân mình. Tương tự với các triệu chứng khác, cứng cơ cũng khởi đầu ở một bên của cơ thể rồi sau đó ảnh hưởng tới cả hai bên.
Những phản xạ tự động trong não là yếu tố giúp chúng ta giữ được thăng bằng khi đi hoặc đứng. Tuy nhiên ở người bệnh Parkinson chúng đã bị suy yếu hoặc mất, khiến cho người bệnh dễ bị mất thăng bằng.
Đây là triệu chứng hay gặp ở bệnh Parkinson giai đoạn cuối, khiến người bệnh gặp phải khó khăn trong việc đi lại, thậm chí là cần có người hỗ trợ hay xe lăn.
Mất ổn định tư thế khiến người bệnh khó giữ thăng bằng
Các triệu chứng không vận động có thể gây ra ảnh hưởng đến cảm xúc, xúc giác và khả năng suy nghĩ của người bệnh.
Những vấn đề về suy nghĩ và trí nhớ có thể gặp phải ở những người bệnh Parkinson với mức độ từ nhẹ đến nặng. Có thể kể đến là: suy nghĩ chậm chạp, khó khăn trong việc đưa ra quyết định, không ghi nhớ được những công việc phức tạp, những sự kiện gần đây cũng như rối loạn nhận định về khoảng cách.
Hoang tưởng còn được định nghĩa là một rối loạn về tư duy làm cho người bệnh mất khả năng liên hệ với thực tế. Triệu chứng này gặp phải với tỷ lệ 20 - 40% những người sử dụng thuốc điều trị bệnh Parkinson.
Ảo giác thị giác, hay dễ hiểu hơn là nhìn thấy những thứ không có thật. Đây chính là triệu chứng tâm thần hay gặp nhất ở bệnh Parkinson. Ảo giác còn có thể đi kèm với hoang tưởng, thường gặp nhất là hoang tưởng bị hại.
Trầm cảm, lo âu và mất hứng thú chính là những rối loạn cảm xúc thường gặp nhất ở những người bệnh Parkinson. Tình trạng này đều có thể làm giảm đáng kể hoạt động sống hằng ngày của người bệnh. Từ đó làm nặng thêm các triệu chứng vận động.
Người bệnh thường khó đi vào giấc ngủ và ngủ chập chờn, ngủ không sâu giấc. Bên cạnh đó là khó ngủ trở lại sau khi thức giấc, chuột rút, ác mộng, đau hoặc là đi tiểu đêm nhiều lần.
Rối loạn giấc ngủ khiến người bệnh mệt mỏi
Ngủ quá nhiều vào ban ngày có thể gây ra ảnh hưởng tới 75% những người bị bệnh Parkinson. Triệu chứng này có thể dần trở nên nặng hơn khi sử dụng thuốc điều trị.
Một nửa trường hợp những người bị bệnh Parkinson cảm thấy mệt mỏi, mất năng lượng. Sở dĩ là do các triệu chứng của bệnh khiến họ thiếu ăn, đau nhức cơ thể, thậm chí là suy kiệt nghiêm trọng.
Hệ thống thần kinh tự động giúp bạn kiểm soát những chức năng tự động như là nhịp tim, nhịp thở, quá trình tiêu hóa thức ăn, vã mồ hôi, tiểu tiện và ham muốn tình dục. Ở những người bệnh Parkinson các chức năng này có thể suy giảm hoặc rối loạn, gây ra nhiều bất tiện trong cuộc sống.
Theo như các nghiên cứu, thực chất parkinson là một bệnh mạn tính, với bản chất là do thoái dopamine trong não. Do đó chúng không có tính lây từ người này sang người khác. Bình thường các tế bào não trong cơ thể sẽ sản sinh ra một chất dẫn truyền tín hiệu thần kinh từ noron này sang noron khác, chúng được gọi là dopamine, giúp cho tế bào não chỉ huy cũng như kiểm soát các cử động cơ bắp.
Do đó, vì một lý do nào đó các tế bào não không còn sản sinh ra đủ lượng dopamine nữa sẽ khiến cho não không thể chỉ huy được sự vận động bình thường của cơ thể. Từ đó dẫn tới yếu cơ, run tay chân, quá trình đi lại khó khăn, rung lắc tay chân. Xét về bản chất, bệnh Parkinson không phải liệt mà là một loại hạn chế vận động. Hơn nữa, có thể khẳng định rằng chúng chắc chắn không thể lây lan từ người này qua người khác.
Bệnh Parkinson không lây nhiễm từ người này sang người khác
Vậy bệnh Parkinson có di truyền không? Mặc dù đến hiện nay, tỷ lệ di truyền của bệnh Parkinson là tương đối nhỏ, tuy nhiên không thể khẳng định là không có. Những người mang gen bệnh có khả năng mắc bệnh cao hơn so với bình thường.
Qua bài viết trên, có thể khẳng định được rằng câu trả lời cho giải đáp: Bệnh Parkinson có lây không chính là không. Bạn có thể thoải mái chăm sóc cũng như tiếp xúc với người bệnh và không cần lo lắng về sự lây nhiễm.
Thảo My
Nguồn tham khảo: Tổng hợp
Dược sĩ Đại học Nguyễn Tuấn Trịnh
Từng làm ở Viện ISDS, nhiều năm cộng tác với CDC Thái Nguyên triển khai dự án phòng chống HIV/AIDS, 2 năm cộng tác với WHO.