Thuốc đặt hậu môn hay thuốc đặc trực tràng là loại thuốc dùng trong một số bệnh lý nhất định, có hiệu quả cao và điều trị nhanh chóng hơn các phương pháp khác. Nếu bạn chưa biết cách đặt thuốc hậu môn chuẩn thì bài viết dưới đây rất thích hợp với bạn đấy.
Việc đặt thuốc vào hậu môn hay trực tràng là cách để thuốc phát huy hiệu quả nhanh chóng, chữa trị bệnh tốt hơn. Tuy nhiên hiện nay có nhiều người khi lần đầu sử dụng không biết cách đặt thuốc hậu môn đúng làm giảm hiệu quả thuốc, thậm chí còn gây đau đớn, khó chịu.
Các loại thuốc đặt hậu môn phổ biến hiện nay
Trước khi tìm hiểu sâu hơn về cách đặt thuốc hậu môn bạn cũng cần biết đến những dòng thuốc đặt hậu môn phổ biến và được dùng nhiều nhất hiện nay. Theo thống kê, thị trường hiện nay có rất nhiều loại thuốc khác nhau dùng trong điều trị bệnh lý cụ thể như viên uống, viên nang, thuốc tiêm, thuốc dạng dung dịch hoặc thuốc đạn, thuốc đặt hậu môn,... Trong đó, thuốc đặt hậu môn là loại thuốc khiến khá nhiều người cảm thấy lo lắng và e ngại khi được bác sĩ kê đơn loại thuốc này.
Cách đặt thuốc hậu môn cũng gây nên khá nhiều khó chịu cho người dùng khi không đơn thuần như thuốc uống, thuốc bôi thông thường. Điều này cũng khiến người dùng gặp nhiều khó khăn, trở ngại mỗi khi cần sử dụng đến thuốc đặt để điều trị bệnh.
Tuy gây khó khăn trong quá trình dùng nhưng thuốc đặt hậu môn lại phát huy hiệu quả rất tốt trong việc điều trị bệnh lý cấp thiết. Một số bệnh lý cần dùng đến thuốc đạn đặt hậu môn có thể kể đến như táo bón, trầm cảm sau sinh, bệnh tiêu hóa, bệnh lý về dạ dày, vấn đề ở trực tràng, đường ruột,...
Vậy thuốc đặt hậu môn là gì? Đây là loại thuốc chuyên dùng để đặt sâu vào hậu môn và trực tràng, được bào chế từ các loại hoạt chất và tác dược phù hợp với bệnh lý. Thuốc đặt có dạng viên giống viên đạn để hỗ trợ việc đặt thuốc dễ dàng hơn. Hiện nay, thuốc đặt hậu môn được phân loại như sau:
Phân loại theo sự phân tán hoạt chất trong thuốc: Thuốc dạng này có 2 dạng là thuốc đặt phát huy tác dụng tại chỗ (đối với bệnh táo bón, bệnh trĩ,...) và thuốc hậu môn có tác dụng toàn thân (đối với bệnh lý giảm đau, viêm khớp hoặc hạ sốt,...).
Phân loại theo nguồn gốc thành phần thuốc: Dạng thuốc đặt hậu môn này gồm có 2 loại là thuốc thảo dược và thuốc hoạt chất thông thường.
Phân loại theo tác dụng: Đây là cách phân loại thuốc đặt hậu môn phổ biến nhất, chia thành các loại gồm có thuốc đặt hạ sốt (thành phần có chứa paracetamol giúp hạ sốt nhanh chóng) , thuốc đặt trị thấp khớp (thành phần gồm có diclophenac, ketoprofene,...), thuốc đặt hậu môn trị táo bón (có hiệu quả làm mềm phân và làm giãn thành hậu môn hỗ trợ việc đi đại tiện thuận lợi hơn), thuốc đặt hậu môn chữa bệnh trĩ (thành phần có trong loại thuốc này giúp co mạch máu và giảm triệu chứng như sưng, đau hậu môn, đi ngoài ra máu, ngứa ngáy,...) và một số dạng khác như trị ho, bổ sung nội tiết tố,...
Các trường hợp chỉ định sử dụng thuốc đặt hậu môn
Cách đặt thuốc hậu môn hầu hết đều có thể áp dụng trong mọi bệnh lý, mọi loại thuốc hậu môn khác nhau. Viên thuốc đặt hậu môn thường có kích thước khoảng 2cm và hình dạng giống với viên đạn với phần đầu thuôn dần. Loại thuốc này thường được dùng trong các trường hợp như lo âu, dị ứng, táo bón, hen suyễn, sốt cao, trĩ, đau đầu, nôn ói,...
Ngoài những bệnh lý nêu trên, thuốc đặt hậu môn còn được chỉ định sử dụng trong những trường hợp cụ thể như:
Thuốc dạng viên hoặc thuốc bôi, thuốc dung dịch không phát huy hiệu quả cao, thuốc bị phân hủy nhanh chóng trong đường tiêu hóa thay vì hấp thụ vào cơ thể.
Người không nuốt được viên thuốc thông thường.
Người có triệu chứng buồn nôn, nôn mửa sau khi uống thuốc.
Mùi vị của thuốc uống quá khó chịu khiến người bệnh không thể uống.
Cách đặt thuốc hậu môn an toàn, không đau
Nhiều người khi được kê đơn thuốc đặt hậu môn lo lắng trong việc không biết cách đặt thuốc đúng để tăng hiệu quả của thuốc. Đây cũng là vấn đề khiến đa số người sử dụng loại thuốc này lần đầu tiên cảm thấy khá khó khăn và bất tiện.
Tuy nhiên khi biết cách đặt thuốc hậu môn đúng bạn sẽ không cảm thấy khó chịu, đau rát hậu môn. Theo các bác sĩ chia sẻ, đặt thuốc qua hậu môn đến trực tràng đúng cách sẽ hỗ trợ thuốc đạt công hiệu tốt nhất, đảm bảo không dẫn đến tác dụng phụ hoặc biến chứng khó chịu, nguy hại đến sức khỏe.
Khảo sát cho thấy đa số những trường hợp đặt thuốc hậu môn không đạt hiệu quả đều đến từ cách đặt không đúng, thời gian giữ thuốc trong hậu môn không đảm bảo, đưa thuốc vào hậu môn chưa đến trực tràng, chưa đủ sâu,... Nếu đây là lần đầu bạn dùng thuốc đặt mà chưa biết cách đặt thuốc hậu môn chuẩn thì hướng dẫn dưới đây sẽ rất có ích cho bạn đấy.
Làm sạch tay bằng xà phòng diệt khuẩn hoặc đeo găng tay y tế khi đặt thuốc, tránh tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại xâm nhập và khiến viêm trực tràng hậu môn.
Trường hợp thuốc đặt hậu môn mềm bạn có thể cho thuốc vào nước lạnh hoặc ngăn đá tủ lạnh trong 10 - 15 phút để thuốc cứng lại, dễ dàng đưa sâu vào trực tràng hơn.
Tháo bỏ vỏ thuốc bên ngoài nhẹ nhàng, không làm vỡ, chảy thuốc ra ngoài.
Đối với những trường hợp được chỉ định dùng 1/2 viên thuốc đặt trong 1 lần dùng, bạn nên dùng dao hoặc kéo để cắt đôi viên thuốc theo chiều dọc.
Bôi trơn đầu viên thuốc đặt là cách đặt thuốc hậu môn đơn giản, hiệu quả mà không gây đau đớn đấy. Bạn có thể dùng một chất hòa tan trong nước như K-Y Jelly, không nên dùng vaseline để bôi trơn. Trường hợp không có sẵn chất bôi trơn bạn có thể làm ướt hậu môn trước khi dùng.
Nằm nghiêng sang một bên, 2 chân khép lại và hơi co lên gần bụng là tư thế hỗ trợ đưa thuốc vào hậu môn nhanh hơn, hỗ trợ giữ thuốc trong hậu môn lâu hơn.
Từ từ đưa viên thuốc vào hậu môn đảm bảo độ sâu tối thiểu 2.5cm ở người lớn và 1.2cm ở trẻ em.
Kẹp chặt mông và giữ thuốc trong hậu môn từ 15 - 60 phút để thuốc phát huy hiệu quả.
Trên đây là cách đặt thuốc hậu môn cực hiệu quả, đề phòng nhiễm trùng hậu môn và các chứng nhiễm trùng, tác dụng phụ khó chịu khác khi sử dụng thuốc đặt trực tràng. Khi dùng thuốc bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ, tránh tự ý sử dụng hoặc lạm dụng thuốc đặt hậu môn tại nhà.
Thông tin và sản phẩm gợi ý trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể. Xem thêm
Dược sĩ chuyên khoa Dược lý - Dược lâm sàng. Tốt nghiệp 2 trường đại học Mở và Y Dược TP. Hồ Chí Minh. Có kinh nghiệm nghiên cứu về lĩnh vực sức khỏe, đạt được nhiều giải thưởng khoa học. Hiện là Dược sĩ chuyên môn phụ trách xây dựng nội dung và triển khai dự án đào tạo - Hội đồng chuyên môn tại Nhà thuốc Long Châu.