Đôi điều bạn nên biết về viêm phổi hít ở trẻ sơ sinh

Viêm phổi hít khi mới bắt đầu khởi phát thường không có dấu hiệu rõ ràng, đặc biệt ở trẻ sơ sinh. Bên cạnh đó, việc tìm ra chính xác nguyên nhân gây bệnh cũng không hề dễ dàng. 

Viêm phổi hít ở trẻ sơ sinh là gì?

Viêm phổi hít ở trẻ sơ sinh còn có các tên gọi khác như viêm phổi kỵ khí, viêm phổi sặc, viêm phổi do rối loạn nuốt,... Bệnh xảy ra khi trẻ hít phải vật chất lạ như nước bọt, chất nôn, thức ăn, phân su,... vào bên trong phổi, tạo điều kiện cho các tác nhân gây bệnh phát triển. Khi mắc bệnh viêm phổi hít sẽ dẫn đến tình trạng viêm phổi, viêm hệ thống hô hấp hay tắc nghẽn và viêm phế quản cấp tính.

Viêm phổi hít ở trẻ sơ sinh khiến phổi trong tình trạng tổn thương.

Viêm phổi hít thường xảy ra ở mọi đối tượng nhưng đặc biệt là trẻ sơ sinh, vì lúc này sức đề kháng cũng như các cơ quan của cơ thể còn rất yếu, chưa hoàn thiện để có thể tiêu diệt các mầm mống gây bệnh. 

Nguyên nhân mắc bệnh viêm phổi hít ở trẻ em

Nguyên do của bệnh viêm phổi hít ở trẻ thường do các loại vi khuẩn, virus như Listeria, Coli, các vi khuẩn Gram âm. Bệnh có thể có từ trước, trong hoặc sau khi đứa trẻ được sinh ra.

• Trẻ sơ sinh có thể bị viêm phổi hít ngay từ khi còn trong bụng mẹ do hít phải nước ối có lẫn phân su. Hội chứng hít phân su thường xảy khi trẻ phải chịu stress do thiếu oxy, nhiễm trùng và đi ngoài phân su. Sau đó, trẻ thực hiện hô hấp khi vẫn còn trong tử cung hoặc ngay sau sinh. Điều đó dẫn đến việc trẻ hít phải nước ối có phân su nhiễm khuẩn vào trong phổi gây suy hô hấp, tổn thương phổi. Theo thống kê có đến 10-15% số ca sinh ghi nhận tình trạng này. 
• Một số trẻ sơ sinh chưa quen với điều kiện môi trường bên ngoài bụng mẹ, trẻ bị thiếu cân do phản xạ từ đường thực quản của cơ thể chưa hoàn thiện cùng sự vận động cơ chưa đều đặn nên dạ dày, thực quản thường xuyên bị trào ngược. Chính nguyên do này dẫn đến bệnh viêm phổi hít. 
• Ngoài ra, việc mẹ cho bú không đúng cách hay liều lượng khiến trẻ bị nôn sẽ dễ gây trình trạng hít nhầm vào lá phổi tăng khả năng mắc viêm phổi hít.

Dấu hiệu nhận biết trẻ sơ sinh bị viêm phổi hít

Viêm phổi hít ở trẻ sơ sinh thường có dấu hiệu nhẹ, khó nhận biết như:

• Bé ít bú mẹ hơn thường ngày và có những cơn ho từ nhẹ cho đến nặng kéo dài.
• Trẻ thở nhanh, nhịp tim trong khoảng 60 lần/phút. 
• Dây rốn, móng tay, móng chân hoặc da bị nhuộm vàng xanh nhạt đối với viêm phổi hít do phân su.
• Áp sát lưng có thể nghe thấy tiếng “rít”.
• Khi bệnh diễn biến nặng, các dấu hiệu dần trở nên rõ ràng hơn như sốt hoặc hạ thân nhiệt, bỏ bú mẹ, nôn. Khi thở cánh mũi phập phồng, cơ hô hấp co kéo, khó thở. Một số trẻ sơ sinh ghi nhận tình trạng ngực hình thùng và các triệu chứng tràn khí màng phổi.

Đối với trường hợp viêm phổi hít do phân su gây nên ở trẻ sơ sinh rất khó phân biệt với viêm phổi thông thường do vi khuẩn. Các bác sĩ có thể sẽ phải cấy máu và hút dịch khí quản để chẩn đoán ra bệnh.

Xem thêm: Nhận biết dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh càng sớm càng tốt

Bệnh viêm phổi hít gây ra những biến chứng nghiêm trọng cho trẻ.

Viêm phổi hít ở trẻ nếu không được hỗ trợ điều trị sớm có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng. Do đó, các bậc cha mẹ cần hết sức chú ý các biểu hiện của trẻ, phát hiện các dấu hiệu phát bệnh từ sớm để kịp thời đưa trẻ đến nơi thăm khám và điều trị. 

Chuẩn đoán viêm phổi hít ở trẻ sơ sinh như thế nào?

Khi nghi ngờ trẻ có những dấu hiệu mắc viêm phổi hít, bác sĩ có thể cho chụp X-quang phổi kèm theo một số xét nghiệm khác như: 

• Nội soi phế quản.
• Kiểm tra dịch hầu họng.
• Siêu âm tim khi nghi ngờ có tăng áp lực động lực phổi.
• Xét nghiệm dịch đờm để tìm nguyên nhân nhiễm trùng.
• Kiểm tra phản xạ nuốt cùng một số xét nghiệm máu khác.

Các biện pháp phòng ngừa bệnh

Có nhiều biện pháp phòng ngừa bệnh viêm phổi hít ở trẻ. Tuy nhiên, sữa mẹ chính là yếu tố được chứng minh giúp trẻ sơ sinh gia tăng sức đề kháng một cách tự nhiên nhất, giảm khả năng mắc các loại bệnh trong đó có viêm phổi hít. 

Bên cạnh đó, việc đảm bảo không gian sống trong sạch, không khói bụi, hóa chất độc hại, dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ giúp diệt trừ nơi sống của các loại nấm, vi khuẩn, kí sinh,...

Không gian sống sạch sẽ giúp bé phòng ngừa viêm phổi hít.

Những bà mẹ trong thời kỳ thai phụ nên đặc biệt chú ý quản lý thai nghén tốt, chăm sóc sản khoa, giảm tỷ lệ sinh thai già để ngăn ngừa bệnh viêm phổi hít do phân su.

Các chuyên gia khuyến khích phụ huynh nên cho trẻ em tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin cần thiết khi đã đủ tuổi. Đây cũng là biện pháp phòng bệnh an toàn và hiệu quả. Một số loại vacxin phòng các loại bệnh viêm phổi như: Vắc xin Synflorix, Prevenar-13 của Bỉ, vắc xin 6 trong 1 Hexaxim hay vắc xin 5 trong 1 Pentaxim của Pháp.

Viêm phổi hít ở trẻ sơ sinh có diễn biến nhanh và phức tạp. Vì vậy cần chú ý quan sát biểu hiện, hoạt động thường ngày của các bé để có thể thăm khám và điều trị ở các cơ sở y tế kịp thời.

Khánh Vy

Nguồn: Tổng hợp