Cách chữa tê bì chân tay ở người tiểu đường: Những lưu ý cần biết

Cảm giác tê bì, châm chích ở tay chân là nỗi ám ảnh với nhiều người bị bệnh tiểu đường. Đây không chỉ là triệu chứng khó chịu mà còn là dấu hiệu cảnh báo tổn thương dây thần kinh do đường huyết không được kiểm soát tốt.

Cách chữa tê bì chân tay ở người tiểu đường

Tê bì chân tay là một trong những biến chứng thần kinh ngoại biên phổ biến nhất ở bệnh nhân đái tháo đường. Nếu không kiểm soát tốt, người bệnh có thể đối mặt với mất cảm giác, loét chi và nguy cơ cắt cụt chi. Dưới đây là các biện pháp phòng ngừa và cách chữa tê bì chân tay mà bạn có thể tham khảo:

Kiểm soát đường huyết ổn định

Kiểm soát đường huyết là yếu tố quan trọng nhất trong điều trị biến chứng thần kinh do tiểu đường. Khi đường huyết duy trì ở ngưỡng an toàn (theo chỉ số HbA1c dưới 6,5-7%), nguy cơ tổn thương thần kinh sẽ giảm đáng kể.

Người bệnh nên tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, kết hợp dùng thuốc hạ đường huyết hoặc insulin theo hướng dẫn. Theo dõi đường huyết thường xuyên bằng máy đo cá nhân, đặc biệt vào các thời điểm trước bữa ăn, sau ăn và trước khi ngủ. Duy trì chế độ ăn uống, tập luyện và dùng thuốc hợp lý giúp ổn định đường huyết lâu dài, từ đó cải thiện triệu chứng tê bì và giảm nguy cơ tiến triển bệnh thần kinh.

Ăn uống lành mạnh và khoa học

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò nền tảng trong việc điều hòa đường huyết và hỗ trợ tái tạo dây thần kinh.

• Ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ (rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, đậu, yến mạch) giúp làm chậm hấp thu đường.
• Bổ sung các vi chất như vitamin B1, B6, B12 hoặc axit alpha‑lipoic có thể hỗ trợ cải thiện triệu chứng thần kinh trong một số trường hợp, nếu có bằng chứng thiếu hụt hoặc được bác sĩ chỉ định.
• Hạn chế đường tinh luyện, chất béo bão hòa và rượu bia, vì các yếu tố này có thể làm tăng stress oxy hóa, đẩy nhanh tổn thương thần kinh.

Người bệnh nên được tư vấn chế độ ăn cá nhân hóa bởi bác sĩ nội tiết hoặc chuyên gia dinh dưỡng lâm sàng để đảm bảo kiểm soát đường huyết tối ưu.

Tăng cường vận động thể chất

Tập thể dục giúp cải thiện lưu thông máu, tăng nhạy cảm insulin và phục hồi chức năng thần kinh.

Người bệnh có thể lựa chọn các hoạt động nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, đạp xe hoặc bơi lội. Duy trì ít nhất 150 phút vận động cường độ trung bình mỗi tuần, chia đều trong 5 ngày. Cần khởi động kỹ và chọn giày dép phù hợp để tránh chấn thương bàn chân.

Điều trị bằng thuốc

Tùy vào mức độ tổn thương, bác sĩ có thể chỉ định:

• Thuốc kiểm soát đường huyết (insulin, metformin, sulfonylurea,...) để ngăn tiến triển bệnh.
• Thuốc giảm đau thần kinh như pregabalin, duloxetine hoặc gabapentin trong trường hợp đau rát, tê buốt dữ dội.
• Bổ sung vitamin B và acid alpha-lipoic theo chỉ định giúp cải thiện chức năng thần kinh, giảm viêm oxy hóa.

Không nên tự ý dùng thuốc hoặc thực phẩm chức năng mà không có hướng dẫn y khoa, vì có thể gây tương tác hoặc làm rối loạn kiểm soát đường huyết.

Ngoài ra, người bệnh tiểu đường nên khám định kỳ mỗi 3-6 tháng để đánh giá tổn thương thần kinh và điều chỉnh điều trị.

Nguyên nhân gây tê bì chân tay ở người tiểu đường

Tê bì chân tay là một trong những biểu hiện đặc trưng của biến chứng thần kinh ngoại biên do đái tháo đường, xảy ra khi các dây thần kinh bị tổn thương bởi tình trạng tăng đường huyết mạn tính. Dưới đây là các nguyên nhân chính gây tê bì chân tay ở người tiểu đường:

Tổn thương dây thần kinh ngoại biên

Khi lượng glucose trong máu duy trì ở mức cao trong thời gian dài, nó gây ra quá trình glycosyl hóa protein và stress oxy hóa, làm hỏng cấu trúc sợi thần kinh. Kết quả là các dây thần kinh, đặc biệt ở chi dưới và chi trên, bị suy giảm chức năng dẫn truyền cảm giác, dẫn đến cảm giác tê râm ran, châm chích hoặc mất cảm giác.

Tổn thương mạch máu nuôi dưỡng thần kinh

Tăng đường huyết kéo dài gây xơ vữa và hẹp các mạch máu nhỏ, làm giảm lượng máu nuôi dưỡng sợi thần kinh. Sự thiếu hụt oxy và dưỡng chất này khiến các sợi thần kinh bị thoái hóa dần, gây nên các triệu chứng tê bì, yếu cơ hoặc đau rát.

Rối loạn chuyển hóa dinh dưỡng thần kinh

Người bệnh tiểu đường thường bị giảm hấp thu và sử dụng các vitamin nhóm B (đặc biệt là B1, B6, B12). Đây là những vi chất thiết yếu giúp duy trì hoạt động và phục hồi sợi thần kinh. Thiếu hụt kéo dài làm nặng thêm tổn thương thần kinh và kéo dài tình trạng tê bì.

Ngoài đường huyết cao, hút thuốc lá, uống rượu bia, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, béo phì và ít vận động cũng thúc đẩy tổn thương thần kinh tiến triển nhanh hơn, làm giảm hiệu quả điều trị.

Cách chăm sóc người tiểu đường bị tê bì chân tay

Dưới đây là các hướng dẫn chăm sóc người tiểu đường bị tê bì chân tay được khuyến nghị:

• Duy trì chế độ ăn khoa học: Ưu tiên thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp, giàu chất xơ và hạn chế chất béo bão hòa, tinh bột tinh chế và thực phẩm chế biến sẵn để kiểm soát đường huyết và mỡ máu.
• Tăng cường hoạt động thể chất: Tập thể dục nhẹ đến trung bình (đi bộ, đạp xe, yoga) ít nhất 150 phút/tuần.
• Tránh các yếu tố làm tổn thương thần kinh: Ngưng hút thuốc lá, hạn chế rượu bia, bổ sung vitamin nhóm B (đặc biệt B12).
• Chăm sóc bàn chân hàng ngày: Kiểm tra vết trầy xước, phồng rộp hoặc chai cứng, vệ sinh sạch với nước ấm, dưỡng ẩm nhẹ nhưng tránh vùng kẽ ngón.
• Theo dõi và tái khám định kỳ: Đo đường huyết, huyết áp, lipid máu, tái khám chuyên khoa theo lịch hẹn để đánh giá sớm biến chứng và điều chỉnh điều trị phù hợp.

Hy vọng qua những thông tin trên, bạn đã hiểu rõ hơn về cách chữa tê bì chân tay ở người tiểu đường cũng như các biện pháp chăm sóc và phòng ngừa hiệu quả. Việc kiểm soát tốt đường huyết, duy trì lối sống lành mạnh, kết hợp điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ sẽ giúp làm chậm tiến triển tổn thương thần kinh, cải thiện cảm giác và nâng cao chất lượng cuộc sống. Người bệnh cần kiên trì trong điều trị, theo dõi sức khỏe định kỳ và tuyệt đối không tự ý dùng thuốc hoặc bỏ liệu trình. Chủ động chăm sóc bản thân là chìa khóa quan trọng giúp người tiểu đường sống khỏe và hạn chế tối đa biến chứng thần kinh ngoại biên.