Tìm hiểu nấm mốc Aflatoxin là gì? Những biện pháp ngăn ngừa độc tố Aflatoxin hiệu quả?

Nấm Aflatoxin là một loại độc tố sinh học tự nhiên, thường được tìm thấy trong thực phẩm bị nấm mốc. Nó không chỉ gây ra nguy cơ ngộ độc cấp tính (một liều khoảng 10mg có thể dẫn đến tử vong) cho người dùng mà còn có thể gây ra xơ gan và ung thư gan. Để ngăn ngừa nhiễm nấm Aflatoxin hiệu quả, chúng ta cần tránh tiếp xúc với thực phẩm chứa Aflatoxin và duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, giàu rau xanh và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Tìm hiểu nấm Aflatoxin là gì?

Nấm Aflatoxin là một loại độc tố sinh học phổ biến, được hình thành bởi một số loại nấm Aspergillus. Các nghiên cứu của Cục Dược phẩm và Thực phẩm (FDA) Hoa Kỳ đã chỉ ra rằng Aflatoxin có khả năng chịu nhiệt rất cao. Khi hạt lạc bị nấm mốc, việc rang nó ở nhiệt độ cao có thể tiêu diệt các bào tử nấm nhưng độc tố của Aflatoxin vẫn có thể tồn tại.

Do đó, việc tiêu thụ lạc bị nấm mốc có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe, ngay cả khi chúng được chế biến ở nhiệt độ cao. Vì vậy, quan trọng là chúng ta cần phải loại bỏ lạc bị nấm mốc khỏi thực phẩm để tránh tình trạng nhiễm độc.

Aflatoxin đã được xác định là một trong những chất gây ung thư gan mạnh mẽ nhất. Khi Aflatoxin được hấp thụ qua đường miệng, cơ thể chứa một lượng lớn Aflatoxin trong một khoảng thời gian ngắn. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tiếp xúc với 2,5mg Aflatoxin trong vòng 90 ngày có thể tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư gan, đặc biệt là sau hơn 1 năm.

Vì sao Aflatoxin ở trong thực phẩm mốc rất dễ gây ung thư?

Việc loại bỏ phần nấm mốc từ bề mặt thực phẩm và sau đó phơi khô có thể làm cho thực phẩm an toàn nhưng nguy cơ ung thư từ Aflatoxin không chỉ đến từ sự xuất hiện của nấm mốc mà còn từ chính chất độc tố Aflatoxin bên trong.

Aflatoxin là một loại chất hóa học có nguồn gốc từ nấm mốc Aspergillus, không dễ dàng bị phá hủy bởi nhiệt độ cao. Thậm chí, để loại bỏ một phần của Aflatoxin, cần áp dụng nhiệt độ cao hơn nhiệt độ sôi, đôi khi lên đến 1500 độ C đến 2000 độ C.

Khi Aflatoxin xâm nhập vào cơ thể con người, gan phải chuyển hóa nó thành các dạng trung gian hoạt hóa hoặc thuỷ phân thành dạng ít độc hơn như Aflatoxin M1. Đây chỉ là một trong số 13 dạng Aflatoxin khác nhau, với Aflatoxin B1 được xem là dạng độc nhất.

Ngoài ra, Aflatoxin cũng có thể xuất hiện trong sữa con bò khi chúng tiếp xúc với thức ăn chứa nấm mốc Aflatoxin. Động vật, bao gồm cả con người đều có thể bị nhiễm độc tố này. Trong trường hợp trẻ em, tác động của Aflatoxin có thể làm chậm quá trình phát triển và tăng trưởng.

Khi Aflatoxin xâm nhập vào cơ thể, nó thường tấn công mạnh mẽ vào gan, là cơ quan chính của quá trình chuyển hóa và loại bỏ chất độc. Do đó, Aflatoxin gây ra nhiều bệnh lý liên quan đến gan, đặc biệt là ung thư gan. Những người bị nhiễm độc Aflatoxin trong thời gian dài thường đối diện với nguy cơ cao mắc các loại ung thư như ung thư gan và ung thư túi mật.

Hàm lượng Aflatoxin ở mức bao nhiêu là an toàn?

Để đảm bảo an toàn về hàm lượng Aflatoxin trong thực phẩm và thức ăn chăn nuôi, cả Cơ quan Dược phẩm và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) và Bộ Y tế Việt Nam đã thiết lập các quy định cụ thể.

Theo FDA, hàm lượng Aflatoxin giới hạn tối đa trong thực phẩm đó là:

• Đối với hạt dùng cho động vật nuôi sữa hoặc các mục đích khác, cũng như ngô và thức ăn chăn nuôi (ngoại trừ bột từ hạt bông và ngô), hàm lượng Aflatoxin không được vượt quá 20 ppb.
• Đối với hạt dùng cho giống vật nuôi, ngô hoặc gia cầm đã trưởng thành, giới hạn là 100 ppb.
• Hạt dùng cho lợn thịt từ 100 cân trở lên và ngô không được chứa hàm lượng Aflatoxin vượt quá 200 ppb.
• Đối với bột hạt bông dùng cho lợn, bò, gia cầm, cũng như hạt dùng cho bò giai đoạn cuối và ngô, giới hạn là 300 ppb.

Theo Bộ Y tế Việt Nam, hàm lượng Aflatoxin giới hạn tối đa (ML) trong thực phẩm như sau:

• Loại B1: 5 ML (microgam/kg).
• Loại B1, B2, G1, G2: 15 ML (microgam/kg).
• Trong sữa, hàm lượng Aflatoxin loại M1 không được vượt quá 0,5 ML (microgam/kg).

Các quy định này được áp dụng để bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng và động vật, đồng thời đảm bảo rằng thực phẩm và thức ăn chăn nuôi đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn.

Một số thực phẩm dễ bị nhiễm độc tố Aflatoxin

Thực phẩm thường là môi trường lý tưởng cho sự phát triển của các loại nấm mốc. Dưới đây là một số loại thực phẩm mà bạn cần đặc biệt cẩn trọng vì nguy cơ bị nhiễm độc tố Aflatoxin:

• Các loại nông sản: Bao gồm ngũ cốc như ngô, lúa mì, gạo và kê, cũng như các hạt có dầu như hạt lạc, hạt hướng dương, đậu tương. Các loại gia vị như ớt, nghệ, hạt tiêu đen và gừng cũng có thể bị nhiễm độc tố Aflatoxin. Hạt dẻ và dừa cũng nằm trong danh sách nguy cơ.
• Các thực phẩm lên men tự chế biến: Đây là loại thực phẩm mà nấm mốc thường xuất hiện nhiều, được nhận biết qua việc có váng màu trắng, đen hoặc nhầy nhớt, là dấu hiệu của sự nhiễm độc Aflatoxin.
• Các hạt mọc mầm: Đây là loại thực phẩm có nguy cơ bị nhiễm độc tố Aflatoxin gấp nhiều lần so với các loại thực phẩm khác.

Những biện pháp ngăn ngừa độc tố Aflatoxin hiệu quả

Để tránh tình trạng nhiễm độc tố Aflatoxin trong các loại thực phẩm xung quanh, các bạn cần tuân thủ một số lưu ý sau đây khi sử dụng và bảo quản:

• Không nên cố gắng loại bỏ mốc từ các loại thực phẩm khô như đậu, lạc và gạo bằng cách chà sạch hoặc rửa kỹ. Cũng không nên sử dụng lại sau khi phơi hoặc sấy khô, vì các biện pháp này chỉ làm sạch bề mặt mà không loại bỏ hoàn toàn độc tố Aflatoxin. Nếu phát hiện dấu hiệu mốc, nên loại bỏ ngay và ngừng sử dụng để tránh nhiễm độc.
• Ưu tiên mua các loại thực phẩm tươi và bảo quản chúng ở nơi thoáng mát và môi trường có nhiệt độ thấp. Tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời có thể giúp giảm nguy cơ nhiễm độc.
• Đảm bảo rằng các loại thực phẩm khô được bảo quản ở môi trường khô ráo. Môi trường ẩm ướt là môi trường lý tưởng cho sự phát triển của nấm Aspergillus flavus, nguồn gốc của độc tố Aflatoxin.
• Trước khi phơi khô, nên loại bỏ những hạt bị vỡ, nhăn nheo hoặc có dấu hiệu của mốc. Điều này giúp ngăn chặn sự lây lan nhanh chóng của các bào tử mốc sang các hạt khác.

Chúng tôi hy vọng rằng qua thông tin trình bày trong bài viết này, quý độc giả đã có cái nhìn sâu sắc hơn về Aflatoxin là gì cũng như tác hại và cách phòng ngừa nhiễm độc tố Aflatoxin. Nếu các bạn còn bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng để lại bình luận dưới bài viết để chúng tôi có thể hỗ trợ và giải đáp thắc mắc chi tiết nhất.