Chụp X quang tràn dịch màng phổi có ý nghĩa gì? Có rủi ro không?

Tràn dịch màng phổi là tình trạng chất lỏng tích tụ ở khoang màng phổi. Dịch màng phổi chèn ép phổi, làm giảm khả năng hô hấp và có thể đe dọa đến tính mạng bệnh nhân. Vì vậy, việc chẩn đoán, điều trị bệnh sớm rất quan trọng. Một trong những kỹ thuật hiệu quả giúp phát hiện sớm tràn dịch màng phổi là chụp X quang. Vậy chụp X quang tràn dịch màng phổi có ý nghĩa gì? Có rủi ro không?

Tràn dịch màng phổi là gì?

Màng phổi là một lớp màng mỏng gồm 1 lớp bao phủ lên lá phổi, 1 lớp lót bên trong thành ngực. Ở giữa là khoang màng phổi. Trong điều kiện sức khỏe bình thường, màng phổi của con người vẫn có dịch với lượng từ 10ml - 20ml có thành phần tương tự như huyết hương nhưng hàm lượng protein thấp hơn. Lượng dịch tự nhiên này sẽ dàn trải thành lớp mỏng ở màng phổi giúp quá trình di động của thành ngực và phổi nhịp nhàng hơn. Dịch màng phổi đi vào khoang màng phổi và được dẫn lưu qua các mạch bạch huyết cùng các lỗ của màng phổi lá thành rồi cuối cùng chảy vào tâm nhĩ phải.

Tràn dịch màng phổi có hai dạng gồm: Tràn dịch màng phổi dịch thấm với nguyên nhân chủ yếu do suy tim. Tràn dịch màng phổi dịch tiết do các nguyên nhân như: Nhiễm trùng, chấn thương phổi, khối u phổi, tắc mạch bạch huyết, tắc mạch máu…

Chụp X quang tràn dịch màng phổi là gì?

Chụp X quang tràn dịch màng phổi là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh bằng máy chụp X quang và tia X - một dạng tia bức xạ năng lượng cao có khả năng đi xuyên qua các cấu trúc bên trong cơ thể bao gồm cả xương, mô mềm, khoang rỗng chứa không khí… Lượng bức xạ phát ra từ tia X được sử dụng trong kỹ thuật chụp X quang không đáng kể nên đảm bảo an toàn cho sức khỏe con người.

Theo nguyên lý chụp X quang, tia X chiếu xuyên qua thành ngực, đi qua xương, mô mềm, chiếu đến phổi của người bệnh sau đó xuyên qua phổi. Hình ảnh cấu trúc bên trong lồng ngực bao gồm cấu trúc phổi sẽ được ghi lại trên phim X quang đặt phía sau người bệnh. Trên phim X quang, tình trạng màng phổi tràn dịch thể hiện ở hình ảnh đáy phổi mờ, bị mất góc sườn hoành, khoang liên sườn giãn. Có khi tim, trung thất bị đẩy sang đối diện nếu bị tràn quá nhiều dịch.

Các bác sĩ có thể quan sát hình ảnh thu được trên phim X quang để đánh giá tình trạng của xương sườn, cơ hoành, động mạch lớn, tim… để tìm ra các dấu hiệu bất thường.

Chụp X quang tràn dịch màng phổi có ý nghĩa gì?

Chụp X quang tràn dịch màng phổi rất cần thiết trong quá trình chẩn đoán, theo dõi và điều trị bệnh. Cụ thể là:

• Hình ảnh chụp X quang theo dõi tràn dịch màng phổi giúp bác sĩ chẩn đoán các bệnh tràn dịch màng phổi, khí phế thũng, viêm phổi, phổi tắc nghẽn mãn tính, ung thư phổi… Đặc biệt, chụp X quang có thể giúp phát hiện sớm các khối u mới hình thành trong phổi - điều hết sức quan trọng trong điều trị bệnh.

Bác sĩ là người chỉ định chụp X quang phổi khi cần thiết

• Hỗ trợ phát hiện các bệnh tim mạch như hở van tim, dị tật tim, suy tim. Thông qua hình ảnh X quang tràn dịch màng phổi, các bác sĩ có thể đánh giá tình trạng tràn dịch màng tim, mạch máu gần tim và từ đó phát hiện ra các bất thường ở động mạch, tĩnh mạch tim và phổi.
• Giúp bác sĩ quan sát các hợp chất có hại trong mạch máu, van tim như canxi, hợp chất của canxi…
• Theo dõi vùng ngực bệnh nhân sau khi thực hiện phẫu thuật điều trị bệnh.

Trong đánh giá bệnh tràn dịch màng phổi, kỹ thuật chụp X quang có những lợi thế như:

• Chụp X quang phổi bao nhiêu tiền? Chi phí chỉ từ 150.000 - 250.000 VNĐ là một mức phí khá hợp lý với hầu hết người bệnh. Đây là một phương pháp chẩn đoán bệnh không tốn kém.
• Quy trình thực hiện đơn giản, nhanh chóng, sớm có kết quả, người bệnh không phải chờ đợi lâu.
• Hình ảnh trên phim X quang cho phép bác sĩ quan sát được cả lồng ngực, 2 lá phổi và bóng tim. Có thể quan sát được các tổn thương đủ lớn và tổn thương không bị che lấp bởi lá phổi.

Chụp X quang tràn dịch màng phổi gồm các bước nào?

Chụp X quang tràn dịch màng phổi diễn ra theo quy trình gồm các bước sau:

• Chụp X quang phổi có cần cởi áo không? Với nữ giới, họ bắt buộc phải tạm thời cởi bỏ áo ngực. Bệnh nhân được hướng dẫn mặc trang phục chuyên dụng theo quy định.
• Các loại trang sức, phụ kiện bằng kim loại cũng cần được cởi bỏ tạm thời.
• Bệnh nhân sẽ được hướng dẫn đứng sát vào tấm kim loại của máy chụp X quang. Hai tay người bệnh chống bên hông để hình ảnh phía trước lồng ngực máy X quang thu được rõ nét nhất.
• Ở tư thế khác, bệnh nhân tựa lưng vào tấm kim loại, giơ hai tay lên cao để chụp được hình ảnh một bên ngực.
• Trong quá trình chụp, kỹ thuật viên sẽ yêu cầu bệnh nhân nín thở hoặc giữ yên vị trí tùy lúc để thu được hình ảnh rõ ràng nhất.

Chụp X quang tràn dịch màng phổi có nguy hiểm không?

Chụp X quang tràn dịch màng phổi có thể tiềm ẩn rủi ro cho sức khỏe vì bản chất tia X là dạng tia bức xạ mạnh. Tuy nhiên, lượng bức xạ trong chụp X quang được điều chỉnh để đảm bảo an toàn cho người bệnh. Nếu chụp X quang theo đúng chỉ định của bác sĩ, không lạm dụng, chụp X quang ở các địa chỉ uy tín, bạn không cần lo lắng đến yếu tố rủi ro.

Chụp X quang khi mang thai ít nhiều sẽ gây ra những ảnh hưởng nhất định cho thai nhi. Vì vậy, nếu nghi ngờ mang thai hoặc đang mang thai, bệnh nhân cần báo với bác sĩ. Một số người có cơ địa đặc biệt nhạy cảm, đã từng bị nóng rát sau khi chụp X quang cũng cần thông báo với bác sĩ.

Chụp X quang tràn dịch màng phổi có chi phí tối thiểu khoảng 95.000 VNĐ/lần. Tùy từng cơ sở y tế, giá dịch vụ có thể cao hơn nhưng sẽ ở mức phù hợp với hầu hết bệnh nhân. Vì vậy, khi cho chỉ định chụp X quang tràn dịch màng phổi, bạn không cần quá lo lắng về rủi ro hay chi phí. Hãy phối hợp thật tốt với bác sĩ để có kết quả chụp X quang chính xác, góp phần vào việc chẩn đoán và điều trị bệnh hiệu quả. 

Xem thêm:

• Khi nào cần chụp X quang cổ tay? Quy trình chụp X quang cổ tay
• Chụp X quang cột sống cổ giúp chẩn đoán bệnh gì?