Đường hô hấp trên gồm những bộ phận nào? Những lưu ý để duy trì hệ hô hấp khỏe mạnh

Hệ hô hấp là một trong những cơ quan quan trọng nhất của cơ thể, chịu trách nhiệm cung cấp oxy cho các tế bào và loại bỏ khí carbon dioxide, duy trì sự sống. Vậy đường hô hấp trên gồm những bộ phận nào? Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết về cấu tạo, hoạt động, vai trò của hệ hô hấp, cũng như lý do tại sao nó lại thiết yếu đối với con người.

Đường hô hấp là gì?

Đường hô hấp là hệ thống dẫn khí từ môi trường bên ngoài vào phổi, kéo dài từ mũi đến các phế nang. Dựa trên cấu trúc giải phẫu, đường hô hấp được chia thành hai phần: đường hô hấp trên và đường hô hấp dưới. Đường hô hấp trên bao gồm mũi, miệng, họng, hầu, xoang và thanh quản; còn đường hô hấp dưới bao gồm khí quản, cây phế quản và các phế nang trong phổi.

Đường hô hấp trên gồm những bộ phận nào?

Hệ hô hấp của con người bao gồm các bộ phận từ mũi đến các phế nang trong phổi. Các cơ quan như mũi, hầu, họng, xoang và thanh quản thuộc đường hô hấp trên.

Chức năng chính của đường hô hấp trên là lấy không khí từ bên ngoài, làm ẩm, làm ấm và lọc không khí trước khi đưa vào phổi. Trong khi đó, đường hô hấp dưới thực hiện nhiệm vụ lọc không khí và trao đổi khí.

Vì là cơ quan tiếp xúc trực tiếp với môi trường bên ngoài, đường hô hấp trên phải đối mặt với nhiều yếu tố như bụi, nhiệt độ lạnh, nóng, khí độc, virus, vi khuẩn, nấm mốc,... Vì thế, các bệnh về đường hô hấp trên thường chiếm tỉ lệ cao hơn so với các bệnh lý hô hấp khác.

Viêm đường hô hấp trên là một trong những bệnh thường gặp, có thể tái đi tái lại và mặc dù có thể tự khỏi, nhưng vẫn gây khó chịu và ảnh hưởng đến sức khỏe. Trẻ em, với hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn chỉnh, là đối tượng dễ mắc các bệnh về đường hô hấp trên do dễ bị tác động bởi sự thay đổi của môi trường.

Nguyên nhân và triệu chứng của bệnh viêm đường hô hấp trên

Nguyên nhân

Viêm đường hô hấp trên thường do các loại virus, vi khuẩn như liên cầu khuẩn tan huyết nhóm A, phế cầu khuẩn, hoặc nấm gây ra. Những tác nhân này xâm nhập vào niêm mạc mũi họng, cư trú ở chất nhầy, sau đó xâm nhập vào tế bào niêm mạc, nhân bản, phá hủy tế bào và lan sang các tế bào kế cận. Ngoài ra, viêm đường hô hấp có thể do các nguyên nhân khác như dị ứng với thay đổi thời tiết, các dị nguyên trong không khí, bụi bẩn, hoặc do tác động của hóa chất, khói thuốc lá (dù là tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp).

Triệu chứng

• Trẻ sơ sinh: Sốt nhẹ (khoảng 38,5 độ C), ho, chảy nước mũi, khò khè, quấy khóc, bỏ bú.
• Trẻ lớn: Sốt, mệt mỏi, chán ăn, đau họng, nghẹt mũi, chảy nước mũi.
• Người lớn: Hắt hơi liên tục, khàn tiếng hoặc mất tiếng do dây thanh âm bị phù nề và viêm nhiễm.

Những lưu ý để duy trì hệ hô hấp khỏe mạnh

Để duy trì hệ hô hấp khỏe mạnh và phòng tránh các bệnh lý đường hô hấp, bạn cần lưu ý những điều sau:

• Hít thở sâu và đúng cách: Học cách hít thở sâu để cung cấp đủ oxy cho cơ thể. Các bài tập hít thở trong Yoga có thể giúp cải thiện chất lượng hơi thở và làm dịu hệ hô hấp.
• Không hút thuốc: Hút thuốc gây kích thích hệ hô hấp, làm viêm mạn tính các đường dẫn khí và gây khó thở. Thói quen này cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính) và ung thư phổi.
• Tập thể dục đều đặn: Tập thể dục giúp tăng cường sức khỏe của hệ hô hấp và cải thiện sự linh hoạt của phổi. Các hoạt động như đi bộ, chạy, bơi lội hoặc đạp xe đều là những cách hiệu quả để duy trì sức khỏe hô hấp.
• Áp dụng các biện pháp ngăn ngừa nhiễm trùng: Đeo khẩu trang khi đến nơi đông người, trong không khí ô nhiễm hoặc môi trường có khói thuốc để bảo vệ đường hô hấp. Thường xuyên rửa tay, tiêm vaccine cúm mỗi năm và trồng cây xanh xung quanh nhà cũng là những biện pháp hữu hiệu để phòng ngừa các bệnh hô hấp.
• Thêm độ ẩm vào không khí: Sử dụng máy tạo độ ẩm trong môi trường không khí khô giúp giữ cho niêm mạc hô hấp không bị khô, bảo vệ phổi.
• Dùng hóa chất tẩy rửa an toàn: Sử dụng các loại hóa chất tẩy rửa không chứa chất gây hại để tránh tác động xấu đến hệ hô hấp, giảm nguy cơ nhiễm trùng hoặc kích ứng.
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh: Một chế độ ăn uống giàu trái cây, rau xanh và uống đủ nước (đặc biệt là nước ấm) sẽ giúp duy trì sức khỏe đường hô hấp, tăng cường khả năng chống lại bệnh tật.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Việc kiểm tra sức khỏe thường xuyên giúp phát hiện sớm các vấn đề về hô hấp, từ đó có giải pháp điều trị kịp thời, tránh được các biến chứng nghiêm trọng.

Mỗi cơ quan trong hệ hô hấp đảm nhận những chức năng riêng biệt, giúp cơ thể thực hiện các hoạt động như hít thở, phát âm, và duy trì khứu giác nhạy bén. Tuy nhiên, hệ hô hấp rất dễ bị tổn thương và mắc các bệnh lý do những yếu tố từ môi trường bên ngoài. Vì vậy, việc thăm khám định kỳ và áp dụng các biện pháp bảo vệ cụ thể là rất quan trọng để duy trì sức khỏe hệ hô hấp.