Biểu đồ chuyển dạ là gì? Những yếu tố trong biểu đồ chuyển dạ

Biểu đồ chuyển dạ là một công cụ quan trọng được sử dụng trong y khoa để theo dõi tiến trình chuyển dạ của sản phụ. Nó ghi lại các thông tin chi tiết về tình trạng sức khỏe của cả mẹ và bé, giúp bác sĩ đánh giá và đưa ra những quyết định can thiệp kịp thời, đảm bảo an toàn cho cả hai trong quá trình sinh nở. Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu chi tiết về biểu đồ chuyển dạ và những điều mẹ bầu cần biết trước khi sinh nhé!

Chuyển dạ là gì?

Chuyển dạ là giai đoạn cuối cùng của thai kỳ, khi cơ thể người phụ nữ bắt đầu co bóp tử cung để đẩy thai nhi và nhau thai ra khỏi buồng tử cung qua âm đạo. Đây là dấu hiệu cho thấy thai nhi đã sẵn sàng chào đời. Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến cho thấy bạn đang chuyển dạ:

• Cơn co thắt tử cung: Đây là dấu hiệu quan trọng nhất cho thấy chuyển dạ. Cơn co thắt tử cung là những cơn co bóp cơ bắp ở tử cung, khiến cho bụng bạn trở nên cứng lại. Cơn co thắt ban đầu thường không đều đặn, kéo dài từ 30 giây đến 1 phút và xảy ra cách nhau 5 - 10 phút. Khi chuyển dạ tiến triển, cơn co thắt sẽ trở nên mạnh hơn, dài hơn (khoảng 1 phút) và xảy ra thường xuyên hơn (cách nhau 2 - 3 phút).
• Nước ối vỡ: Nước ối là chất lỏng bao quanh thai nhi trong suốt thai kỳ. Khi chuyển dạ, màng ối có thể vỡ ra, khiến cho nước ối chảy ra âm đạo. Nước ối có thể chảy ra thành dòng hoặc từng giọt. Nước ối thường có màu trong hoặc hơi hồng.
• Ra máu âm đạo: Ra máu âm đạo là một dấu hiệu bình thường của chuyển dạ. Khi cổ tử cung mở rộng, một lượng nhỏ máu có thể lẫn vào chất nhầy cổ tử cung và chảy ra âm đạo. Máu thường có màu hồng hoặc nâu. Nếu bạn ra máu âm đạo nhiều hoặc máu có màu đỏ tươi, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức.
• Đau lưng: Đau lưng là một triệu chứng phổ biến của chuyển dạ. Cơn đau có thể xuất hiện ở phần thắt lưng hoặc lan ra hai bên hông. Cơn đau thường do áp lực của thai nhi lên cột sống.
• Cảm giác muốn rặn: Cảm giác muốn rặn là một dấu hiệu cho thấy cổ tử cung đã mở rộng hoàn toàn và bạn đã sẵn sàng sinh nở. Khi bạn cảm thấy muốn rặn, hãy cố gắng rặn theo bản năng để đẩy thai nhi ra ngoài.

Biểu đồ chuyển dạ là gì?

Biểu đồ chuyển dạ là một công cụ theo dõi quá trình chuyển dạ của thai phụ, được sử dụng bởi các nhân viên y tế để ghi lại các thông tin quan trọng về tình trạng sức khỏe của mẹ và thai nhi. Biểu đồ này giúp theo dõi sự tiến triển của chuyển dạ, đánh giá nguy cơ tiềm ẩn và hỗ trợ đưa ra quyết định điều trị phù hợp. Thông tin được ghi lại trên biểu đồ chuyển dạ:

• Thời gian: Ghi lại thời gian xảy ra các sự kiện quan trọng trong quá trình chuyển dạ, như bắt đầu co thắt tử cung, vỡ nước ối, rặn, sinh con,...
• Cơn co thắt tử cung: Ghi lại cường độ, tần suất và thời gian kéo dài của cơn co thắt tử cung.
• Mức độ mở rộng của cổ tử cung: Ghi lại mức độ mở rộng của cổ tử cung (tính bằng cm) để theo dõi tiến trình chuyển dạ.
• Vị trí thai nhi: Ghi lại vị trí của thai nhi trong khung xương chậu (đầu, ngôi thai).
• Nhịp tim thai nhi: Ghi lại nhịp tim thai nhi thường xuyên để theo dõi tình trạng sức khỏe của bé.
• Huyết áp và mạch đập của mẹ: Ghi lại huyết áp và mạch đập của mẹ để theo dõi tình trạng sức khỏe của mẹ.
• Ghi chú: Ghi lại các thông tin quan trọng khác như sử dụng thuốc, ra máu âm đạo, tình trạng sức khỏe tổng thể của mẹ,...

Biểu đồ chuyển dạ được chia thành các giai đoạn:

• Giai đoạn chuyển dạ sớm: Ghi lại thời gian bắt đầu co thắt tử cung, tần suất và cường độ co thắt, mức độ mở rộng của cổ tử cung.
• Giai đoạn chuyển dạ tích cực: Ghi lại tần suất và cường độ co thắt tử cung, mức độ mở rộng của cổ tử cung, vị trí thai nhi, nhịp tim thai nhi, huyết áp và mạch đập của mẹ.
• Giai đoạn chuyển dạ đẩy: Ghi lại thời gian rặn, vị trí thai nhi, nhịp tim thai nhi, huyết áp và mạch đập của mẹ.
• Giai đoạn sau sinh: Ghi lại thời gian sinh con, tình trạng sức khỏe của mẹ và bé, sử dụng thuốc,...

Biểu đồ chuyển dạ đóng vai trò quan trọng trong việc theo dõi sự tiến triển của chuyển dạ và đánh giá nguy cơ tiềm ẩn, hỗ trợ đưa ra quyết định điều trị phù hợp, đảm bảo an toàn cho mẹ và bé và ghi lại hồ sơ y tế của mẹ và bé.

Những yếu tố được thể hiện trong biểu đồ chuyển dạ

Biểu đồ chuyển dạ được sử dụng cho các sản phụ có thai kỳ bình thường, không có biến chứng và dự kiến sinh thường qua đường âm đạo tại tuyến y tế cơ sở. Đối với những sản phụ có thai kỳ nguy cơ cao hoặc có dấu hiệu bất thường trong quá trình chuyển dạ, biểu đồ chuyển dạ có thể không được áp dụng. Trong những trường hợp này, sản phụ cần được chuyển tuyến đến bệnh viện để được theo dõi và xử trí kịp thời, đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Biểu đồ chuyển dạ hiện đại được thiết kế để theo dõi ba yếu tố quan trọng trong quá trình sinh nở: Tình trạng sức khỏe của thai nhi, tình trạng sức khỏe của sản phụ và diễn biến của quá trình chuyển dạ.

Tình trạng sức khỏe của thai nhi

Nhịp tim thai: Được theo dõi liên tục bằng máy monitor thai sản để đảm bảo thai nhi khỏe mạnh. Trên biểu đồ, nhịp tim thai được ghi lại thành một đường cong. Hai đường kẻ đậm nằm ngang ở 120 lần/phút và 160 lần/phút đánh dấu nhịp tim bình thường của thai nhi. Nếu nhịp tim thai nằm ngoài hai đường kẻ này, nhân viên y tế sẽ theo dõi sát sao và có biện pháp xử trí kịp thời nếu cần thiết.

Màng ối và nước ối: Ghi chú xem màng ối còn nguyên vẹn hay đã vỡ. Ghi chú màu sắc, lượng và tính chất của nước ối (ví dụ: Trong, xanh, vàng, đục, ít, nhiều,...). Những bất thường về màng ối và nước ối có thể là dấu hiệu của một số vấn đề thai kỳ, do đó cần được theo dõi sát sao.

Vị trí xương sọ thai nhi: Ghi chú vị trí của các xương sọ thai nhi (ví dụ: Đỉnh, chẩm, trán, thái dương,...). Vị trí của xương sọ thai nhi thay đổi theo tiến trình chuyển dạ. Việc theo dõi vị trí xương sọ giúp đánh giá mức độ di chuyển của đầu thai nhi xuống khung xương chậu.

Diễn biến của quá trình chuyển dạ

Biểu đồ chuyển dạ sử dụng đồ thị cổ tử cung để theo dõi tiến trình chuyển dạ, bao gồm hai giai đoạn chính:

• Pha tiềm ẩn: Kéo dài từ khi bắt đầu có dấu hiệu chuyển dạ đến khi cổ tử cung mở 3 cm. Thường diễn ra trong vòng 0 - 8 tiếng. Đường ngang đậm trên biểu đồ đánh dấu pha tiềm ẩn.
• Pha tích cực: Bắt đầu khi cổ tử cung mở từ 3 cm đến khi mở hết (10 cm). Gồm hai đường chéo đậm là đường báo động và đường hành động.
  • Đường báo động: Đi từ 8 giờ - 15 giờ (tương ứng độ mở cổ tử cung 3 - 10 cm và xóa hoàn toàn). Tốc độ mở cổ tử cung tối thiểu là 1 cm/giờ.
  • Đường hành động: Được vẽ song song với đường báo động, cách 4 giờ về bên phải. Nếu đồ thị mở cổ tử cung chạm hoặc vượt quá đường báo động, nghĩa là mẹ bầu có chuyển dạ bất thường và cần được can thiệp y tế.

Ngoài ra, biểu đồ còn ghi lại một số thông tin khác như:

• Độ lọt: Được đánh giá bằng cách nắn đầu thai nhi qua thành bụng. Độ lọt được biểu diễn bằng một đường cong trên cùng đồ thị mở cổ tử cung. Đường biểu diễn bình thường đi xuống dần.
• Diễn tiến chuyển dạ: Được thể hiện bằng đường cong mở cổ tử cung. Nếu chuyển dạ tiến triển tốt, đường cong này sẽ đi lên đều đặn và tương xứng với độ lọt của đầu thai nhi.

Tình trạng sức khỏe của người mẹ

Ngoài thông tin về tình trạng thai nhi và diễn tiến chuyển dạ, biểu đồ chuyển dạ còn ghi nhận các thông tin về tình trạng sức khỏe của sản phụ, bao gồm:

• Mạch, huyết áp và nhiệt độ cơ thể: Xem xét các yếu tố này có trong khoảng an toàn hay không. Việc theo dõi các yếu tố này giúp nhân viên y tế phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường về sức khỏe của sản phụ, chẳng hạn như tăng huyết áp, hạ huyết áp hay sốt.
• Nước tiểu: Ghi lại lượng nước tiểu sản phụ bài tiết trong một khoảng thời gian nhất định, phân tích các yếu tố khác như aceton hay protein. Việc theo dõi các yếu tố này giúp nhân viên y tế đánh giá tình trạng sức khỏe tổng thể của sản phụ và phát hiện sớm các biến chứng có thể xảy ra.
• Thuốc và dịch truyền: Ghi lại các loại thuốc và dịch truyền mà sản phụ đã sử dụng trong quá trình chuyển dạ. Thông tin này giúp nhân viên y tế theo dõi liều lượng thuốc và dịch truyền, cũng như đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp.

Biểu đồ chuyển dạ là một phần thiết yếu trong quá trình sinh nở, giúp theo dõi và đánh giá toàn diện tình trạng sức khỏe của mẹ và bé, từ đó đảm bảo an toàn cho cả hai. Mẹ bầu nên tìm hiểu kỹ về biểu đồ chuyển dạ trước khi sinh để có thể hợp tác tốt hơn với đội ngũ y tế và có một trải nghiệm sinh nở an toàn và tích cực.