Chẩn đoán chuyển dạ kéo dài: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử trí

Chuyển dạ là một quá trình quan trọng trong hành trình sinh nở của phụ nữ. Một số trường hợp giai đoạn chuyển dạ bị kéo dài đã gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng của cả mẹ lẫn con. Các mẹ bầu phải trải qua cảm giác đau đớn, đồng thời thấy lo lắng và căng thẳng. Việc hiểu rõ về chẩn đoán chuyển dạ kéo dài không chỉ đảm bảo an toàn cho mẹ bầu mà còn hỗ trợ các bác sĩ đưa ra những phương án can thiệp kịp thời và hiệu quả. Cùng tìm hiểu sâu hơn về vấn đề này qua bài viết dưới đây nhé.

Chuyển dạ là gì?

Chuyển dạ là quá trình mà cơ thể người mẹ bắt đầu có các dấu hiệu chuẩn bị cho việc sinh con. Đặc biệt những cơn co thắt tử cung làm cho cổ tử cung xóa mở dần cho đến khi thai nhi được sinh ra. Có nhiều cách phân loại chuyển dạ và hầu như thường là chuyển dạ tự nhiên, một số khác là chuyển dạ do được kích thích. Ngoài ra, các mẹ bầu có thể gặp một số biến chứng hoặc tình trạng chuyển dạ bất thường như chuyển dạ kéo dài và chuyển dạ tắc nghẽn.

Thông thường, chuyển dạ tự nhiên sẽ trải qua 3 giai đoạn sau:

Giai đoạn 1 - Giai đoạn xóa mở cổ tử cung: Đây là giai đoạn kéo dài nhất (khoảng 15 giờ), bắt đầu từ khi xuất hiện các cơn co thắt cho đến khi cổ tử cung mở hoàn toàn. Cả quá trình này được chia thành 2 thời kỳ (pha):

• Thời kỳ tiềm tàng: Lúc này cổ tử cung bắt đầu mở chậm đến khi đạt đường kính 3cm và kéo dài khoảng 8 giờ.
• Thời kỳ hoạt động: Cổ tử cung ở thời kỳ này mở nhanh hơn từ 3cm đến khi mở hoàn toàn (khoảng 10cm), đi kèm là các đơn co thắt tử cung cũng mạnh và đều hơn trong 7 giờ tiếp theo.

Giai đoạn 2 - Giai đoạn sinh con: Trong giai đoạn này, người mẹ sẽ dùng lực để đẩy em bé ra ngoài.

Giai đoạn 3 - Giai đoạn sinh nhau thai: Sau khi em bé được sinh ra, các cơn co thắt tử cung vẫn tiếp tục đẩy nhau thai ra ngoài. Giai đoạn này thường kéo dài trung bình là 5 - 30 phút.

Nguyên nhân gây chuyển dạ kéo dài

Chuyển dạ kéo dài là tình trạng khi em bé không được sinh ra sau một khoảng thời gian dài từ lúc bắt đầu chuyển dạ thực sự. Thông thường, nếu quá trình chuyển dạ kéo dài hơn 20 giờ sẽ được coi là chuyển dạ kéo dài. Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng thời gian này có thể kéo dài đến 24 giờ hoặc pha tích cực kéo dài trên 7 giờ. Đối với các sản phụ mang song thai, thời gian chuyển dạ kéo dài được tính là trên 16 giờ.

Chuyển dạ kéo dài có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, nhưng thường gặp nhất là ba nhóm nguyên nhân sau:

Nguyên nhân từ cơ thể mẹ:

• Bất tương xứng giữa đầu của thai nhi và khung xương chậu của mẹ, mẹ có tiền sử mắc các bệnh gây biến dạng khung chậu như bại liệt, lao xương, chấn thương vỡ xương chậu,...
• Rối loạn cơn co thắt tử cung khi các cơn co thắt thưa yếu hoặc mau mạnh, không đồng bộ.
• Có khối u ở tiểu khung như u xơ tử cung, u nang buồng trứng và các u tiểu khung khác gây cản trở đường ra của thai nhi.

Nguyên nhân từ tình trạng của thai nhi:

• Vị trí thai bất thường (ngôi thai bất thường): Nhiều trường hợp chuyển dạ kéo dài cho vị trí của thai nhi gây khó khăn cho quá trình sinh thường như mông, chân hoặc mặt, trán của thai nhi nằm ở vị trí thấp nhất trong tử cung, thai nhi nằm ngang.
• Khối lượng và kích thước thai nhi lớn (khoảng từ 3,5kg trở lên).
• Thai bất thường như bị não úng thủy, bụng cóc,...

Nguyên nhân khác:

• Dây rốn ngắn.
• Nước ối vỡ sớm.

Dấu hiệu hỗ trợ chẩn đoán chuyển dạ kéo dài

Các bác sĩ khoa sản sẽ dựa vào các dấu hiệu mà mẹ bầu trải qua cũng như tham khảo các hướng dẫn về chăm sóc sức khỏe sinh sản được ban hành năm 2016 để chẩn đoán chuyển dạ kéo dài. Các triệu chứng khó sinh mà mẹ bầu có thể gặp phải như sau:

• Thời kỳ tiềm tàng kéo dài quá 8 giờ và thời kỳ hoạt động kéo dài quá 7 giờ.
• Khám thấy độ lọt của ngôi không tiến triển.
• Xuất hiện các dấu hiệu chồng khớp sọ, bướu huyết thanh.
• Đường mở cổ tử cung cắt sang bên phải đường báo động trên biểu đồ chuyển dạ.
• Cổ tử cung ngừng mở rộng.
• Suy thai, cơn co tử cung nhanh (trên 5 cơn/10 phút).

Hướng xử trí sau khi chẩn đoán chuyển dạ kéo dài

Khi đã chẩn đoán chuyển dạ kéo dài thì việc xử trí đúng cách là rất quan trọng để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi. Các bác sĩ cần đánh giá nguyên nhân và theo dõi các dấu hiệu như các cơn co tử cung đã đủ và phù hợp cho từng giai đoạn, theo dõi tim thai để ngăn ngừa nguy cơ suy thai,... Đồng thời đưa ra những chỉ định can thiệp kịp thời cho từng nguyên nhân:

• Tiến hành nghiệm pháp lọt ngôi chỏm nếu nguyên nhân do thai to hoặc bất cân xứng giữa đầu thai nhi và khung xương chậu của mẹ.
• Truyền thuốc Oxytocin nếu các cơn co tử cung bị rối loạn và cổ tử cung không tiếp tục mở rộng.
• Tiến hành hồi sức tim thai ngay lập tức nếu có dấu hiệu thai suy.
• Chỉ định mổ lấy thai nếu nghiệm pháp lọt ngôi chỏm thất bại hoặc các dấu hiệu không có xu hướng thuyên giảm dù đã can thiệp trước đó.

Hy vọng qua bài viết trên, chúng ta biết rằng chẩn đoán chuyển dạ kéo dài là một quá trình phức tạp nhưng quan trọng để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi. Việc nắm rõ các nguyên nhân gây ra chuyển dạ kéo dài, nhận diện sớm các dấu hiệu và áp dụng các biện pháp xử trí kịp thời sẽ giúp giảm thiểu rủi ro trong quá trình sinh nở. Nhà thuốc Long Châu chúc các gia đình mẹ tròn con vuông.