ECG trong thuyên tắc phổi có vai trò như thế nào?

Thuyên tắc phổi là căn bệnh thường gặp và được chẩn đoán bởi nhiều phương pháp khác nhau. Trong số đó, phương pháp ECG trong thuyên tắc phổi đang được ứng dụng rộng rãi. 

ECG là gì?

ECG là loại đồ thị ghi lại những tín hiệu điện của tim

ECG là viết tắt của từ Electrocardiogram, hay có tên gọi tiếng Việt là điện tâm đồ. Đây là loại đồ thị ghi lại những tín hiệu điện của tim. ECG là xét nghiệm được sử dụng rộng rãi trong việc phát hiện và theo dõi các vấn đề của tim. Đặc biệt là phát hiện các bệnh lý như suy tim, nhồi máu cơ tim hay rối loạn nhịp tim,...

ECG là xét nghiệm không gây đau, không xâm lấn và cho kết quả nhanh. Trong ECG, các điện cực được gắn vào ngực hay đôi khi được gắn vào chân, dùng để thu lại các tín hiệu điện của tim và được máy ghi điện ghi lại.

ECG trong thuyên tắc phổi có vai trò gì?

Thuyên tắc phổi là gì?

Thuyên tắc phổi gây trở ngại rất nhiều cho việc trao đổi khí của cơ thể

Thuyên tắc phổi hay còn được gọi là tắc mạch phổi, là tình trạng có cục máu đông lọt vào mạch máu trong phổi. Từ đó khiến cho dòng lưu thông bình thường của máu trong vùng phổi đó bị ngăn chặn.

Sự tắc nghẽn này gây trở ngại rất nhiều cho việc trao đổi khí của cơ thể. Tùy thuộc vào kích thước to hay nhỏ, số lượng ít hay nhiều của cục máu đông cũng như các mạch máu có liên quan, thuyên tắc phổi có thể gây tử vong.

Triệu chứng thường gặp của thuyên tắc phổi gồm đau ngực, khó thở, nhịp tim nhanh, ho ra máu,... Thuyên tắc phổi chính là 1 trong 3 nguyên nhân gây tử vong tim mạch hàng đầu, chỉ đứng sau đột quỵ và ngồi máu cơ tim.

Vai trò của ECG trong thuyên tắc phổi

Thuyên tắc phổi là căn bệnh khó chẩn đoán nên thường bị bỏ sót hoặc chẩn đoán trễ. ECG trong thuyên tắc phổi có vai trò quan trọng trong chẩn đoán phát hiện hay loại trừ thuyên tắc. Khi ECG thuyên tắc phổi có sự biến đổi, xác suất mắc bệnh gia tăng, từ đó giúp định hướng chẩn đoán và quá trình điều trị tiếp theo.

Những thay đổi ECG dưới đây được phát hiện trong thuyên tắc phổi:

ECG trong thuyên tắc phổi có vai trò quan trọng trong chẩn đoán phát hiện hay loại trừ thuyên tắc

• Nhịp nhanh xoang: Là dấu hiệu ECG thuyên tắc phổi bất thường phổ biến nhất, được phát hiện ở 44% bệnh nhân.
• Block nhánh phải hoàn toàn hay không hoàn toàn: Đây là tình trạng liên quan tới nguy cơ tử vong tăng lên, phát hiện ở 18% bệnh nhân.
• Lệch trục phải: Biểu hiện được phát hiện ở 16% bệnh nhân.
• Tăng áp lực đổ đầy tâm thất phải - sóng T đảo ngược trong các đạo trình trước tim phải (V1 - 4) ± các chuyển đạo thành dưới (II, III, aVF): Phát hiện ở 34% bệnh nhân, có liên quan tới áp lực động mạch phổi cao.
• Sóng R chiếm ưu thế trong V1: Đây là biểu hiện của tình trạng giãn buồng thất phải cấp tính.
• Phì đại tâm nhĩ phải - sóng P lên đỉnh điểm trong DII > 2,5mm chiều cao: Bắt gặp ở 9% bệnh nhân.
• SI QIII TIII - sóng S sâu trong DI, sóng T đảo ngược trong III, Q sóng trong III: Không nhạy cảm với thuyên tắc mạch phổi, gặp ở 20% bệnh nhân.
• Thay đổi vùng chuyển tiếp - thay đổi của điểm chuyển tiếp R/S tới V6, sóng S sâu ở V6: Hiện tượng tim xoay do giãn buồng tim phải.
• Đoạn ST không đặc hiệu, thay đổi sóng T, bao gồm ST chênh lên và chênh xuống: Xuất hiện ở 50% bệnh nhân thuyên tắc phổi.
• Loạn nhịp nhanh nhĩ - AF, nhịp tim nhanh nhĩ, rung cuồng động nhĩ: Xuất hiện ở 8% bệnh nhân.
• Đảo ngược sóng T đồng thời trong các đạo trình (II, III, aVF) và trước tim bên phải (V1 - 4): Là dấu hiệu đặc hiệu nhất của ECG trong thuyên tắc phổi, gặp ở 99% bệnh nhân.

Tuy nhiên, những thay ECG ở phần trên không chỉ có duy nhất ở bệnh nhân thuyên tắc phổi. Những biểu hiện đó có thể xảy ra ở nhiều bệnh tim phổi cấp tính hoặc mãn tính như viêm phổi hay tràn khí màng phổi,...

Thực tế ECG trong thuyên tắc phổi không quá nhạy cảm, và không đủ cụ thể để chẩn đoán hoặc loại trừ thuyên tắc phổi. Có khoảng 18% bệnh nhân có ECG thuyên tắc phổi hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, với các triệu chứng lâm sàng tương thích như đau ngực, giảm oxy máu, điện tâm đồ cho những dấu hiệu nghi ngờ về thuyên tắc phổi và cần phải xét nghiệm thêm để xác định chẩn đoán.

Hiện nay, có nhiều kỹ thuật chẩn đoán chính xác hơn nhưng ECG trong thuyên tắc phổi vẫn có vai trò khá quan trọng. Kết hợp ECG thuyên tắc phổi và các triệu chứng lâm sàn khác, bác sĩ có thể chẩn đoán và được ra phác đồ điều trị phù hợp. 

Ngọc Hiếu

Nguồn tham khảo: Tổng hợp