Dấu vân tay DNA là gì? Kiểm tra vân tay DNA như thế nào?

Phát triển từ đầu thế kỷ 20, nghiên cứu đã chỉ ra rằng DNA cũng là một đặc điểm duy nhất đối với từng cá nhân, tương tự như dấu vân tay. Da, nước bọt và các phần khác trên cơ thể con người có thể để lại dấu vết của DNA, điều này tương tự như cách ngón tay để lại dấu vân tay. Hệ thống này được gọi là dấu vết DNA và đang ngày càng trở nên quan trọng trong lĩnh vực pháp y và các lĩnh vực khác để xác định và đối chiếu thông tin về cá nhân. Như vậy với kỹ thuật tân tiến như hiện nay chúng tay hãy cùng tìm hiểu sơ lược về dấu vân tay DNA qua bài viết dưới đây.

Dấu vân tay DNA

Dấu vân tay DNA là một phương pháp xét nghiệm hoá học dùng để hiển thị cấu trúc di truyền của một người hoặc các sinh vật sống khác. Nó đã trở thành một bằng chứng quan trọng tại toà án để xác định cá thể, theo dõi mối quan hệ di truyền và nghiên cứu về các phương pháp điều trị bệnh.

Dấu vân tay DNA sử dụng các hoá chất để phân giải chuỗi DNA, từ đó tiết lộ các đặc điểm độc đáo của bộ gen. Mỗi người có một dấu vân tay DNA duy nhất.

Khác với dấu vân tay thông thường chỉ xuất hiện trên đầu ngón tay và có thể bị thay đổi thông qua phẫu thuật, dấu vân tay DNA giống nhau cho mọi tế bào, mô và cơ quan trong cơ thể một người. Nó không thể bị thay đổi bằng bất kỳ phương pháp điều trị nào. Dấu vân tay DNA được xem là một phương tiện lý tưởng để phân biệt một cá thể với những người khác.

Bản đồ di truyền

DNA (Acid Deoxyribonucleic) là một hợp chất hoá học quan trọng, chủ yếu tạo nên cấu trúc của nhiễm sắc thể. Nó biểu diễn một chuỗi các hợp chất hoá học kết hợp với nhau, hình thành các mô hình thiết kế vĩnh viễn hỗ trợ sự sống. Những hợp chất này, gọi là bazơ bao gồm 4 loại chính là A-G-T-C. Chúng tạo thành các cặp cơ sở khi kết hợp và liên kết với nhau để tạo ra bản sao của chúng trong quá trình tế bào tự sao chép. Tổ hợp đầy đủ của những hợp chất này được gọi là bộ gen. Hơn 99.9% dân số có bộ gen khá giống nhau, với tỉ lệ đồng đều cao hơn nếu là sinh đôi cùng trứng.

 Chỉ một lượng rất nhỏ của hợp chất này làm cho mỗi cá thể trở nên hoàn toàn khác biệt, không chỉ về mặt thể chất mà còn về tâm hồn.

Công dụng của dấu vân tay DNA

Vân tay DNA thường được ứng dụng trong quá trình điều tra và xác minh thông tin về nghi phạm thực thụ từ hiện trường vụ án. Phương pháp này bao gồm việc trích xuất DNA từ các mẫu sinh học có sẵn tại hiện trường như tóc, tinh dịch, nước bọt hoặc máu. DNA được so sánh với các mẫu của những người nghi ngờ để xác định thủ phạm thật sự.

Dấu vân tay DNA là một xét nghiệm hoá học thể hiện cấu trúc di truyền của một cá nhân hoặc sinh vật. Nó có ứng dụng trong hệ thống pháp luật để xác định cá thể, theo dõi liên quan đến di truyền máu, và tìm kiếm phương pháp điều trị bệnh. Phương pháp này sử dụng hoá chất để tách chuỗi DNA, tiết lộ các phần gen độc đáo. Mỗi người sẽ có một dấu vân tay DNA độc nhất. Khác biệt với dấu vân tay thông thường chỉ xuất hiện trên ngón tay và có thể bị thay đổi, dấu vân tay DNA giống nhau trên mọi tế bào, mô và cơ quan, không thể thay đổi bằng bất kỳ phương pháp nào. Dấu vân tay DNA là phương tiện lý tưởng để phân biệt cá thể.

Kể từ khi được phát minh vào năm 1984, dấu vân tay DNA đã trở thành công cụ quan trọng trong các vụ án và hệ thống pháp luật. Nó có thể:

• Kết nối một bằng chứng tự nhiên với nghi phạm tội ác bằng cách lấy một lượng nhỏ DNA.
• Xác định mối quan hệ huyết thống giữa người thân.
• Xác định danh tính của những người đã qua đời, kể cả trong trường hợp xác chết quá già hoặc đang phân hủy.
• Dấu vân tay DNA mang lại kết quả cực kỳ chính xác và nhiều quốc gia trên thế giới hiện lưu giữ hồ sơ DNA của công dân tương tự như cách lưu giữ dấu vân tay thông thường của họ.

Ngoài những ứng dụng trong pháp luật và tình trạng khẩn cấp, dấu vân tay DNA còn có nhiều ứng dụng quan trọng trong lĩnh vực y tế và nông nghiệp:

• Dấu vân tay DNA được sử dụng để kết hợp mô tạng của người hiến tạng với những người cần ghép tạng. Các bác sĩ sử dụng dấu vân tay DNA như một công cụ để thiết kế các phương pháp điều trị y tế cho bệnh nhân ung thư. Nó cũng đảm bảo rằng mô đã được nhãn đúng với tên của bệnh nhân.
• Xác định bệnh di truyền gia đình: Dấu vân tay DNA giúp xác định các bệnh di truyền gia đình, cung cấp thông tin quan trọng về nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến di truyền.
• Tìm phương pháp điều trị cho bệnh di truyền: Dấu vân tay DNA có thể giúp xác định các phương pháp điều trị hiệu quả cho những bệnh liên quan đến di truyền.
• Xác định thực vật biến đổi gen: Dấu vân tay DNA được sử dụng để xác định thực vật biến đổi gen trong lĩnh vực nông nghiệp.
• Chứng nhận phả hệ ở động vật: Dấu vân tay DNA có thể được sử dụng để chứng nhận phả hệ ở động vật có giá trị như ngựa đua, giúp xác định nguồn gốc và quan hệ huyết thống.

Với những ứng dụng đa dạng như vậy, dấu vân tay DNA đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin chính xác và đáng tin cậy, giúp nâng cao chất lượng điều trị y tế và quản lý nông nghiệp.

Kiểm tra vân tay DNA như thế nào?

Để thu thập dấu vân tay DNA, cần cung cấp một mẫu tế bào từ cơ thể của cá nhân cụ thể. Mẫu có thể được lấy từ bên trong miệng bằng miếng gạc, từ da, chân tóc, nước bọt, mồ hôi hoặc các chất dịch cơ thể khác.

Thông thường, việc lấy mẫu máu là phương pháp dễ thực hiện nhất. Nhân viên phòng thí nghiệm sẽ xử lý mẫu bằng hoá chất để tách DNA, sau đó hoà tan vào nước. DNA sau đó sẽ được cắt thành các đoạn nhỏ hơn thông qua quy trình hoá học, tạo ra các đoạn DNA có chiều dài từ 5 đến 10 cặp cơ sở lặp lại. Những đoạn này sau đó được sao chép hàng triệu lần để tạo ra mẫu DNA dài hơn, thuận tiện cho quá trình nghiên cứu.

Nhân viên phòng thí nghiệm sẽ tiếp tục lấy những đoạn DNA này và trộn chúng với một loại gen. Dòng điện sau đó được chạy qua gen để tách các chuỗi DNA nhỏ hơn khỏi chuỗi lớn. Một loại thuốc nhuộm được thêm vào gen để làm cho các dải DNA nổi bật khi chúng được chiếu sáng bằng tia cực tím hoặc laser. Số lượng đoạn ngắn này được kiểm tra càng nhiều, hồ sơ DNA càng chính xác. Kết quả hiển thị mẫu giống như mã vạch và có thể so sánh với các kết quả từ mẫu khác để xác định sự trùng khớp.

Như vậy, công nghệ DNA, đặc biệt là dấu vân tay DNA, vẫn là một công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực nhận dạng cá thể, nó không chỉ tiên tiến hóa trong lĩnh vực pháp luật mà còn được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khoa học khác nhau.

Xem thêm: Sự thay đổi trong DNA không mã hóa có ảnh hưởng đến sức khỏe không?