Trẻ sơ sinh bú mẹ bị tiêu chảy phải làm sao? Dấu hiệu và cách xử trí

Hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh còn non nớt, dễ bị ảnh hưởng bởi chế độ bú mẹ, môi trường và tình trạng sức khỏe. Khi bé bú mẹ nhưng xuất hiện tình trạng đi ngoài phân lỏng, nhiều cha mẹ lo lắng không biết đó có phải dấu hiệu tiêu chảy hay không, và cách xử trí thế nào cho đúng.

Nguyên nhân trẻ sơ sinh bú mẹ bị tiêu chảy

Tiêu chảy ở trẻ sơ sinh là tình trạng phổ biến, đặc biệt trong giai đoạn bé còn bú mẹ hoàn toàn. Dưới đây là các nguyên nhân thường gặp dẫn đến trẻ sơ sinh bú mẹ bị tiêu chảy:

Bú sai cách

Trong những tuần đầu, nhiều bà mẹ chưa quen trong việc cho con bú dẫn đến bé chỉ nhận được phần sữa đầu loãng mà bỏ qua sữa cuối giàu dưỡng chất. Điều này khiến trẻ không hấp thu đủ chất béo cần thiết, dễ gây rối loạn tiêu hóa và đi ngoài phân lỏng. Vì vậy, mẹ nên cho trẻ bú hết một bên vú trước khi chuyển sang bên còn lại để đảm bảo cân bằng dinh dưỡng.

Nhiễm khuẩn

Hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh còn rất non nớt nên dễ bị vi khuẩn xâm nhập. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm: mẹ chưa vệ sinh đầu vú đúng cách, người chăm sóc không rửa tay bằng xà phòng trước khi tiếp xúc với trẻ, hoặc môi trường sống không đảm bảo vệ sinh.

Ảnh hưởng từ chế độ ăn của mẹ

Chế độ dinh dưỡng của mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sữa. Các thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh hay thức uống có đường có thể làm thay đổi thành phần sữa, kích thích hệ tiêu hóa còn yếu của trẻ, gây ra tình trạng tiêu chảy.

Tác dụng phụ của thuốc và thực phẩm bổ sung

Một số loại thuốc, đặc biệt là kháng sinh, có thể đi qua sữa mẹ và ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa non nớt của trẻ. Bên cạnh đó, các thực phẩm bổ sung không phù hợp cũng có thể gây rối loạn tiêu hóa ở trẻ sơ sinh. Do đó, mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc hay thực phẩm chức năng trong thời kỳ cho con bú.

Dấu hiệu nhận biết trẻ sơ sinh bú sữa mẹ bị tiêu chảy

Do đặc điểm phân của trẻ sơ sinh bú mẹ thường mềm, sệt hoặc lỏng, nhiều phụ huynh dễ nhầm lẫn với tình trạng tiêu chảy bệnh lý. Tuy nhiên, khi quan sát kỹ, bố mẹ hoàn toàn có thể nhận biết trẻ bị tiêu chảy qua những biểu hiện đặc trưng dưới đây:

• Phân lỏng nhiều nước: Phân loãng bất thường, lượng nước trong phân nhiều hơn so với bình thường.
• Phân có nhầy hoặc máu: Xuất hiện dịch nhầy, vệt máu hoặc mùi hôi tanh rõ rệt.
• Đi tiêu nhiều lần: Tần suất đi ngoài tăng đột ngột, vượt quá mức thường ngày của trẻ.
• Sốt hoặc quấy khóc: Trẻ có thể kèm theo sốt nhẹ đến sốt cao, khó chịu và quấy khóc liên tục.
• Bú kém hoặc bỏ bú: Trẻ giảm bú mẹ, có thể kèm theo nôn ói sau khi bú.
• Dấu hiệu mất nước: Xuất hiện các biểu hiện như mắt trũng, khóc không có nước mắt, thóp lõm, da khô, đi tiểu ít hoặc không đi tiểu.

Khi nhận thấy những dấu hiệu trên, cha mẹ cần theo dõi sát sao và đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ thăm khám, chẩn đoán nguyên nhân và có hướng xử trí kịp thời, tránh nguy cơ mất nước và rối loạn điện giải nguy hiểm cho trẻ.

Điều trị trẻ sơ sinh bú mẹ bị tiêu chảy

Điều trị tiêu chảy ở trẻ sơ sinh bú mẹ cần dựa trên nguyên nhân cụ thể và mức độ nặng nhẹ của bệnh. Việc xác định đúng nguyên nhân giúp lựa chọn phương pháp xử trí an toàn và hiệu quả, đồng thời ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

• Tiêu chảy do bú sai cách: Mẹ có thể vắt bỏ một lượng sữa đầu loãng trước khi cho trẻ bú để bé nhận được nhiều sữa cuối đặc, giàu dinh dưỡng hơn. Đồng thời, cần tập cho trẻ bú đúng cách, bú hết một bên vú trước khi đổi sang bên còn lại.
• Tiêu chảy liên quan đến chế độ ăn hoặc thuốc của mẹ: Người mẹ nên tạm dừng sử dụng thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ, đồ ngọt hoặc các loại thuốc, thực phẩm chức năng không phù hợp. Nếu bắt buộc phải dùng thuốc, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn cho trẻ.
• Tiêu chảy do nhiễm khuẩn hoặc bệnh lý: Trường hợp này cần được bác sĩ thăm khám để xác định tác nhân gây bệnh và đưa ra phác đồ điều trị thích hợp. Bác sĩ có thể chỉ định dung dịch bù nước, điện giải hoặc thuốc đặc hiệu tùy tình trạng lâm sàng của trẻ.

Trong mọi trường hợp, cha mẹ tuyệt đối không tự ý dùng thuốc điều trị tiêu chảy cho trẻ sơ sinh khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

Khi nào nên đưa trẻ đến cơ sở y tế?

Khi trẻ sơ sinh bị tiêu chảy, cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và xử trí kịp thời, đặc biệt trong những tình huống nghiêm trọng. Cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Đi ngoài có nhầy hoặc lẫn máu: Đây là dấu hiệu cảnh báo nhiễm khuẩn đường ruột cần được điều trị sớm.
• Tiêu chảy diễn tiến nặng dần: Tần suất đi ngoài tăng, phân lỏng nhiều nước.
• Trẻ bú kém hoặc nôn ói liên tục: Làm tăng nguy cơ mất nước, suy kiệt nhanh chóng.
• Sốt cao hoặc sốt kéo dài: Có thể gợi ý tình trạng nhiễm trùng toàn thân.
• Thay đổi hành vi: Trẻ bứt rứt khó chịu bất thường, hoặc ngược lại, li bì khó đánh thức.

Hy vọng những thông tin trên đã giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu cũng như cách xử trí khi trẻ sơ sinh bú mẹ bị tiêu chảy. Đây là tình trạng khá phổ biến nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất nước và rối loạn điện giải nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời. Do đó, cha mẹ cần quan sát sát sao, áp dụng biện pháp chăm sóc đúng cách và nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế khi có dấu hiệu bất thường để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của bé.