Biến chứng mạch máu nhỏ của bệnh tiểu đường là gì?

Các biến chứng của bệnh tiểu đường rất đa dạng và gây nguy hiểm rất cao đến tính mạng của người bệnh. Trong số đó, biến chứng mạch máu nhỏ do bệnh tiểu đường gây ra là những biến chứng xảy ra ở nhiều hệ thống cơ quan như mắt, thận và dây thần kinh. Đây là một trong những biến chứng của bệnh tiểu đường và bất kỳ người bệnh nào cũng nên cẩn thận và kiểm soát cơ thể của mình để hạn chế tối đa biến chứng này.

Biến chứng mạch máu nhỏ do bệnh tiểu đường là gì?

Biến chứng mạch máu nhỏ của bệnh tiểu đường bao gồm các bệnh liên quan đến các cơ quan trong cơ thể như mắt, thận và dây thần kinh. Loại biến chứng tiểu đường này xảy ra do nồng độ đường trong máu của người bệnh vượt quá mức cho phép, ảnh hưởng đến nhiều cơ quan mô cơ quan. Tuy nhiên, biến chứng này hoàn toàn có thể phòng ngừa được nếu người bệnh biết cách điều chỉnh, kiểm soát để giữ lượng đường trong máu ở mức ổn định.

Dựa trên các nghiên cứu trên bệnh nhân tiểu đường, hầu hết những bệnh nhân này đều có nguy cơ mắc ít nhất một trong ba biến chứng mạch máu nhỏ của bệnh tiểu đường và phải sống chung với biến chứng này trong thời gian dài.

Cơ chế biến chứng mạch máu nhỏ do bệnh tiểu đường gây ra có thể được giải thích bằng sự xuất hiện đồng thời của nồng độ đường huyết cao bất thường và stress oxy hóa lòng mạch máu, dẫn đến viêm và tổn thương vi mạch. Kết quả là lưu lượng máu và mức độ thấm của chất dinh dưỡng qua lớp tế bào nội mô giảm đáng kể, dẫn đến tăng nồng độ protein ngoại bào. Cuối cùng gây ra hiện tượng đông máu, kéo theo hàng loạt rối loạn ở các hệ cơ quan đích.

Biến chứng võng mạc

Đây là biến chứng của bệnh tiểu đường ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực của người bệnh. Bệnh xảy ra do lượng đường trong máu tăng quá cao, khiến các mạch máu nhỏ nuôi dưỡng cơ quan đích là võng mạc bị viêm và co chặt dẫn đến đông máu.

Lúc này, cơ thể sẽ gửi tín hiệu lượng máu cung cấp đến võng mạc không đủ và ngay lập tức huy động tế bào sản sinh ra các mạch máu mới để phản ứng, tuy nhiên cấu trúc của các mạch máu này khá mỏng manh và dễ bị đứt, gây xuất huyết võng mạc trên bệnh nhân tiểu đường. Bệnh võng mạc rất khó phát hiện trên lâm sàng vì chỉ biểu hiện ra bên ngoài khi tổn thương đã nặng nên người bệnh cần theo dõi sức khỏe thường xuyên để phát hiện sớm.

Biến chứng hệ thần kinh

Biến chứng thần kinh được coi là biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh tiểu đường, cả biến chứng thần kinh cấp tính và mãn tính đều có thể xảy ra nhưng tỷ lệ mắc bệnh lý thần kinh mãn tính thường cao hơn. Các biến chứng thần kinh thường gặp nhất là biến chứng thần kinh tự động và biến chứng thần kinh ngoại biên, thường xảy ra chủ yếu ở bệnh nhân tiểu đường tuýp 2, cụ thể:

Biến chứng hệ thần kinh tự động:

• Tim mạch: Nhịp tim nhanh ngay cả khi nghỉ ngơi, tần số >100 nhịp/phút, không có nhiều triệu chứng nhồi máu cơ tim, có thể xảy ra hạ huyết áp tư thế và rối loạn thân nhiệt.
• Hệ tiêu hóa: Các biến chứng có thể gây suy giảm chức năng của đường tiêu hóa trên, chẳng hạn như nghẹn khi nuốt, cảm thấy no, khó tiêu, tiêu hóa chậm hoặc ợ chua, đau bụng nhiều ở vùng bụng trên, nôn mửa hoặc buồn nôn. Một số chức năng của đường tiêu hóa dưới cũng sẽ bị ảnh hưởng như táo bón, tiêu chảy…
• Hệ tiết niệu và sinh dục: Thường là bệnh lý thần kinh bàng quang, tăng hoạt hệ sinh dục biểu hiện như rối loạn cương dương, liệt dương ở nam giới, rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, mất kinh nguyệt, mất cảm giác vùng bẹn ở nữ giới….
• Thần kinh vận mạch: Người bệnh thường có triệu chứng tăng tiết mồ hôi, đặc biệt ở mặt, thân…, thường xảy ra nhiều khi bắt đầu bữa ăn hoặc vào ban đêm. Ngoài ra, ở những bộ phận khác như các bộ phận xa gốc chi dưới, mồ hôi tiết ra giảm, dẫn đến tình trạng khô da, bong vảy, xuất hiện vết chai ở bàn chân, loạn dưỡng móng…
• Hạ đường huyết không có triệu chứng rõ ràng: Là tình trạng tiết quá nhiều catecholamine và glucagon dẫn đến giảm lượng đường trong máu nhưng không biểu hiện trên lâm sàng để bệnh nhân nhận biết.

Biến chứng thần kinh ngoại biên: Một số triệu chứng điển hình là cảm giác kiến bò, nóng rát vùng đầu ngón tay, nhón chân, giảm hoặc mất cảm giác nhiệt, đau âm ĩ vùng chân, tay nhiều vào ban đêm...

Biến chứng suy thận

Đây là biến chứng mạch máu nhỏ thường gặp nhất do bệnh tiểu đường gây ra, đặc biệt ở bệnh nhân tiểu đường giai đoạn cuối, nếu không kiểm soát chặt chẽ bệnh dễ dẫn đến tử vong. Biến chứng suy thận mạn tính này thường xảy ra ở những bệnh nhân kiểm soát đường huyết kém, đặc biệt nếu bệnh nhân có bệnh lý tiềm ẩn như tăng huyết áp thì khả năng bị suy thận mạn tính là khó tránh khỏi. Vì vậy, người bệnh cần đặc biệt chú ý đến lượng đường huyết, huyết áp và luôn giữ 2 yếu tố này ở mức an toàn để làm chậm tiến triển của bệnh suy thận và các biến chứng khác của bệnh tiểu đường.

Biến chứng mạch máu nhỏ của bệnh tiểu đường gây ra nhiều hậu quả đến cuộc sống của người bệnh, dẫn đến chất lượng cuộc sống bị suy giảm nghiêm trọng. Vì vậy, bệnh nhân tiểu đường cần có chế độ theo dõi, chăm sóc và dinh dưỡng đặc biệt để giảm thiểu sự xuất hiện các biến chứng của bệnh tiểu đường.

Xem thêm: Chỉ số đường huyết tiền tiểu đường là bao nhiêu?