Các dấu hiệu ung thư da là gì? Biện pháp phòng tránh bệnh ung thư da

Dưới tác động của tia cực tím và thói quen sinh hoạt thiếu bảo vệ da, tỷ lệ mắc ung thư da đang có xu hướng gia tăng tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Dù là loại ung thư dễ nhận biết bằng mắt thường nhưng nhiều người lại bỏ lỡ thời điểm điều trị tốt nhất do không phát hiện sớm các dấu hiệu ung thư da cảnh báo. Việc hiểu rõ về các loại ung thư da thường gặp, những triệu chứng ung thư da ban đầu và cách phòng ngừa là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe làn da và tính mạng của chính mình.

Ung thư da là gì?

Ung thư da là tình trạng các tế bào da phát triển bất thường, mất kiểm soát và tạo thành khối u ác tính trên bề mặt da. Loại ung thư này có thể xảy ra ở bất kỳ vùng da nào, đặc biệt là những khu vực thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời như mặt, cổ, tai, chân hoặc cánh tay. Mặc dù không phải lúc nào cũng nguy hiểm đến tính mạng nhưng nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, ung thư da có thể lan rộng và gây biến chứng nghiêm trọng.

Các loại ung thư da thường gặp

Mỗi loại ung thư da có đặc điểm riêng biệt về triệu chứng và mức độ nghiêm trọng. Việc nhận diện đúng loại ung thư da sẽ giúp định hướng điều trị hiệu quả hơn.

Melanoma (u hắc tố)

Đây là loại ung thư da nguy hiểm nhất, có khả năng di căn cao. Melanoma thường bắt đầu từ nốt ruồi cũ hoặc xuất hiện dưới dạng một nốt mới có màu sắc bất thường. Loại này dễ nhầm lẫn với tổn thương lành tính nhưng tiến triển rất nhanh nếu không được điều trị sớm.

Ung thư tế bào đáy

Là loại ung thư da phổ biến nhất, thường xuất hiện ở những vùng da tiếp xúc nhiều với ánh nắng. Dạng tổn thương điển hình là các nốt nhỏ, sáng bóng, có thể đóng vảy hoặc chảy máu nhẹ, phát triển chậm nhưng có thể ăn sâu vào mô nếu kéo dài.

Ung thư tế bào vảy

Loại này thường bắt đầu từ các tổn thương dạng vảy, sần hoặc loét không lành trên da. Ung thư tế bào vảy có tốc độ phát triển nhanh hơn ung thư tế bào đáy và có thể lan sang các cơ quan khác nếu không điều trị.

Dấu hiệu ung thư da có thể nhận biết sớm

Phát hiện sớm dấu hiệu bất thường trên da là chìa khóa để kiểm soát hiệu quả ung thư da. Dưới đây là những dấu hiệu của ung thư da thường gặp, bạn cần đặc biệt lưu ý.

Theo từng loại ung thư da

Mỗi loại ung thư da có biểu hiện lâm sàng khác nhau, việc nhận biết đặc điểm riêng giúp phát hiện và điều trị kịp thời.

Melanoma

Xuất hiện nốt ruồi mới có hình dạng không đối xứng, viền răng cưa, thay đổi màu sắc và đường kính lớn hơn 6mm.

Tế bào đáy

Tổn thương màu ngọc trai, hồng hoặc trắng, có thể loét nhẹ hoặc đóng vảy, thường không đau.

Tế bào vảy

Vùng da khô, tróc vảy, dễ chảy máu hoặc có mảng đỏ lâu lành.

Mô hình ABCDE trong phát hiện u hắc tố

Phương pháp ABCDE là cách dễ nhớ để kiểm tra nốt ruồi hoặc tổn thương trên da có thể là ung thư:

• A - Asymmetry (không đối xứng): Một nửa nốt ruồi không giống bên còn lại.
• B - Border (đường viền): Viền nốt ruồi lởm chởm, không đều.
• C - Color (màu sắc): Có nhiều hơn một màu (đen, nâu, đỏ, trắng).
• D - Diameter (đường kính): Lớn hơn 6mm.
• E - Evolving (thay đổi): Nốt ruồi thay đổi kích thước, màu sắc, hình dạng theo thời gian.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Không phải mọi thay đổi trên da đều là ung thư nhưng một số dấu hiệu nên được kiểm tra càng sớm càng tốt để loại trừ nguy cơ.

Dấu hiệu cảnh báo cần lưu ý:

• Vết thương không lành sau 2 - 3 tuần.
• Nốt ruồi thay đổi hình dạng, chảy máu hoặc ngứa.
• Xuất hiện tổn thương mới có bề mặt bất thường.
• Vùng da loét tái đi tái lại dù đã điều trị.

Cách tự kiểm tra tại nhà

Mỗi người nên kiểm tra toàn bộ cơ thể trước gương mỗi tháng một lần, bao gồm cả những vùng khó quan sát như lưng, lòng bàn chân hoặc dưới móng. Dùng điện thoại chụp ảnh các nốt ruồi để theo dõi sự thay đổi theo thời gian. Nếu phát hiện dấu hiệu bất thường, nên đến cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám và làm sinh thiết da nếu cần thiết.

Ai có nguy cơ cao?

Không phải ai cũng có nguy cơ mắc ung thư da như nhau. Một số đối tượng dễ bị tổn thương bởi tác động từ ánh nắng mặt trời và yếu tố di truyền.

• Người có làn da trắng, mắt sáng màu, tóc vàng hoặc đỏ, dễ bị cháy nắng.
• Người thường xuyên phơi nắng, làm việc ngoài trời hoặc không dùng biện pháp bảo vệ da.
• Người có tiền sử nốt ruồi bất thường hoặc có người thân bị ung thư da.
• Người từng tiếp xúc với bức xạ ion hóa, tia cực tím nhân tạo (như máy tắm nắng).
• Người từng bị tổn thương da mạn tính hoặc có hệ miễn dịch suy yếu (ghép tạng, HIV...).

Cách phòng tránh ung thư da

Phòng ngừa là bước quan trọng nhất để hạn chế nguy cơ mắc ung thư da, đặc biệt với người có yếu tố nguy cơ cao.

• Dùng kem chống nắng mỗi ngày: Chọn loại có chỉ số SPF từ 30 trở lên, thoa 20 phút trước khi ra nắng và bôi lại sau mỗi 2 giờ.
• Đội nón rộng vành, mặc áo dài tay khi ra nắng, tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng trong khung giờ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều.
• Không sử dụng giường tắm nắng hoặc các thiết bị phát tia UV nhân tạo.
• Kiểm tra da định kỳ tại các cơ sở da liễu uy tín để tầm soát ung thư sớm.
• Giữ lối sống lành mạnh, tăng cường hệ miễn dịch bằng chế độ ăn uống giàu rau củ, trái cây, tránh thuốc lá và rượu bia.

Hy vọng qua bài viết này đã biết được các dấu hiệu ung thư da cùng cách phòng tránh ung thư da hiệu quả. Theo các bác sĩ chuyên khoa, ung thư da có thể được điều trị hiệu quả nếu được phát hiện từ giai đoạn sớm. Những thay đổi dù nhỏ trên da đều có thể là lời cảnh báo từ cơ thể mà bạn không nên phớt lờ. Hãy chủ động chăm sóc làn da, bảo vệ bản thân dưới ánh nắng mặt trời và đừng quên kiểm tra định kỳ để phát hiện sớm nguy cơ tiềm ẩn. Nhận thức đúng và hành động kịp thời chính là chìa khóa để giảm thiểu tác động của căn bệnh nguy hiểm này.