Chấn thương gót chân: Nhận biết dấu hiệu, chẩn đoán sớm và điều trị đúng cách

Chấn thương gót chân là tổn thương phổ biến, thường do tác động từ hoạt động thể thao cường độ mạnh. Việc chậm trễ trong xử trí, điều trị có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng hơn, ảnh hưởng lâu dài đến khả năng vận động và sức khỏe tổng thể.

Biểu hiện chấn thương gót chân

Chấn thương gót chân, đặc biệt liên quan đến viêm gân Achilles, là một tình trạng phổ biến có thể ảnh hưởng đến khả năng vận động, gây ra nhiều bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày. Gân Achilles, là dải mô mềm nối từ xương gót chân đến cơ bắp chân, đóng vai trò quan trọng giúp cơ thể thực hiện các động tác như đứng trên đầu mũi chân, nhón gót hoặc chạy nhảy.

Khi chấn thương gót chân, các triệu chứng thường biểu hiện từ nhẹ đến nghiêm trọng, việc nhận biết sớm những dấu hiệu này rất cần thiết để điều trị kịp thời, tránh để lại di chứng vĩnh viễn:

Đau đớn tại gót chân

Một trong những biểu hiện thường gặp là cảm giác đau rát hoặc đau cứng ở khu vực gân Achilles, đặc biệt sau khi vận động mạnh hoặc đứng lâu. Ở mức độ nhẹ, cơn đau có thể không rõ rệt nhưng thường tăng lên khi duỗi cổ chân hoặc kiễng chân. Khi tổn thương trở nên nghiêm trọng như rách gân một phần hoặc hoàn toàn, cơn đau thường dữ dội hơn, xảy ra đột ngột, khiến người bệnh không thể thực hiện các động tác thông thường.

Viêm

Viêm gân gót cũng là một dạng chấn thương phổ biến tại vị trí gót chân, thường liên quan đến sự viêm nhiễm tại một số phần của gân Achilles. Có hai loại viêm gân chính, mỗi loại ảnh hưởng đến một phần khác nhau của gân:

• Đầu tiên, trong viêm giữa gân Achilles, các sợi gân ở giữa bị tổn thương, dẫn đến sưng nề, dày lên. Điều này gây ra cảm giác đau âm ỉ, đặc biệt khi gân chịu áp lực hoặc căng giãn.
• Thứ hai là viêm gân Achilles chèn ép gây ảnh hưởng đến phần dưới gân Achilles, nơi gân bám vào xương gót chân. Nếu không được điều trị, viêm gân Achilles chèn ép có thể dẫn đến sự hình thành gai xương, gây đau nhức và cản trở vận động.

Đau khi duỗi cổ chân hoặc kiễng chân

Dấu hiệu điển hình của viêm gân gót bao gồm đau nhức phía trên gót chân, đặc biệt khi người bệnh cố gắng duỗi cổ chân hoặc kiễng chân. Triệu chứng này có thể xuất hiện nhẹ ban đầu nhưng nặng hơn theo thời gian nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách.

Cơn đau dữ dội, khó khăn khi cử động

Trong trường hợp chấn thương gót chân khiến gân Achilles bị rách, người bệnh thường cảm nhận được cơn đau tức thì, dữ dội, đi kèm với tiếng nổ lách tách hoặc lộp độp. Khu vực gân bị tổn thương có thể bị bầm tím, sưng tấy và cảm thấy mềm khi chạm vào. Ngoài ra, bệnh nhân có thể gặp khó khăn trong việc đẩy ngón chân ra hoặc thực hiện các bước đi cơ bản.

Chẩn đoán chấn thương gót chân

Chấn thương gót chân, đặc biệt là gân Achilles, thường gặp ở những người tham gia các hoạt động thể thao với những động tác tăng tốc nhanh, giảm tốc độ đột ngột hoặc xoay người. Những môn thể thao phổ biến như chạy bộ, bóng đá, bóng rổ, tennis, bóng chuyền... đều tiềm ẩn nguy cơ gây tổn thương gân Achilles. Chấn thương này thường xảy ra trong các tình huống mà cơ thể yêu cầu di chuyển mạnh mẽ ở tư thế đẩy và nhấc chân lên, thay vì đơn thuần là tiếp đất.

Ví dụ, một vận động viên chạy nước rút có thể bị tổn thương gân Achilles khi đột ngột lao khỏi vạch xuất phát, bởi động tác này tạo áp lực lớn lên gân, dễ gây chấn thương gót chân.

Nam giới trên 30 tuổi có nguy cơ cao hơn đối với chấn thương gân Achilles, do gân gót chân ở nhóm đối tượng này có xu hướng kém đàn hồi hơn, dễ tổn thương hơn khi tham gia các hoạt động thể lực.

Đặc biệt, những người thường xuyên thực hiện các hoạt động có tác động mạnh hoặc làm căng gân liên tục lặp đi lặp lại như nhảy hoặc chạy có thể gặp phải tình trạng chấn thương do căng thẳng quá mức kéo dài lên gân chân.

Cần chẩn đoán sớm, chính xác chấn thương gót chân, bởi tình trạng này đôi khi có thể bị nhầm lẫn với bong gân mắt cá chân. Để xác định đúng bệnh lý, bác sĩ thường bắt đầu bằng cách quan sát kỹ cách bệnh nhân đi bộ hoặc chạy, nhằm phát hiện bất kỳ vấn đề bất thường nào có thể dẫn đến tổn thương.

Một phương pháp chẩn đoán hiệu quả là kiểm tra thông qua động tác bóp bắp chân. Trong bài kiểm tra này, bệnh nhân sẽ quỳ trên ghế hoặc nằm sấp trên bàn khám, sau đó bác sĩ sẽ bóp nhẹ vào bắp chân của chân lành. Khi gân Achilles không bị tổn thương, bàn chân sẽ tự động cử động do sự kết nối giữa cơ bắp chân và bàn chân.

Tiếp theo, bác sĩ thực hiện điều tương tự với chân nghi ngờ bị rách gân. Nếu gân bị tổn thương nặng, bàn chân sẽ không cử động, bởi lúc này cơ bắp chân đã mất kết nối với bàn chân.

Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ kiểm tra phạm vi cử động của mắt cá chân để đánh giá xem bệnh nhân có thể chủ động di chuyển khớp hay không. Nếu cần thiết, các xét nghiệm hình ảnh như X-quang hoặc MRI có thể được thực hiện để xác định mức độ tổn thương của gân.

Kết quả thăm dò hình ảnh sẽ cung cấp thông tin chi tiết, giúp bác sĩ đưa ra quyết định về phương pháp điều trị tốt nhất, từ đó tối ưu hóa khả năng phục hồi của bệnh nhân.

Xử trí khi bị chấn thương ở gót chân

Chấn thương gân gót chân, dù ở mức độ nhẹ hay trung bình, đều có thể tự lành nếu được chăm sóc và xử lý đúng cách. Tuy nhiên, để quá trình hồi phục diễn ra nhanh hơn, hạn chế các biến chứng, cần thực hiện những biện pháp sau.

Nghỉ ngơi

Đầu tiên, nghỉ ngơi là yếu tố quan trọng nhất. Hạn chế tối đa việc đặt trọng lượng lên chân bị thương bằng cách giảm hoạt động hoặc sử dụng nạng nếu cần thiết. Khi nghỉ ngơi, kê cao chân trên gối để giảm sưng và cải thiện lưu thông máu. Việc chườm lạnh cũng rất hiệu quả trong việc giảm sưng đau, đặc biệt nếu được thực hiện trong thời gian tối đa 20 phút mỗi lần.

Cố định và bảo vệ vùng bị chấn thương

Để cố định và bảo vệ vùng gân gót chân, có thể sử dụng băng thun quấn quanh cẳng chân và mắt cá chân. Điều này không chỉ giúp giảm sưng mà còn tạo điều kiện thuận lợi để gân hồi phục.

Thuốc

Đối với những cơn đau sưng do chấn thương gót chân, sử dụng thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen hoặc naproxen sẽ giúp cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, cần tuân thủ liều lượng hướng dẫn và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có tiền sử dị ứng, các vấn đề y tế khác hoặc đang dùng thuốc điều trị khác. Việc sử dụng thuốc kéo dài hơn 7 đến 10 ngày cần có sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ để tránh tác dụng phụ.

Giai đoạn phục hồi

Quá trình hồi phục sau chấn thương gân gót chân có thể kéo dài trong vài tháng, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tổn thương. Trong thời gian này, không nên vội vàng quay lại các hoạt động thể chất với cường độ cao.

Chỉ khi chân có thể di chuyển dễ dàng, cảm giác khỏe như chân không bị thương và không còn đau khi đi bộ, chạy bộ hoặc nhảy, thì mới có thể xem xét việc tái hoạt động hoàn toàn.

Thông qua bài viết trên, Nhà thuốc Long Châu xin gửi tới quý độc giả thông tin về chấn thương gót chân. Người bệnh cần được phát hiện sớm, điều trị đúng cách và không nên cố gắng quá sức trước khi gân gót lành hoàn toàn. Với sự chăm sóc phù hợp, kết hợp thực hiện đúng các hướng dẫn của chuyên gia, việc hồi phục sau chấn thương gót chân sẽ đạt được hiệu quả tối ưu, giúp bệnh nhân sớm quay trở lại cuộc sống bình thường.