Dấu hiệu trẻ tự kỷ nhẹ: Hãy quan sát, đồng hành và chăm sóc trẻ

Hiểu rõ các biểu hiện trẻ tự kỷ nhẹ và tìm được đúng cách quan tâm là rất quan trọng đối với các bậc phụ huynh, giáo viên và những người làm việc trong lĩnh vực giáo dục, chăm sóc trẻ em.

Dấu hiệu trẻ tự kỷ nhẹ

Khi nhắc đến tự kỷ, nhiều người thường nghĩ đến những trẻ có triệu chứng nặng nề. Tuy nhiên, không phải tất cả các trẻ tự kỷ đều có cùng mức độ triệu chứng. Phân biệt được các dấu hiệu của trẻ tự kỷ nhẹ, trung bình và nặng là rất quan trọng để đưa ra các biện pháp can thiệp phù hợp. Dưới đây là một số dấu hiệu trẻ tự kỷ nhẹ cụ thể:

Khó khăn trong việc thiết lập mối quan hệ xã hội

Trẻ tự kỷ nhẹ có thể có khó khăn trong việc thiết lập mối quan hệ xã hội, tương tác với những người xung quanh và thể hiện các cảm xúc của mình. Tránh tiếp xúc mắt, không nhìn thẳng vào mắt người khác khi nói chuyện hoặc không chú ý đến người khác. Trẻ có thể thích những hoạt động đơn giản hơn là tương tác xã hội với người khác.

Khả năng ngôn ngữ giới hạn

Không phát triển khả năng ngôn ngữ như trẻ bình thường cùng lứa tuổi, có thể không nói hoặc chỉ nói một vài từ. Đôi khi, trẻ cũng có thể lặp lại những từ hay câu đã nghe thấy một cách liên tục.

 Trẻ khó khăn trong việc tương tác với những người xung quanh

Lặp lại hành động, không quan tâm

Có những hành động lặp đi lặp lại, ví dụ như vỗ tay, giương tay lên, hoặc nhún nhảy. Trẻ tự kỷ nhẹ thường không quan tâm đến trò chơi cùng trẻ bình thường. Thay vào đó, họ có thể tập trung vào một số đồ chơi cụ thể và không muốn chơi những trò chơi khác.

Khó khăn trong việc thích nghi với thay đổi

 Không thích sự thay đổi trong môi trường, ví dụ như thay đổi chỗ ngồi, thay đổi trường học hoặc thay đổi lịch trình hàng ngày.

Khả năng phát triển các sở thích đặc biệt

Trẻ tự kỷ nhẹ có thể phát triển các sở thích đặc biệt một cách vượt trội và không quan tâm đến những sở thích khác. Ví dụ, trẻ có thể thích những đồ chơi cụ thể, các tác phẩm nghệ thuật hoặc các chủ đề đặc biệt.

Các dấu hiệu trẻ tự kỷ nhẹ này có thể không rõ ràng và khác nhau đối với từng trẻ. Tuy nhiên, nếu phát hiện những dấu hiệu này ở con của mình, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia để có được đánh giá và hỗ trợ chính xác.

Tác hại của tự kỷ nhẹ đối với trẻ

Tự kỷ nhẹ, còn được gọi là tự kỷ ở mức độ bình thường, là một trạng thái phát triển bình thường mà trẻ em có thể trải qua trong giai đoạn phát triển của mình. Mặc dù không phải là một bệnh lý, nhưng tự kỷ nhẹ có thể ảnh hưởng đến cuộc sống của trẻ ở một số khía cạnh nhất định. Dưới đây là một số tác hại của tự kỷ nhẹ đối với trẻ:

Giao tiếp

Không thể hiểu và sử dụng các ngôn ngữ phi ngôn ngữ (ví dụ như ngôn ngữ cơ thể hoặc thị giác) hoặc biểu cảm khuôn mặt của người khác để tương tác với người khác. Điều này có thể dẫn đến việc họ gặp khó khăn trong việc thiết lập mối quan hệ với người khác, đặc biệt là trong những tình huống xã hội phức tạp, dễ gây ra sự hiểu lầm và sự cố trong giao tiếp. Điều này cũng gây khó khăn trong việc kết bạn, tạo ra mối quan hệ với người khác và có thể dẫn đến cảm giác cô độc và cô lập.

Khả năng học tập

Do khả năng tập trung và tiếp nhận thông tin bị giảm. Trẻ dễ dàng bị phân tâm dẫn đến khó khăn trong việc hiểu và thực hiện các nhiệm vụ được giao cho. Làm cho việc học tập kiến thức kém hơn các bạn đồng trang lứa.

Trẻ tự kỷ nhẹ có khả năng tập trung không cao

Phát triển xã hội

Thiếu kỹ năng xã hội và gặp khó khăn trong việc tương tác với người khác. Không biết cách chia sẻ hoặc thể hiện tình cảm, hoặc không hiểu được cách hành xử phù hợp trong các tình huống xã hội. Điều này gây khó khăn cho việc tạo ra mối quan hệ và kết nối với người khác, cũng như cho việc phát triển các kỹ năng xã hội.

Hành vi lặp đi lặp lại

Đây là một trong những dấu hiệu trẻ tự kỷ nhẹ phổ biến, trẻ thường có hành vi lặp đi lặp lại, như chọc người khác hoặc vỗ tay liên tục. Những hành vi này thường không phù hợp với môi trường xã hội và có thể gây khó khăn cho các hoạt động hàng ngày.

Nhận thức

Trẻ tự kỷ nhẹ có thể gặp khó khăn trong việc nhận thức và hiểu các khái niệm trừu tượng và khái niệm về thời gian. Làm cho các khía cạnh của cuộc sống trở nên khó khăn hơn, đặc biệt là trong các tình huống mới.

Sức khỏe tâm thần

Gặp khó khăn trong việc quản lý cảm xúc và tâm lý của mình. Trẻ có thể có cảm giác bị căng thẳng, lo lắng, sợ hãi hoặc trầm cảm và không biết cách xử lý những cảm xúc này.

Tuy nhiên, các tác hại này không phải là vấn đề chung cho tất cả trẻ tự kỷ nhẹ và không phải tất cả các trẻ tự kỷ nhẹ đều gặp những vấn đề này. Tùy thuộc vào mức độ và các tính chất cụ thể của tự kỷ nhẹ, trẻ có thể gặp các vấn đề khác nhau và có nhiều khả năng vượt qua chúng với sự hỗ trợ của gia đình và nhà trường. 

Cách chăm sóc trẻ bị tự kỷ nhẹ

Chăm sóc trẻ bị tự kỷ nhẹ có thể là một thử thách đối với các bậc cha mẹ, việc tìm được cách chăm sóc phù hợp rất quan trọng để giúp trẻ phát triển và học hỏi các kỹ năng xã hội cần thiết trong cuộc sống hàng ngày. Dưới đây là một số lời khuyên về cách chăm sóc cho trẻ tự kỷ nhẹ mà các bậc phụ huynh có thể tham khảo:

• Tạo môi trường yên tĩnh và thuận lợi cho trẻ: Trẻ tự kỷ thường rất nhạy cảm với tiếng ồn, ánh sáng và mùi hương. Hãy tạo ra môi trường yên tĩnh để giúp trẻ cảm thấy an toàn và thoải mái.
• Thường xuyên tương tác: Tương tác với trẻ bị tự kỷ nhẹ rất quan trọng để giúp trẻ học cách giao tiếp và tương tác xã hội. Hãy dành thời gian để chơi cùng trẻ, đọc truyện cổ tích hoặc làm các hoạt động thú vị khác cùng trẻ như: Xếp hình, xếp lego, tập vẽ hình ảnh, tìm hiểu động vật...
• Sử dụng ngôn ngữ đơn giản và hình ảnh minh họa: Trẻ tự kỷ thường có khó khăn trong việc hiểu những lời nói phức tạp. Hãy sử dụng ngôn ngữ đơn giản và hình ảnh minh họa để giải thích và giao tiếp với trẻ tự kỷ.
• Hỗ trợ trẻ phát triển kỹ năng xã hội: Khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động nhóm và giao tiếp với các bạn cùng trang lứa có thể giúp trẻ học cách chia sẻ, tương tác và hòa nhập vào xã hội.
• Hỗ trợ trẻ phát triển kỹ năng tự chăm sóc bản thân: Hãy hướng dẫn trẻ cách tự chăm sóc bản thân, bao gồm cách đánh răng, rửa tay, tự mặc quần áo và tắm rửa. 
• Thiết lập thói quen hàng ngày cho trẻ tự kỷ nhẹ: Trẻ tự kỷ nhẹ thường thích có một thứ tự và lịch trình rõ ràng để giúp cho việc chuyển đổi giữa các hoạt động dễ dàng hơn. Hãy tạo ra một thời gian và một thói quen cho trẻ như là ăn sáng, đi học, chơi đùa và đi ngủ vào cùng một giờ hằng ngày.

Tìm được cách chăm sóc phù hợp rất quan trọng để giúp trẻ phát triển

Cuối cùng, hỗ trợ của gia đình và các chuyên gia là yếu tố quan trọng để giúp trẻ tự kỷ nhẹ phát triển tốt hơn. Có thể tham gia vào các chương trình tư vấn của các chuyên gia để sớm nhận biết được dấu hiệu trẻ tự kỷ nhẹ và sớm có những phương pháp chăm sóc thích hợp cho trẻ. Đừng quên quan sát những thay đổi nhỏ của con, luôn lắng nghe, đồng hành và trở thành người bạn tốt nhất để trẻ tin tưởng và mở lòng nhé. Chăm sóc tinh thần cũng chính là liều thuốc an lành nhất dành cho trẻ tự kỷ có thể dễ dàng hoà nhập, phát triển.

Xem thêm: Tham khảo một số giải pháp dạy trẻ tự kỷ hiệu quả

Đỗ Trúc

Nguồn tham khảo: Vimed.org