Biến chứng cúm mùa ở người cao tuổi cần đặc biệt chú ý

Cúm mùa là bệnh truyền nhiễm đường hô hấp phổ biến, đặc biệt trong giai đoạn thời tiết giao mùa. Ở người khỏe mạnh, bệnh thường chỉ gây sốt, ho, mệt mỏi và tự khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên, với người cao tuổi, nhất là những người có bệnh lý nền, cúm mùa có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và thậm chí đe dọa tính mạng. Vậy biến chứng cúm mùa ở người cao tuổi cần đặc biệt chú ý là gì?

Vì sao người cao tuổi dễ gặp biến chứng cúm mùa?

Người cao tuổi dễ chịu ảnh hưởng nặng nề hơn khi mắc cúm do nhiều nguyên nhân:

• Suy giảm miễn dịch: Hệ miễn dịch suy yếu theo tuổi tác khiến cơ thể khó chống lại virus cúm, làm tăng nguy cơ diễn tiến nặng.
• Bệnh lý nền phổ biến: Nhiều người lớn tuổi mắc các bệnh mạn tính như tim mạch, tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính… Khi nhiễm cúm, các bệnh nền này rất dễ mất kiểm soát và dẫn đến biến chứng.
• Triệu chứng không điển hình: Triệu chứng cúm ở người cao tuổi thường mờ nhạt, dễ bị nhầm lẫn với biểu hiện của các bệnh mạn tính khác hoặc dấu hiệu lão hóa. Điều này khiến việc phát hiện và điều trị bị trì hoãn.
• Khó khăn trong điều trị: Người lớn tuổi thường sử dụng nhiều loại thuốc, dẫn đến nguy cơ tương tác khi dùng thuốc kháng virus. Đồng thời, họ cũng dễ gặp tác dụng phụ hơn so với người trẻ.

Những biến chứng nguy hiểm của cúm mùa ở người cao tuổi

Virus cúm có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt ở nhóm người cao tuổi:

• Viêm phổi và bội nhiễm vi khuẩn: Đây là biến chứng thường gặp nhất. Virus cúm làm tổn thương niêm mạc đường hô hấp, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, dẫn đến viêm phổi nặng.
• Suy hô hấp, suy đa tạng: Ở các trường hợp nặng, bệnh nhân có thể rơi vào suy hô hấp, cần thở máy. Nếu tim, thận hoặc các cơ quan khác bị ảnh hưởng, nguy cơ suy đa tạng cũng tăng cao.
• Biến cố tim mạch cấp: Cúm có thể kích hoạt những biến cố tim mạch như nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ, đặc biệt ở người cao tuổi có bệnh nền tim mạch. Một số nghiên cứu ghi nhận nguy cơ nhồi máu cơ tim tăng từ 6 - 10 lần sau nhiễm cúm.
• Viêm cơ tim: Virus cúm có thể tấn công trực tiếp cơ tim, gây viêm và làm giảm chức năng tim. Tình trạng này đặc biệt nguy hiểm với những người đã có bệnh tim từ trước.
• Các biến chứng nặng khác: Cúm mùa có thể gây các biến chứng nặng như viêm phổi, suy hô hấp hoặc suy đa tạng đều có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Ngoài ra, cúm mùa còn có thể làm trầm trọng thêm các bệnh mạn tính khác như: Làm tăng hoặc giảm đường huyết ở người tiểu đường, gây biến động huyết áp ở bệnh nhân tăng huyết áp…

Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay

Người cao tuổi mắc cúm cần được đưa đến cơ sở y tế ngay nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Sốt cao kéo dài, khó hạ nhiệt.
• Khó thở, thở nhanh, tím tái.
• Ho nhiều, đờm đặc, đau tức ngực.
• Mệt mỏi nhiều, lơ mơ, ăn uống kém.
• Các bệnh nền (tiểu đường, tim mạch, bệnh phổi…) có dấu hiệu trở nặng.

Những biểu hiện này cho thấy cúm có thể đã chuyển sang giai đoạn biến chứng và cần được thăm khám, điều trị kịp thời.

Biện pháp phòng ngừa hiệu quả

Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống

Duy trì thói quen vệ sinh đúng cách giúp giảm nguy cơ tiếp xúc và lây nhiễm virus cúm:

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn, đặc biệt sau khi chạm vào bề mặt lạ hoặc trước khi ăn uống.
• Đeo khẩu trang khi ra ngoài hoặc khi tiếp xúc với người nghi ngờ mắc cúm.
• Hạn chế chạm tay vào mắt, mũi, miệng, vì đây là những vị trí virus dễ xâm nhập.
• Giữ nhà cửa thông thoáng, mở cửa để lưu thông không khí và hạn chế sự tồn tại của virus trong môi trường kín.

Dinh dưỡng hợp lý

Chế độ ăn đầy đủ và cân bằng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức đề kháng:

• Bổ sung protein chất lượng cao (thịt nạc, cá, trứng, sữa) giúp cơ thể duy trì miễn dịch.
• Ăn nhiều rau xanh và trái cây giàu vitamin C, E, những chất chống oxy hoá tốt hỗ trợ chống viêm.
• Tăng cường vitamin D và kẽm, có thể từ thực phẩm hoặc thực phẩm bổ sung theo tư vấn bác sĩ.
• Uống đủ nước để giữ ấm và giúp cơ thể thanh lọc tốt hơn.

Tiêm vắc xin cúm hàng năm

Đây là biện pháp phòng bệnh quan trọng nhất. Tiêm vắc xin cúm giúp giảm nguy cơ mắc cúm và hạn chế biến chứng nặng. Người cao tuổi, đặc biệt là người có bệnh nền, nên tiêm phòng đầy đủ theo khuyến cáo.

Theo dõi sức khỏe định kỳ

Người cao tuổi nên thăm khám và làm xét nghiệm định kỳ để:

• Phát hiện sớm những bất thường liên quan đến tim mạch, hô hấp, nội tiết…
• Điều chỉnh thuốc điều trị bệnh nền cho phù hợp, hạn chế nguy cơ trở nặng khi mắc cúm.
• Nhận tư vấn về dinh dưỡng, luyện tập và chăm sóc sức khỏe theo từng thể trạng.

Việc kiểm soát tốt bệnh nền sẽ giúp giảm đáng kể rủi ro biến chứng khi nhiễm virus cúm.

Hạn chế đến nơi đông người

Trong mùa cúm hoặc khi đang có dịch bùng phát:

• Tránh tụ tập trong không gian kín và đông người, nơi virus dễ lây lan nhanh.
• Hạn chế đến bệnh viện, siêu thị, trung tâm thương mại nếu không cần thiết.
• Nếu buộc phải đến nơi đông người, hãy đeo khẩu trang đúng cách, mang theo dung dịch sát khuẩn tay và tránh tiếp xúc gần với người có triệu chứng ho, sốt.

Giữ ấm cơ thể và rèn luyện thói quen sống lành mạnh

Người cao tuổi nên:

• Giữ ấm vùng cổ, ngực, bàn tay, bàn chân khi thời tiết lạnh.
• Ngủ đủ giấc, tránh thức khuya, giảm căng thẳng kéo dài.
• Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, khí công… để tăng cường tuần hoàn và nâng cao miễn dịch.

Cúm mùa tưởng chừng chỉ là bệnh hô hấp thông thường nhưng ở người cao tuổi, nó có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm. Việc tiêm vắc xin đầy đủ, chăm sóc dinh dưỡng, giữ vệ sinh và theo dõi sức khỏe định kỳ là chìa khóa để bảo vệ nhóm đối tượng dễ tổn thương này.