Từng làm ở Viện ISDS, nhiều năm cộng tác với CDC Thái Nguyên triển khai dự án phòng chống HIV/AIDS, 2 năm cộng tác với WHO.
Ứng dụng Nhà Thuốc Long Châu
Siêu ưu đãi, siêu trải nghiệm
Mặc định
Lớn hơn
Khi cơ thể bị mất nước điện giải thường do đổ mồ hôi, tiêu chảy, nôn… dẫn tới suy kiệt thậm chí người bệnh có thể tử vong. Vậy cần bù nước bằng cách nào cho cơ thể?
Tính trung bình, trong cơ thể nước chiếm tới 70% trọng lượng trong cơ thể được phân bố không đồng đều ở nhiều cơ quan. Nước cũng giống như các chất vitamin, đạm cần thiết cho cơ thể sinh tồn và hoạt động. Khi hoạt động cường độ cao hoặc trong môi trường nóng bức hoặc do nguyên nhân nào đó bạn cần phải bù nước. Việc bù nước vô cùng quan trọng, bởi vì nếu cơ thể thiếu nước sẽ gây hậu quả nghiêm trọng. Cơ thể không đủ nước dẫn tới chức năng chuyển hóa sẽ bị ảnh hưởng như lơ mơ, suy tuần hoàn, thiếu máu… Bù nước bằng cách nào để vừa đảm bảo sức khỏe vừa an toàn?
Trong cơ thể chúng ta, mọi mô, tế bào, các cơ quan trong cơ thể không thể thiếu nước. Nước có vai trò vận chuyển chất dinh dưỡng, điều hòa thân nhiệt, loại bỏ chất thải, bôi trơn các khớp và lưu thông khí huyết.
Như vậy cơ thể sẽ không đảm bảo được những chức năng trên nếu cơ thể mất nước. Trẻ em, người lớn tuổi và người mắc một số bệnh lý như bệnh thận, tiểu đường là nhóm đối tượng dễ bị mất nước.
Những triệu chứng mất nước như khô miệng, da khô, cơn khát tăng dần, đi tiểu thường xuyên, chóng mặt, đau đầu, mệt mỏi…
Kể cả khi chúng ta đi tiểu màu nước càng nhạt thì chứng tỏ cơ thể đủ nước. Ngược lại nếu màu nước tiểu càng đậm màu thì cơ thể thiếu nước. Màu nước tiểu thay đổi cũng có thể do những nguyên nhân khác như bệnh lý, sử dụng thuốc hoặc do chế độ ăn uống…
Khi cơ thể bị mất nước, cần bù nước chất điện giải. Chất điện giải khá quan trọng trong việc duy trì hằng định thẩm thấu kali, phosphate, ion, magie, đó là những thành phần quan trọng với dịch lỏng trong tế bào.
Thành phần không thể thiếu được của huyết tương như các ion, natri, clo. Vì thế nên nếu xảy ra mất nước và chất điện giải cơ thể sẽ nhanh chóng suy kiệt, nếu nặng có thể nguy hiểm tính mạng.
Có rất nhiều cách để bù nước và chất điện giải cho cơ thể theo đường uống để tránh tình trạng mất nước và chất điện giải. Khi có dấu hiệu mất nước thì có thể uống nước dừa, nước muối đường, cháo loãng hay những loại chế phẩm bù nước điện giải như oresol hay nước biển khô.
Nếu chúng ta thường xuyên uống nước thì cơ thể sẽ được bù nước đã mất đi. Nước không giống như các loại đồ uống có đường hoặc calo bổ sung nên bạn có thể uống nước bất cứ khi nào hoặc khi bạn cần bù nước sau thời gian tập luyện, làm việc cường độ cao, ngoài trời nắng…
Có một số người có một số yếu tố di truyền sẽ mất nhiều natri qua mồ hôi hơn so với những người khác. Khi chúng ta vận động mạnh đổ mồ hôi bị cay mắt hoặc thường xuyên bị chuột rút chứng tỏ bị mất nhiều natri qua mồ hôi. Khi natri mất nhiều qua mồ hôi thì chắc chắn bạn sẽ bị thiếu hụt vì vậy cần bù nước điện giải natri. Có thể bù natri cho cơ thể thông qua một chế độ ăn uống cân bằng.
Nước dừa không còn xa lạ gì đối với chúng ta. Đây là loại nước rất phổ biến vừa có tính chất giải khát vừa tốt cho cơ thể đồng thời giá cả rất bình dân. Trong nước dừa chứa nhiều loại chất điện giải như kali, natri, magie, canxi… Nước dừa cũng là loại nước có lượng đường tự nhiên thấp rất tốt cho cơ thể. Nếu bị tiêu chảy, nước dừa là giải pháp bù nước rất tốt cho cơ thể mau chóng bù đủ lượng nước.
Trong trà và cà phê có thể làm mất nước tạm thời vì có chứa caffeine vì nó hoạt động giống như thuốc lợi tiểu. Nhưng nếu trà và cà phê được uống một lượng vừa phải sẽ cung cấp năng lượng cần thiết cho bạn và cũng cung cấp nước tương tự như nước lọc.
Khi caffeine dùng liều lượng khoảng 250 - 300g, tương đương với 2 - 3 tách cà phê 240ml hoặc 5 - 8 tách trà 240ml mới làm mất nước. Bạn có thể thêm sữa hạnh nhân không đường vào trà hoặc cà phê hoặc thêm sả, quế vào trà…
Uống sữa vừa có tính ngậm nước vừa bổ sung thêm chất dinh dưỡng và đặc biệt có nồng độ điện giải tự nhiên cao, giúp chúng ta cân bằng lượng nước trong cơ thể tốt.
Theo một số nghiên cứu chỉ ra các loại sữa ít béo và tách béo là cách bù nước khá tốt tương đương với các loại thức uống thể thao khác. Vì vậy việc bạn bù nước bằng cách uống sữa tách béo và ít béo sau khi mới luyện tập thể thao. Đồng thời sữa giúp tăng cường dưỡng chất, protein cho cơ thể để phục hồi các cơ sau khi tập thể dục.
Có một nhược điểm cho những người không dung nạp lactose hoặc một số loại protein sữa nếu uống sau khi tập thể dục có thể khiến bạn đầy hơi. Dù sữa tách béo ít béo rất tốt cho người mất nước nhưng đối với người bị tiêu chảy hoặc nôn mửa không nên dùng sữa bởi vì sữa có thể làm trầm trọng thêm.
Trong các loại trái cây và rau củ quả có chứa tới 80-90% nước vì vậy ăn những thực phẩm này giúp chúng ta bổ sung nước cho cơ thể một cách hiệu quả. Những đồ ăn như khoai tây chiên, bánh quy, ngũ cốc chỉ chứa lượng nước rất nhỏ từ 1 - 9%.
Khi bổ sung nước chúng ta nên chọn các loại rau củ quả mọng nước như dưa, nho, cam, rau chân vịt, cải bắp, xà lách…
Nếu không có đủ rau củ quả tươi bạn có thể bảo quản trong tủ lạnh để sử dụng khi cần thiết. Loại trái cây rau củ quả này vẫn đảm bảo dưỡng chất thậm chí như một số nghiên cứu chỉ ra việt quất và đậu xanh đông lạnh còn nhiều dưỡng chất hơn trái tươi.
Bù nước điện giải bằng cách nào cho cơ thể mau chóng hồi phục nhất? Để điều trị tình trạng mất nước do tiêu chảy hoặc nôn mửa bạn có thể dùng dung dịch hydrat hóa đường uống. Đây là loại nước được khuyến cáo sử dụng khi điều trị chứng nôn nao hoặc khi tập thể dục để phục hồi cơ thể. Những dung dịch điện giải thường có các chất như natri, kali, đường, clorua… có một số dung dịch còn có một số thành phần khác như kẽm, prebiotics… Tuy nhiên những loại nước điện giải này thường tốn kém hơn. Vì vậy bạn có thể tự làm nước điện giải tại nhà để giảm chi phí.
Chúng ta hoàn toàn có thể làm được nước điện giải tại nhà gọi là nước detox. Chỉ cần thực hiện đơn giản dùng nước đun sôi để nguội và thêm các loại trái cây và thảo mộc tươi đã có ly nước điện giải. Nước điện giải chúng ta nên làm tới đâu sử dụng tới đó không nên làm nhiều rồi bảo quản tủ lạnh.
Hoặc có thể làm theo công thức sau dùng 1 lít nước cho 1 thìa muối và 2 thìa đường. Hoặc lấy 1 lít nước dừa tươi cho thêm chút muối là có được nước bù điện giải rất tốt cho cơ thể. Hoặc nếu không có thời gian tự làm, bạn cũng có thể sử dụng các loại nước bù điện giải có sẵn đang được bày bán trên thị trường hiện nay.
Để đảm cơ thể chúng ta được cung cấp đủ nước hãy ăn uống một cách cân bằng và khoa học uống đủ nước để đảm bảo đủ chất điện giải. Nếu như vì hoạt động thể dục cường độ cao, làm việc ngoài trời nắng, bệnh tật… bạn cần phải bù nước điện giải thì các cách bù nước trên bạn có thể áp dụng. Như vậy là câu hỏi: "Bù nước bằng cách nào?" đã có câu trả lời. Hy vọng các bạn đã có thêm kiến thức giúp cho cơ thể luôn khỏe mạnh và hoạt động tốt.
Tuệ Nhi
Nguồn tham khảo: Tổng hợp
Dược sĩ Đại học Nguyễn Tuấn Trịnh
Từng làm ở Viện ISDS, nhiều năm cộng tác với CDC Thái Nguyên triển khai dự án phòng chống HIV/AIDS, 2 năm cộng tác với WHO.