Đo FeNO là gì? Vai trò của kỹ thuật đo FeNO trong việc chẩn đoán bệnh hen phế quản

Đo FeNO là một phương pháp đo có độ tin cậy cao, mang lại thông tin quan trọng về nhiều tình trạng bệnh lý của hệ hô hấp, đặc biệt là các bệnh như hen phế quản. Trong chuyên mục bài viết hôm nay, Nhà thuốc Long Châu sẽ chia sẻ tới bạn đọc những thông tin chi tiết về đo FeNO là gì cũng như vai trò của kỹ thuật đo FeNO trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh hen phế quản.

Phương pháp đo FeNO là thế nào?

Chức năng của FeNO là phản ánh một loạt các cơ chế viêm, trong đó có những cơ chế không thể được thể hiện thông qua chức năng hô hấp. Vì vậy, việc đo FeNO đáp ứng đòi hỏi cá nhân hóa trong quá trình điều trị hen phế quản:

• Phát hiện nhóm bệnh nhân có cơ chế viêm có thể phản ứng tích cực với corticoid hít (ICS) hoặc các loại kháng viêm đặc hiệu khác.
• Tránh sử dụng ICS ở bệnh nhân hen phế quản không có khả năng phản ứng.

FeNO là đo lường nồng độ NO từ đường hô hấp dưới và mặc dù nồng độ NO ở vùng mũi cao hơn so với đường hô hấp dưới, việc đo FeNO đường hô hấp dưới cần phải tránh mẫu khí chứa NO từ khu vực mũi. Giá trị FeNO bình thường thường dao động rộng giữa các cá nhân khác nhau nhưng lại ổn định trong từng trường hợp cụ thể.

Những yếu tố ảnh hưởng đến kết quả đo FeNO

Các yếu tố dưới đây có thể gây ảnh hưởng đến kết quả của xét nghiệm đo FeNO:

• Tuổi: Với trẻ em, giá trị FeNO tăng theo sự gia tăng của tuổi.
• Giới tính: Nam thường có giá trị FeNO cao hơn so với nữ.
• Chiều cao: FeNO tăng theo chiều cao của người được kiểm tra.
• Lưu lượng thở ra: FeNO giảm khi lưu lượng thở ra tăng.
• Tình trạng hút thuốc lá: FeNO giảm khi người bệnh hút thuốc lá.
• Thuốc đang sử dụng: Đặc biệt, việc sử dụng các loại thuốc như montelukast, ICS, L-arginin có thể ảnh hưởng đến kết quả của xét nghiệm đo FeNO.

FeNO thường tăng cao ở bệnh nhân hen phế quản so với nhóm người không mắc bệnh. Việc đo FeNO đa lần trong giai đoạn ổn định giúp xác định giá trị FeNO bình thường cho từng bệnh nhân. Cũng lưu ý rằng FeNO có thể tăng ở những người có cơ địa dị ứng, dù có mắc hen hay không.

Ngoài ra, FeNO có thể tăng trong một số tình trạng như nhiễm trùng đường hô hấp do virus, giãn phế quản, lupus đỏ hệ thống, bệnh lý thải ghép tạng, xơ gan. Ngược lại, FeNO giảm trong trường hợp nhiễm HIV, bệnh xơ phổi, tăng áp phổi.

Vai trò của đo FeNO trong việc chẩn đoán bệnh hen phế quản

Trong lĩnh vực chẩn đoán bệnh, sử dụng xét nghiệm đo FeNO được khuyến khích như một phương tiện sinh học để xác định hen phế quản, điều chỉnh liều ICS, theo dõi phản ứng với corticoid hít (ICS), kiểm tra sự tuân thủ điều trị và dự báo độ nhạy và độ đặc hiệu trong chẩn đoán, có thể đạt tới 94% và 93%.

FeNO thấp là một dấu hiệu đáng tin cậy cho thấy sự thiếu hiện diện của phản ứng viêm loại TH2. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc giải thích triệu chứng của bệnh nhân, đặc biệt là ở những trường hợp hen phế quản chưa được kiểm soát. FeNO thấp hỗ trợ bác sĩ trong việc tập trung vào việc đặt ra các chẩn đoán khác (như GERD, béo phì hoặc rối loạn lo âu) thay vì tăng liều ICS không cần thiết. Việc đo FeNO cũng cho thấy phản ứng nhanh và tương ứng với liều ICS sử dụng hàng ngày, giúp dự đoán kết quả khi bắt đầu hoặc tăng liều ICS.

Thêm vào đó, so với các phương pháp đo khác để đánh giá hiện tượng viêm (như định lượng bạch cầu ái toan trong đàm, trong mẫu sinh thiết, trong dịch rửa phế quản), việc đo FeNO mang lại nhiều ưu điểm với sự dễ dàng thực hiện, không xâm lấn và độ chính xác cao. Khả năng thực hiện đo FeNO từ hơi thở là một công cụ hữu ích trong việc tầm soát và phát hiện bệnh nhân hen phế quản trong cộng đồng, đặc biệt khi sử dụng các thiết bị đo nhỏ gọn mới tại các phòng khám, bộ môn cấp cứu hoặc tại nhà bệnh nhân.

Vai trò của đo FeNO trong việc điều trị bệnh hen phế quản

Trong lĩnh vực điều trị bệnh, xét nghiệm đo FeNO đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá mức độ tuân thủ của bệnh nhân với điều trị hen phế quản.

Tuân thủ điều trị nền thường đặt ra những thách thức đáng kể trong việc kiểm soát hen phế quản. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có phương pháp đánh giá tuân thủ điều trị nền nào đủ tin cậy trong thực tế lâm sàng. Sự biến động của nồng độ FeNO trong khí thở, phản ánh mức độ viêm phế quản và kiểm soát hen, mở ra khả năng sử dụng xét nghiệm này để đánh giá mức độ tuân thủ điều trị của bệnh nhân hen phế quản.

Corticosteroid vẫn được coi là liệu pháp chống viêm tiêu chuẩn trong điều trị hen phế quản. Corticosteroid hít được khuyến nghị làm phương tiện điều trị nền cho hen phế quản dai dẳng, trong khi corticosteroid uống thường cần thiết đối với trường hợp hen nặng. Tuy nhiên, đáp ứng với corticosteroid có sự đa dạng lớn giữa các cá nhân và thậm chí trong cùng một cá nhân, sự đáp ứng cũng thay đổi theo thời gian tùy thuộc vào tiến triển của bệnh hen và mức độ viêm.

Trong ngữ cảnh này, khả năng thực hiện xét nghiệm tiên đoán độ nhạy với corticosteroid trở nên quan trọng. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng nồng độ NO trong khí thở, đặc biệt là trong sự tương quan với viêm phổi tăng bạch cầu ái toan, có thể phản ánh sự nhạy cảm với corticosteroid. Đây là một công cụ tiên đoán có giá trị cao hơn so với các xét nghiệm phổi khác như đo FEV1, biến thiên PEFR và đáp ứng giãn phế quản.

Mặc dù lợi ích của xét nghiệm đo FeNO trong hướng dẫn điều trị hen vẫn chưa được đồng thuận do sự khác biệt về thiết kế nghiên cứu, phương pháp, cỡ mẫu, ngưỡng FeNO và định nghĩa của các đợt cấp nhưng có thể thấy rõ ở những nhóm bệnh nhân hen phế quản cụ thể (như tăng eosinophil máu, béo phì, cơ địa dị ứng) và khi áp dụng ngưỡng FeNO có ý nghĩa lâm sàng cho từng bệnh nhân để điều chỉnh liệu pháp chống viêm.

Như vậy, Nhà thuốc Long Châu vừa chia sẻ những thông tin chi tiết về phương pháp đo FeNO. Hy vọng rằng qua bài viết của chúng tôi, bạn đọc đã hiểu rõ hơn về đo FeNO là gì cũng như vai trò của kỹ thuật đo FeNO trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh hen phế quản. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết của chúng tôi. Chúc bạn luôn khỏe mạnh!