Cá ồ là cá gì? Giá trị dinh dưỡng và lợi ích sức khỏe từ cá ồ

Trong thời gian gần đây, nhiều người bắt đầu quan tâm đến các loại cá biển tự nhiên giàu dinh dưỡng, trong đó có cá ồ - một lựa chọn vừa gần gũi, vừa bổ dưỡng. Vậy cá ồ là gì, có tốt cho sức khỏe không, ăn cá ồ có lợi ích gì và cần lưu ý gì khi sử dụng? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn.

Cá ồ là cá gì?

Cá ồ là tên gọi địa phương, thường dùng để chỉ loài cá ngừ ồ (Auxis thazard) - một loại cá thuộc họ cá ngừ, sống chủ yếu ở các vùng biển nhiệt đới và cận nhiệt đới, trong đó có vùng biển miền Trung Việt Nam. Đây là loại cá thân quen với ngư dân và xuất hiện phổ biến trong các bữa cơm gia đình nhờ hương vị đậm đà, thịt chắc và giá thành phải chăng.

Cá ồ có thân hình thon dài, đầu hơi nhọn, da màu sẫm xanh ánh bạc. Thịt cá ồ săn chắc, béo nhưng không ngấy, dễ chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn. Khi nấu chín, thịt có màu đỏ đậm hoặc trắng hồng tùy loại.

Dựa theo màu thịt và hương vị, cá ồ được chia làm hai loại phổ biến:

• Cá ồ trắng: Thịt có màu nhạt hơn, vị nhẹ, thích hợp để hấp hoặc nướng.
• Cá ồ đỏ: Thịt đỏ sẫm, béo và đậm đà hơn, phù hợp với các món kho, chiên.

Cá ồ phân bố nhiều ở vùng biển miền Trung, đặc biệt là các tỉnh như Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định. Ngư dân thường đánh bắt cá theo mùa, nhất là từ tháng 3 đến tháng 8 hằng năm.

Giá trị dinh dưỡng của cá ồ

Cá ồ không chỉ thơm ngon mà còn giàu dinh dưỡng, rất đáng được bổ sung thường xuyên vào khẩu phần ăn hằng ngày. Giá trị dinh dưỡng của cá ồ như sau:

Giàu protein chất lượng cao

Một khẩu phần cá ồ 100g cung cấp khoảng 20 - 25g protein, là nguồn dưỡng chất thiết yếu giúp cơ thể xây dựng mô, cơ bắp và duy trì hoạt động hàng ngày.

Chứa chất béo lành mạnh

Điểm nổi bật của cá ồ là hàm lượng omega-3 (EPA, DHA) cao - những axit béo không no có vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh tim mạch, hỗ trợ chức năng não và chống viêm hiệu quả.

Bổ sung vitamin và khoáng chất

Cá ồ cung cấp các vi chất thiết yếu như:

• Vitamin B12: Hỗ trợ tạo hồng cầu, tốt cho hệ thần kinh.
• Vitamin D: Tăng hấp thu canxi, bảo vệ xương.
• Selen, magie, kẽm, sắt: Hỗ trợ hệ miễn dịch, chuyển hóa năng lượng và ngăn ngừa thiếu máu.

Những lợi ích cho sức khỏe từ cá ồ

Nhờ vào thành phần dinh dưỡng phong phú, cá ồ mang lại nhiều lợi ích vượt trội cho sức khỏe nếu được sử dụng đúng cách. Cụ thể như sau:

• Hỗ trợ tim mạch: Omega-3 trong cá ồ giúp giảm lượng cholesterol xấu (LDL) và tăng cholesterol tốt (HDL). Từ đó, làm giảm nguy cơ xơ vữa động mạch, huyết áp cao và các bệnh lý tim mạch.
• Bảo vệ não bộ và thị lực: DHA (thành phần chủ yếu trong chất xám của não và võng mạc) có trong cá ồ giúp cải thiện trí nhớ, tăng khả năng tập trung và bảo vệ mắt khỏi thoái hóa điểm vàng.
• Tăng cường miễn dịch: Với sự góp mặt của selen, kẽm và vitamin D, cá ồ giúp tăng cường hệ thống miễn dịch, hỗ trợ cơ thể chống lại nhiễm trùng và bệnh tật.
• Ngăn ngừa thiếu máu: Nhờ chứa nhiều sắt và vitamin B12, cá ồ đặc biệt tốt cho người bị thiếu máu hoặc phụ nữ trong thời kỳ kinh nguyệt.
• Phù hợp với người ăn kiêng: Mặc dù giàu chất dinh dưỡng, cá ồ lại ít calo và chất béo bão hòa, rất phù hợp với người muốn giảm cân hoặc duy trì vóc dáng lành mạnh.

Cách chế biến cá ồ vừa ngon vừa giữ được dinh dưỡng

Để tận dụng tối đa giá trị dinh dưỡng từ cá ồ, cách chế biến đóng vai trò quan trọng. Dưới đây là cách chế biến cá ồ vừa ngon vừa giữ được hàm lượng dinh dưỡng, bao gồm:

• Cá ồ kho mía: Món ăn đặc trưng miền Trung, vị ngọt từ mía quyện vị béo từ cá.
• Cá ồ nướng giấy bạc: Giữ trọn hương vị, phù hợp cho bữa ăn nhẹ nhàng.
• Cá ồ chiên sả ớt: Đậm đà, thơm lừng, đưa cơm.
• Cá ồ hấp gừng: Thanh mát, dễ tiêu hóa, thích hợp cho người lớn tuổi.

Bên cạnh đó, khi chế biến cá ồ cũng cần lưu ý đến một số vấn đề sau:

• Tránh chiên ngập dầu để không làm mất omega-3.
• Nên nướng, hấp hoặc kho nhẹ để giữ trọn dinh dưỡng.
• Kết hợp với rau củ, gạo lứt để tăng cường chất xơ, vitamin.

Những lưu ý cần biết khi ăn cá ồ

Mặc dù bổ dưỡng, bạn vẫn nên lưu ý một số điều sau khi sử dụng cá ồ để đảm bảo an toàn sức khỏe, cụ thể:

• Lượng thủy ngân trong cá biển: Một số loại cá biển có thể chứa lượng nhỏ thủy ngân. Dù chưa có bằng chứng cho thấy cá ồ chứa hàm lượng cao, phụ nữ mang thai, cho con bú và trẻ nhỏ vẫn nên dùng ở mức vừa phải, khoảng 1 - 2 lần/tuần.
• Dị ứng hải sản: Những người có cơ địa dị ứng cần thận trọng khi ăn cá ồ, vì có thể gặp các triệu chứng như ngứa, nổi mề đay, buồn nôn hoặc khó thở.
• Nguy cơ ngộ độc histamine: Nếu cá ồ không được bảo quản đúng cách (để ngoài nhiệt độ quá lâu), vi khuẩn có thể phân hủy axit amin trong cá và tạo ra histamine, gây ngộ độc thực phẩm với biểu hiện như nóng mặt, tiêu chảy, chóng mặt.
• Chọn mua nơi uy tín: Luôn chọn mua cá ồ từ các chợ hải sản sạch, siêu thị lớn hoặc cửa hàng đông lạnh đảm bảo. Nên bảo quản cá ồ ở nhiệt độ dưới 4°C nếu không dùng ngay.

Cá ồ không chỉ là món ăn dân dã quen thuộc mà còn là nguồn dinh dưỡng quý giá cho sức khỏe. Với hàm lượng đạm cao, giàu omega-3, cùng nhiều khoáng chất thiết yếu khác nên cá ồ là lựa chọn lý tưởng trong bữa ăn hàng ngày nếu được chế biến và sử dụng đúng cách. Hãy ưu tiên chọn cá ồ tươi, bảo quản lạnh tốt và chế biến theo cách lành mạnh để tận dụng trọn vẹn lợi ích dinh dưỡng từ loại cá biển bổ dưỡng này. Đừng quên kết hợp cùng rau xanh và ngũ cốc nguyên cám để tạo nên bữa ăn cân bằng, tốt cho sức khỏe lâu dài.