Cách đánh giá hoạt động của động mạch quay bằng nghiệm pháp Allen

Nghiệm pháp Allen được ứng dụng như một phương pháp đánh giá triệu chứng về lưu lượng máu trong động mạch đến bàn tay trong bối cảnh lâm sàng. Phương pháp này giúp thăm dò và đánh giá sự chảy máu trong động mạch quay và động mạch trụ, làm nổi bật các vấn đề liên quan đến lưu lượng máu đến bàn tay. Cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu về nghiệm pháp Allen trong bài viết dưới đây.

Tổng quan về nghiệm pháp Allen

Phương pháp Allen, hay còn gọi là kiểm tra Allen, là một quy trình được sử dụng trong lĩnh vực kiểm tra sức khỏe mạch máu. Nó giúp đánh giá khả năng cung cấp máu đến bàn tay thông qua các động mạch quay và động mạch trụ ở cổ tay.

Năm 1942, bác sĩ Edgar Van Nuys Allen, người Mỹ, mô tả lần đầu tiên phương pháp Allen. Đến năm 1952, Irving S Wright đã sửa đổi lại nội dung hầu như toàn bộ dựa trên mô tả ban đầu và phương pháp này được gọi là phương pháp Allen sửa đổi.

Phương pháp Allen cần được thực hiện trong các trường hợp sau:

• Trước khi thu mẫu máu từ động mạch quay để thực hiện xét nghiệm khí máu.
• Trước khi đặt catheter vào động mạch quay.

Đánh giá hoạt động động mạch quay bằng Allen

Phương pháp Allen gốc

Đây là phiên bản đầu tiên của nghiệm pháp Allen, được đặt tên theo người sáng tạo và thực hiện theo các bước sau:

Đánh giá hoạt động của động mạch trụ:

• Bước 1: Bệnh nhân nắm chặt cả hai bàn tay trong vòng một phút.
• Bước 2: Bác sĩ sử dụng ngón tay để áp dụng áp lực lên động mạch trụ ở cổ tay, ngăn chặn dòng máu.
• Bước 3: Bệnh nhân mở nhanh các ngón tay ở cả hai bàn tay. Bác sĩ so sánh màu sắc giữa hai bàn tay.

Kết quả chẩn đoán có hai trường hợp có thể xảy ra:

• Nếu lòng bàn tay trở nên trắng bệch và sau khoảng 5 giây màu sắc hồng hào trở lại, đó là dấu hiệu động mạch trụ vẫn hoạt động tốt.
• Nếu lòng bàn tay trắng bệch và thời gian để khôi phục màu sắc lâu hơn bình thường, có thể đồng nghĩa với tắc nghẽn hoặc hẹp động mạch trụ, gây ảnh hưởng đến chức năng dẫn máu.

Đánh giá hoạt động của động mạch quay:

Sau khi bệnh nhân buông lỏng tay về trạng thái ban đầu, quy trình tiếp tục với các bước sau:

• Bước 1: Bệnh nhân nắm chặt cả hai bàn tay cùng lúc trong vòng một phút.
• Bước 2: Bác sĩ áp đặt áp lực lên đường đi của động mạch quay bằng cách đè chặt các ngón tay.
• Bước 3: Trong khi bác sĩ giữ áp lực động mạch trụ, bệnh nhân mở nhanh cả hai bàn tay.

Sau đó, có hai kết quả có thể xảy ra:

• Nếu bàn tay nhanh chóng trở lại màu hồng sau khi từ trạng thái trắng bệch (dưới 5 giây), đó là dấu hiệu động mạch quay vẫn duy trì hoạt động dẫn máu tốt.
• Nếu bàn tay trắng bệch và mất nhiều thời gian để khôi phục màu sắc, có thể là do tắc nghẽn hoặc hẹp động mạch quay.

Phương pháp Allen sửa đổi, còn được biết đến là nghiệm pháp Allen cải tiến, khác biệt bằng cách kiểm tra từng tay một thay vì đồng thời cả hai bàn tay. Quy trình thực hiện như sau:

• Bước 1: Bệnh nhân giữ tay lên cao và nắm chặt bàn tay trong khoảng 30 giây.
• Bước 2: Bác sĩ áp dụng áp lực đồng thời lên cả hai động mạch quay và động mạch trụ để ngăn chặn dòng chảy máu.
• Bước 3: Bệnh nhân mở lòng bàn tay trong khi bác sĩ vẫn duy trì áp lực đồng thời lên cả hai động mạch. Lòng bàn tay trắng bệch.
• Bước 4: Bác sĩ giữ nguyên áp lực ở động mạch quay và giảm áp lực ở động mạch trụ bằng cách rút ngón tay ra. Quan sát màu sắc của lòng bàn tay trong khoảng 5 - 15 giây.

Có hai trường hợp xảy ra:

• Nếu màu sắc của lòng bàn tay hồng hào lại sau khoảng 5 - 15 giây, đó là dấu hiệu động mạch trụ vẫn bình thường và hoàn thành tốt nhiệm vụ dẫn máu tới bàn tay.
• Nếu lòng bàn tay mất nhiều thời gian hơn để trở lại màu hồng, có thể nguyên nhân là khả năng dẫn máu của động mạch trụ kém do một số nguyên nhân như hẹp hoặc tắc nghẽn mạch.

Nghiệm pháp Allen có ý nghĩa gì trong y học?

Trong thực tế lâm sàng, một số thủ thuật thường liên quan đến động mạch quay, như việc lấy mẫu máu từ động mạch quay để kiểm tra khí máu và có thể dẫn đến hình thành huyết khối gây tắc nghẽn động mạch quay. Trong tình huống này, nếu động mạch trụ không cung cấp máu tốt, có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu nuôi dưỡng toàn bộ bàn tay. Vì vậy, trước khi thực hiện thủ thuật lấy mẫu máu từ động mạch, các bác sĩ thường áp dụng nghiệm pháp Allen cải tiến để kiểm tra khả năng cung cấp máu đến bàn tay từ động mạch trụ.

Trong quá trình phẫu thuật cấy động mạch vành, trước đây bác sĩ thường lấy một đoạn động mạch quay để tạo cầu nối đến vị trí bị tắc của động mạch vành. Trước khi thực hiện quá trình lấy động mạch, bác sĩ cần thực hiện nghiệm pháp Allen. Nếu động mạch trụ không hoạt động tốt, việc lấy đoạn động mạch quay sẽ không được thực hiện để tránh gây tổn thương cho động mạch quay hoặc tạo huyết khối ảnh hưởng đến sự cung cấp máu cho cả bàn tay.

Hy vọng rằng những chia sẻ trên đây đã giúp bạn đã nắm được khái niệm, ý nghĩa và hình dung ra các bước tiến hành xác định động mạch quay qua nghiệm pháp Allen trong chẩn đoán lâm sàng. Hãy chia sẻ tới người thân, bạn bè nếu thấy bài viết hữu ích nhé.