Bỏng mắt - Nguyên nhân và cách điều trị

Theo thống kê của bệnh viện mắt trung ương thì bỏng mắt thường xảy ra nhiều ở nam giới, lứa tuổi từ 18 - 55 tuổi. Trẻ em và trẻ vị thành niên cũng chiếm tỷ lệ đáng kể là 30%. Và đa số bệnh xuất hiện ở nông thôn với tỷ lệ là 78%.

Bỏng mắt là tình trạng tổn thương mắt do nhiều tác nhân gây ra.

Bỏng mắt nguyên nhân do đâu?

Bỏng mắt là tình trạng nhãn khoa đáng lo ngại do tác động nặng nề đến mắt và thường xảy ra ở cả hai mắt. Phụ thuộc vào điều trị sớm hay muộn mới có thể tiên lượng được mức độ phục hồi. Nếu mắt ở tình trạng nặng, thị lực sẽ không thể phục hồi do không có phương pháp điều trị.

Tìm hiểu nguyên nhân, cách sơ cứu cũng như phòng ngừa là vô cùng quan trọng để bảo vệ thị lực.

Nguyên nhân gây bỏng mắt có thể kể đến bốn tác nhân chính sau:

• Do hóa chất: Hóa chất như acid, chất độc hóa học dùng trong chiến tranh, cồn oxy già và các loại hóa chất khác có ảnh hưởng lớn đến tổ chức cơ thể.
• Nhiệt độ: Các dạng nhiệt độ cao cũng gây bỏng mắt bao gồm nhiệt độ khô (lửa, xăng, dầu), nhiệt độ ướt (hơi nước nhiệt độ cao), nhiệt độ lạnh quá thấp (nito lỏng).
• Các vụ nổ phóng xạ cũng là nguyên nhân gây bỏng mắt do sức nóng, tia phóng xạ, ánh sáng quá chói gây bỏng võng mạc.
• Một số tác nhân khác ít gặp có thể gây bỏng mắt như tia laser, tia cực tím.

Sơ cứu bỏng mắt như thế nào?

Việc sơ cứu bỏng mắt đúng cách sẽ giúp tình trạng phục hồi mắt sau này khả quan hơn. Sau đây là một số lưu ý để sơ cứu khi bỏng mắt:

• Loại trừ tác nhân gây bỏng mắt, hạn chế di chứng về sau bằng nước sạch hoặc huyết thanh sinh lý.
• Khi rửa mắt cần rửa đúng cách, người bị bỏng mắt ngâm mặt - mắt xuống nước và chớp mắt nhiều lần để nước lưu thông toàn bộ mắt. Hoặc bệnh nhân có thể nằm ngửa sau đó để người khác mở vành mi và đổ nước rửa mắt giúp.
• Lượng nước dùng để rửa mắt khoảng vài lít và rửa trong khoảng thời gian ít nhất là từ 10 - 15 phút.
• Không rửa mắt bằng dung dịch trung hòa axit vì như thế sẽ làm tình trạng mắt bỏng nặng hơn.
• Trường hợp bỏng do vôi thì nên lấy cục vôi ra sau đó mới rửa mắt.

Sơ cứu bệnh nhân bỏng mắt đúng cách sẽ giúp tình trạng mắt khả quan hơn.

Rửa mắt là biện pháp sơ cứu đơn giản để loại bỏ tác nhân gây bỏng mắt nhanh chóng, không để các tác nhân này xâm nhập vào các tổ chức bên trong mắt cũng như bảo vệ chức năng mắt.

Sau đó, chuyển bệnh nhân đến cơ sở điều trị, chỉ che mắt tuyệt đối không dùng băng mắt. Người nhà nên mang theo nhãn mác, chai lọ dung dịch hóa chất gây tổn thương mắt đến cho bác sĩ nhận biết và nhanh có hướng xử lý chính xác, hiệu quả.

Điều trị bỏng mắt hiệu quả?

Sau khi được sơ cứu và đưa tới cơ sở điều trị, bệnh nhân sẽ được đo độ pH. Nếu pH chưa trung tính, bệnh nhân sẽ được rửa mắt tiếp cho đến khi pH=7.

Trường hợp mắt đã tổn thương sâu, có thể rửa mắt liên tục bằng cách nhỏ giọt qua hệ thống dây truyền vào mắt, tiến hành rửa sạch lệ đạo để tránh sự viêm dính về sau.

Để chống viêm, bác sĩ sẽ dùng Corticoid toàn thân và tại chỗ trong 10 ngày đầu, tiếp theo thay thế bằng non-steroid, atropin 1% để góp phần giảm đau, chống viêm, chống dính mi.

Sau từ 7 - 21 ngày cần có biện pháp ức chế các men phân hủy protein để chống hoại tử giác mạc.

Sử dụng Tetracyclin để vừa kháng khuẩn vừa có tác dụng ức chế men collagenase, chống nhiễm khuẩn cho mắt.

Chế độ ăn uống khoa học nhiều protein và vitamin để mắt nhanh khỏi.

Bên cạnh đó cần tra thuốc mỡ kháng sinh để phòng tránh dính cầu mi hoặc đặt khuôn chống dính sau khi bị bỏng 2 - 3 ngày. Đối với trường hợp bỏng nặng đặc biệt thì cần chấp nhận dính mi để tăng nguồn nuôi dưỡng cho bán phần trước.

Tra mắt với các chế phẩm chứa nhiều vitamin nhóm A, B, C hoặc tiêm huyết thanh tự thân để tăng cường dinh dưỡng kết mạc. Kết hợp với khẩu phần thức ăn giàu protein và vitamin, uống nhiều nước để thải độc.

Bệnh nhân cũng cần được an ủi, động viên, dùng các liệu pháp tâm lý để thoải mái hơn trong quá trình trị bệnh.

Đối với các trường hợp bị bỏng mắt quá nặng thì cần được chỉ định phẫu thuật cấp cứu.

Hi vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin bổ ích, việc trang bị kiến thức về bỏng mắt là quan trọng để kịp thời sơ cứu từ đó giúp tình trạng hồi phục cho mắt sau này khả quan hơn.

Hoàng Minh

Nguồn tham khảo: Tổng hợp