Bị thủy đậu khi mang thai 1 tháng đầu có nguy hiểm không? Cách xử trí mẹ bầu cần lưu ý

Thủy đậu trong tháng đầu thai kỳ có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Việc nhận biết sớm triệu chứng và hiểu rõ mức độ nguy hiểm sẽ giúp mẹ bầu chủ động hơn trong việc theo dõi và điều trị kịp thời.

Triệu chứng bị thủy đậu

Thủy đậu là một bệnh truyền nhiễm do virus Varicella-zoster gây ra, lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch từ các nốt phỏng. Đối với phụ nữ mang thai, đặc biệt trong ba tháng đầu thai kỳ, nhiễm thủy đậu không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho thai nhi.

Các triệu chứng thường gặp của bệnh thủy đậu ở phụ nữ mang thai trong giai đoạn đầu bao gồm:

• Sốt: Thường xuất hiện sớm, nhiệt độ dao động từ 38 - 39°C, kéo dài 1 - 2 ngày trước khi phát ban.
• Phát ban dạng bóng nước: Ban đầu là các nốt đỏ nhỏ, sau đó tiến triển thành bóng nước chứa dịch trong, phân bố rải rác rồi lan toàn thân, gây ngứa dữ dội.
• Đau đầu: Đau âm ỉ vùng trán hoặc hai bên thái dương, thường đi kèm sốt và cảm giác khó chịu toàn thân.
• Mệt mỏi: Cảm giác kiệt sức, uể oải, mất năng lượng, ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.
• Đau cơ: Đau nhức ở lưng, tay chân hoặc toàn thân, giống cảm giác đau trong bệnh cúm.
• Chán ăn: Giảm cảm giác thèm ăn, thường kèm theo buồn nôn, dễ bị nhầm với ốm nghén.
• Khó chịu, cáu gắt: Do ngứa ngáy, đau rát từ các bóng nước và ảnh hưởng toàn thân của virus.
• Khó thở (trong trường hợp biến chứng): Có thể là dấu hiệu sớm của viêm phổi do thủy đậu, cần theo dõi sát và can thiệp y tế kịp thời.

Bị thủy đậu khi mang thai 1 tháng đầu có nguy hiểm không?

Nhiễm virus thủy đậu trong tháng đầu tiên của thai kỳ là một tình huống đặc biệt nguy hiểm, do thời điểm này phôi thai đang ở giai đoạn phân chia tế bào và hình thành các cơ quan quan trọng (organogenesis). Virus không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của thai phụ mà còn có thể để lại hậu quả lâu dài cho sự phát triển của thai nhi. Dưới đây là các nguy cơ chính:

Nguy cơ đối với thai nhi:

• Hội chứng thủy đậu bẩm sinh (Congenital Varicella Syndrome - CVS): Nếu người mẹ bị nhiễm virus trong 13 tuần đầu thai kỳ, nguy cơ thai nhi mắc CVS dao động khoảng 0,4% đến 2%. Hội chứng này có thể gây ra các dị tật nghiêm trọng như: sẹo da dạng zoster, teo chi (cánh tay, chân bị thiểu sản), các bất thường ở mắt (đục thủy tinh thể, viêm võng mạc), và tổn thương thần kinh trung ương (teo não, chậm phát triển tâm thần vận động).
• Nguy cơ sảy thai: Thai phụ nhiễm thủy đậu trong giai đoạn đầu thai kỳ có nguy cơ cao bị sảy thai tự nhiên, do virus có thể gây rối loạn phát triển phôi thai, đặc biệt nếu nhiễm trong 4 - 6 tuần đầu. Đây là giai đoạn mà hệ miễn dịch chưa thích ứng hoàn toàn với thai và phôi thai dễ bị tổn thương bởi các tác nhân virus.

Nguy cơ đối với thai phụ:

• Viêm phổi do virus Varicella: Đây là biến chứng nghiêm trọng nhất ở phụ nữ mang thai mắc thủy đậu, với tỷ lệ tử vong cao (10 - 20%) nếu không được điều trị kịp thời. Bệnh thường khởi phát từ ngày thứ 3 - 5 sau khi phát ban, với các biểu hiện như sốt cao, ho, khó thở, và suy hô hấp.
• Các biến chứng hiếm gặp khác: Có thể kể đến như viêm não, viêm gan, và bội nhiễm da,...

Cách xử trí khi bị thủy đậu trong thai kỳ

Thủy đậu trong thai kỳ, đặc biệt trong 20 tuần đầu, có thể gây biến chứng nghiêm trọng cho cả mẹ và thai nhi. Việc xử trí cần thực hiện nhanh chóng và phù hợp với từng giai đoạn bệnh.

• Đánh giá miễn dịch ban đầu: Khai thác tiền sử mắc bệnh hoặc tiêm vắc xin. Nếu chưa rõ, làm xét nghiệm huyết thanh học (IgG, IgM kháng Varicella-zoster) để xác định tình trạng miễn dịch. Trường hợp có triệu chứng điển hình, chẩn đoán chủ yếu dựa vào lâm sàng.
• Xử trí sau phơi nhiễm: Nếu thai phụ không có miễn dịch và vừa tiếp xúc với người bệnh, nên tiêm globulin miễn dịch VZIG trong vòng 96 giờ (có thể đến 10 ngày) để giảm nhẹ triệu chứng và nguy cơ biến chứng.
• Xử trí khi đã mắc bệnh: Trường hợp nhẹ có thể chăm sóc tại nhà: Nghỉ ngơi, uống đủ nước, dùng paracetamol hạ sốt và giữ vệ sinh da. Nếu bệnh nặng hoặc có yếu tố nguy cơ, cân nhắc điều trị bằng acyclovir đường uống hoặc tĩnh mạch tùy mức độ.
• Theo dõi biến chứng: Theo dõi chặt các dấu hiệu viêm phổi, viêm não, nhiễm trùng da. Nếu mắc bệnh trong 20 tuần đầu, cần siêu âm theo dõi dị tật bẩm sinh ở thai nhi.
• Tư vấn hỗ trợ: Giải thích rõ ràng nguy cơ, trấn an tâm lý thai phụ và gia đình. Trường hợp nghi ngờ bất thường, nên tham vấn chuyên gia sản và di truyền.
• Dự phòng sau sinh: Nếu chưa có miễn dịch, nên tiêm vắc xin thủy đậu sau sinh ít nhất 6 tuần và tránh mang thai trong vòng 1 tháng sau tiêm.

Việc bị thủy đậu khi mang thai 1 tháng đầu là một tình trạng đáng lo ngại, bởi ở giai đoạn này phôi thai đang tiến hành phân chia và hình thành các cơ quan quan trọng. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và hiểu rõ mức độ nguy hiểm của bệnh giúp mẹ bầu chủ động hơn trong việc theo dõi sức khỏe, lựa chọn điều trị kịp thời và khuyến nghị chuyên khoa phù hợp.

Theo WHO khuyến cáo, phương pháp phòng ngừa thủy đậu hiệu quả nhất là tiêm vắc xin trước khi mang thai. Để đảm bảo tiêm chủng được thực hiện trong môi trường uy tín, an toàn và chuyên nghiệp, bạn có thể lựa chọn Trung tâm Tiêm chủng Long Châu. Hãy liên hệ với Trung tâm Tiêm chủng Long Châu qua hotline miễn phí 1800 6928 để đặt lịch hẹn và nhận tư vấn chi tiết phù hợp với nhu cầu cá nhân.