Chế độ ăn keto có thể thay thế thuốc tiểu đường không? Nghiên cứu mới khám phá

Nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng chế độ ăn keto có thể giúp kiểm soát đường huyết, giảm nhu cầu sử dụng thuốc và thậm chí đảo ngược một số dấu hiệu của bệnh tiểu đường tuýp 2. Vậy cơ chế nào giúp chế độ ăn keto đạt được những lợi ích này và liệu nó có thể trở thành một giải pháp thay thế an toàn và hiệu quả cho thuốc điều trị hay không?

Chế độ ăn keto là gì?

Chế độ ăn keto được thiết kế để khiến cơ thể chuyển sang sử dụng một nguồn năng lượng khác thay vì phụ thuộc vào glucose từ carbohydrate (có trong ngũ cốc, các loại đậu, rau và trái cây). Thay vào đó, cơ thể sẽ đốt cháy chất béo và tạo ra xeton, một dạng nhiên liệu được gan sản xuất từ mỡ dự trữ.

Mặc dù đốt cháy chất béo có vẻ là một cách lý tưởng để giảm cân, nhưng việc đạt được trạng thái ketosis không hề đơn giản. Điều này đòi hỏi bạn phải cắt giảm lượng carbohydrate xuống còn 20 – 50 gram mỗi ngày trong khi chỉ một quả chuối trung bình đã chứa khoảng 27 gram carbs. Ngoài ra, cơ thể cần vài ngày để thích nghi với quá trình này, và nếu tiêu thụ quá nhiều protein, trạng thái ketosis cũng có thể bị gián đoạn.

Chế độ ăn keto có thể thay thế thuốc tiểu đường không?

Chế độ ăn keto là chế độ ăn rất ít carbohydrate, giàu chất béo và có lượng protein vừa phải. Khi lượng carbohydrate giảm xuống mức tối thiểu, cơ thể buộc phải chuyển từ sử dụng glucose sang sử dụng ketone làm nguồn năng lượng chính. Quá trình này được gọi là ketosis, giúp giảm lượng đường trong máu và cải thiện độ nhạy insulin.

• Giảm lượng đường huyết: Khi cơ thể không có đủ carbohydrate để chuyển hóa thành glucose, lượng đường trong máu giảm, giúp kiểm soát tiểu đường hiệu quả hơn.
• Cải thiện độ nhạy insulin: Chế độ ăn keto giúp giảm tình trạng kháng insulin, nguyên nhân chính gây ra tiểu đường tuýp 2.
• Giảm cân và mỡ nội tạng: Béo phì là một trong những yếu tố nguy cơ chính của tiểu đường. Chế độ ăn keto giúp giảm cân nhanh chóng, đặc biệt là mỡ nội tạng - loại mỡ có liên quan đến kháng insulin.
• Ngoài ra, một nghiên cứu công bố trên tạp chí Diabetes Therapy cho thấy những bệnh nhân tiểu đường tuýp 2 tuân thủ chế độ ăn keto trong 12 tháng đã có mức HbA1c giảm đáng kể (chỉ số phản ánh lượng đường huyết trung bình trong 2 - 3 tháng), đồng thời giảm hoặc ngừng sử dụng thuốc điều trị tiểu đường.

Mặc dù chế độ ăn keto mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân tiểu đường, nhưng vẫn có một số yếu tố cần cân nhắc trước khi áp dụng như một phương pháp thay thế thuốc hoàn toàn.

• Mỗi người có phản ứng khác nhau với chế độ ăn này: Một số người có thể thấy sự cải thiện rõ rệt về đường huyết, trong khi những người khác có thể gặp phải tác dụng phụ như mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa hoặc mất cân bằng điện giải. Những người có tiền sử bệnh thận, gan hoặc rối loạn chuyển hóa cần thận trọng khi áp dụng chế độ ăn này.
• Chế độ ăn giàu chất béo có thể làm tăng gánh nặng lên gan và thận, đặc biệt là đối với những người có chức năng thận suy giảm. Một số nghiên cứu cũng cho thấy rằng tiêu thụ quá nhiều protein có thể dẫn đến tổn thương thận ở những bệnh nhân tiểu đường có bệnh thận kèm theo.

Dù chế độ ăn keto có tiềm năng hỗ trợ điều trị tiểu đường, nhưng việc thay thế hoàn toàn thuốc bằng chế độ ăn này không nên thực hiện mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ. Việc ngừng thuốc đột ngột có thể gây biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là ở những bệnh nhân có tiền sử biến chứng tiểu đường như bệnh tim, đột quỵ hoặc suy thận.

Nên kết hợp chế độ ăn keto như thế nào cho bệnh nhân bị tiểu đường?

Thay vì thay thế hoàn toàn thuốc điều trị, chế độ ăn keto có thể được kết hợp với các phương pháp khác như:

• Luyện tập thể dục thường xuyên: Giúp tăng độ nhạy insulin và kiểm soát đường huyết tốt hơn.
• Sử dụng thực phẩm giàu chất xơ: Giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ kiểm soát tiểu đường.
• Theo dõi chỉ số đường huyết thường xuyên: Để điều chỉnh chế độ ăn phù hợp với từng cá nhân.

Dù có nhiều nghiên cứu ngắn hạn cho thấy lợi ích của keto với bệnh tiểu đường, nhưng các nghiên cứu dài hạn vẫn còn hạn chế. Các nhà khoa học đang tiếp tục nghiên cứu để xác định:

• Keto có gây ảnh hưởng tiêu cực đến tim mạch không?
• Chế độ ăn này có bền vững để duy trì trong nhiều năm hay không?
• Những yếu tố nào quyết định hiệu quả của keto ở từng nhóm bệnh nhân?

Trong tương lai, các chuyên gia y tế có thể phát triển các phác đồ cá nhân hóa dựa trên yếu tố di truyền, tình trạng sức khỏe và phản ứng của từng bệnh nhân với chế độ ăn keto. Điều này giúp tối ưu hóa hiệu quả điều trị và giảm nguy cơ tác dụng phụ.

Chế độ ăn keto mang lại nhiều lợi ích trong việc kiểm soát tiểu đường, đặc biệt là tiểu đường tuýp 2. Nó có thể giúp giảm đường huyết, cải thiện độ nhạy insulin và giảm cân, từ đó hỗ trợ kiểm soát bệnh mà không cần phụ thuộc quá nhiều vào thuốc. Tuy nhiên, keto không phải là giải pháp phù hợp cho tất cả mọi người và cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của chuyên gia y tế.

Trong tương lai, với nhiều nghiên cứu hơn, chế độ ăn keto có thể trở thành yếu tố quan trọng, kết hợp với các liệu pháp khác giúp hỗ trợ điều trị tiểu đường để giúp bệnh nhân có cuộc sống khỏe mạnh hơn.