Cách bảo quản đông trùng hạ thảo đúng theo từng dạng: Tươi, khô, chế phẩm

Thực tế cho thấy, nhiều người tiêu dùng bỏ ra số tiền lớn để mua đông trùng hạ thảo nhưng lại chưa có kiến thức đúng về bảo quản. Kết quả là sản phẩm nhanh chóng bị mốc, biến đổi chất lượng hoặc mất mùi vị đặc trưng. Điều này không chỉ gây lãng phí kinh tế mà còn tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin đầy đủ và dễ hiểu về cách để bảo quản đông trùng hạ thảo chuẩn khoa học, các dấu hiệu nhận biết khi sản phẩm bị hư hỏng và cách xử lý an toàn.

Cách bảo quản đông trùng hạ thảo đúng cách

Để giữ được tối đa dưỡng chất, mỗi dạng đông trùng hạ thảo cần có cách bảo quản riêng. Việc áp dụng sai phương pháp có thể khiến sản phẩm nhanh chóng hỏng, mất giá trị dược liệu.

Bảo quản đông trùng hạ thảo tươi

Đông trùng hạ thảo tươi chứa nhiều nước, vì thế dễ nhiễm vi khuẩn và nấm mốc.

• Điều kiện nhiệt độ: Nên bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh (4 - 8°C). Thời gian sử dụng hợp lý là 5 - 7 ngày.
• Đóng gói: Tốt nhất là cho vào hộp thủy tinh sạch, đậy kín, tránh tiếp xúc trực tiếp với không khí và độ ẩm cao.
• Cảnh báo: Không nên bảo quản trong ngăn đá vì nhiệt độ thấp có thể phá vỡ cấu trúc tế bào nấm, làm giảm hoạt chất cordycepin.

Bảo quản đông trùng hạ thảo khô

Đây là dạng được sử dụng phổ biến vì thời gian bảo quản lâu và ít bị hỏng.

• Môi trường bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Nhiệt độ lý tưởng dưới 25°C.
• Bao bì: Nên sử dụng túi hút chân không hoặc hộp thủy tinh có kèm gói hút ẩm.
• Thời gian lưu trữ: Nếu bảo quản đúng cách, có thể giữ chất lượng từ 12 - 24 tháng.

Sai lầm thường gặp: Nhiều người bảo quản đông trùng hạ thảo khô trong túi nilon thông thường, đặt cạnh bếp hoặc nơi ẩm thấp. Điều này khiến sản phẩm nhanh chóng bị mốc, mất giá trị dinh dưỡng.

Bảo quản đông trùng hạ thảo dạng chế phẩm

Ngoài dạng tươi và khô, đông trùng hạ thảo còn được chế biến thành viên nang, bột hoặc nước uống. Mỗi loại có đặc thù riêng:

• Viên nang/viên hoàn: Giữ ở nhiệt độ phòng (20 - 30°C), tránh nơi ẩm thấp. Không để gần nguồn nhiệt hoặc ánh nắng.
• Bột đông trùng hạ thảo: Sau khi mở nắp, cần đậy kín, để nơi khô thoáng và dùng trong vòng 1 - 3 tháng.
• Nước đông trùng hạ thảo: Để ngăn mát tủ lạnh, dùng hết trong thời hạn ghi trên bao bì (thường 5 - 7 ngày sau khi mở nắp).

Lời khuyên: Khi mua sản phẩm chế phẩm, người tiêu dùng nên kiểm tra hạn sử dụng và hướng dẫn bảo quản trên nhãn để tránh sai sót.

Dấu hiệu đông trùng hạ thảo bị mốc và kém chất lượng

Không phải ai cũng dễ dàng nhận ra đông trùng hạ thảo đã bị mốc hoặc kém chất lượng. Việc nắm rõ các dấu hiệu sau đây sẽ giúp người tiêu dùng tránh rủi ro cho sức khỏe.

Nhận biết bằng mắt thường:

• Xuất hiện các đốm mốc màu trắng, xanh hoặc đen trên bề mặt.
• Quả thể và sợi nấm mất màu vàng cam tự nhiên, chuyển sang nâu sẫm hoặc đen.

Nhận biết bằng mùi:

• Sản phẩm chất lượng có mùi thơm nhẹ, thoang thoảng giống thảo dược.
• Nếu có mùi hôi, chua, hoặc lạ, đó là dấu hiệu của quá trình lên men hoặc nhiễm vi nấm.

Nhận biết qua kết cấu:

• Dạng khô: Khi ấn vào, nếu thấy mềm ẩm hoặc dễ vụn nát thì sản phẩm đã bị hỏng.
• Dạng tươi: Nếu có hiện tượng chảy nước, nhớt hoặc biến dạng thì không còn an toàn để sử dụng.

Cách xử lý đông trùng hạ thảo bị mốc: Có nên dùng lại?

Đây là vấn đề được nhiều người quan tâm. Không ít người nghĩ rằng chỉ cần cạo bỏ lớp mốc là có thể tiếp tục dùng. Tuy nhiên, quan niệm này hoàn toàn sai lầm.

Vì sao không nên tái sử dụng?

Vi nấm sinh ra trong sản phẩm mốc thường tiết aflatoxin - độc tố cực mạnh, được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp vào nhóm tác nhân gây ung thư gan.

Độc tố này không bị phá hủy khi rửa, đun sôi hay phơi nắng.

Sử dụng lâu dài có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến gan, thận, hệ miễn dịch, đặc biệt nguy hiểm cho người già và trẻ em.

Xử lý an toàn khi phát hiện mốc

Khi phát hiện đông trùng hạ thảo đã bị mốc, thì đây là cách xử lý an toàn:

• Tuyệt đối không dùng lại dù chỉ một phần nhỏ.
• Loại bỏ ngay sản phẩm để tránh nấm mốc lây lan sang thực phẩm khác.
• Vệ sinh lại nơi bảo quản và kiểm soát độ ẩm, nhiệt độ.
• Mua mới từ nguồn uy tín, có chứng nhận chất lượng và hướng dẫn rõ ràng.

Tác hại của việc bảo quản sai cách và sử dụng đông trùng hạ thảo hư hỏng

Đông trùng hạ thảo có giá trị cao cả về dinh dưỡng và kinh tế, nhưng việc bảo quản sai sẽ gây ra nhiều hậu quả:

• Mất giá trị dinh dưỡng: Các nghiên cứu cho thấy hoạt chất cordycepin và adenosine bị suy giảm nhanh trong môi trường nóng ẩm. Nếu sản phẩm mốc, các chất này không chỉ giảm mà còn biến đổi, mất hoàn toàn tác dụng.
• Nguy cơ sức khỏe: Aflatoxin trong thực phẩm mốc là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ung thư gan. Sử dụng đông trùng hạ thảo mốc chứa aflatoxin có thể gây ra các triệu chứng cấp tính như buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy và có thể nguy hiểm đến tính mạng nếu dùng lâu dài.
• Lãng phí kinh tế: Đông trùng hạ thảo thường có giá rất cao, có thể lên tới hàng trăm triệu đồng mỗi kg. Việc bảo quản không đúng cách dẫn đến hư hỏng đồng nghĩa với thiệt hại tài chính lớn cho người tiêu dùng.

Đông trùng hạ thảo là dược liệu quý hiếm, nhưng giá trị của nó chỉ được đảm bảo khi được bảo quản đúng cách. Người sử dụng cần chú ý:

• Lựa chọn phương pháp bảo quản phù hợp theo từng dạng sản phẩm (tươi, khô, chế phẩm).
• Kiểm tra kỹ dấu hiệu hư hỏng trước khi dùng.
• Tuyệt đối không sử dụng lại đông trùng hạ thảo đã bị mốc để tránh rủi ro sức khỏe.

Hiểu và thực hành đúng cách bảo quản đông trùng hạ thảo không chỉ giúp giữ nguyên dưỡng chất mà còn đảm bảo an toàn, nâng cao hiệu quả sử dụng và tránh lãng phí. Đây chính là cách để phát huy tối đa giá trị của loại dược liệu này.