Hậu bối là bệnh gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Bệnh hậu bối là tình trạng nhiễm trùng da do vi khuẩn gây ra một cụm mụn nhọt sưng đỏ, đau, có mủ mang đến cảm giác khó chịu cho người bệnh. Nhìn bên ngoài, hậu bối có vẻ giống như các mụn nhọt thông thường nhưng thực chất thì sao? Hậu bối là gì? Nguyên nhân gây hậu bối do đâu? Có nguy hiểm không và cách chữa thế nào? Tất cả sẽ được giải đáp ngay trong bài viết này!

Hậu bối là bệnh gì?

Từ “hậu bối” xuất phát từ tiếng Latin “Carbunculus”, có nghĩa là hòn than nhỏ - ý chỉ những mụn nhọt sưng đau, nóng đỏ như than. Do vị trí mắc bệnh thường ở mặt sau của cơ thể nên dân gian dùng từ “hậu” ý chỉ phía sau. Còn từ “bối” có nghĩa là u nhọt. Căn bệnh này còn được biết đến với những tên gọi khác như nhọt gương sen hay cụm nhọt tổ ong. Lý do là bởi sau khi vỡ mủ, ở cụm nhọt sẽ lỗ chỗ giống tổ ong hoặc đài sen đã lấy hết hạt.

Bệnh hậu bối (tên tiếng Anh là Carbuncle) là một bệnh lý viêm da mủ gây ra một ổ gồm nhiều nhọt sưng, đau, đỏ. Ổ nhọt này được gắn kết với nhau dưới da. Chúng chứa mủ và có diễn ra quá trình hoại tử phần mềm tổ chức dưới da. Vị trí hay xuất hiện hậu bối nhất là ở đầu, mặt, cổ, lưng, mông, chân, tay. Bệnh thường gặp ở những người có bệnh lý nền như bệnh tiểu đường.

Nguyên nhân gây bệnh hậu bối

Trong hầu hết các trường hợp, bệnh hậu bối gây ra do vi khuẩn tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus). Vi khuẩn này xâm nhập vào cơ thể qua nang lông. Ở những người có vùng da bị tổn thương, da chết hoặc vùng bị hoại tử, vi khuẩn càng dễ dàng xâm nhập. Những vùng da thường xuyên bị ẩm ướt như nách, bẹn, sau gáy,… cũng dễ bị vi khuẩn tấn công hơn. Sau khi vào cơ thể, chúng gây nhiễm trùng và tại vị trí bị hậu bối xuất hiện mô chết, nhiều dịch và mủ.

Một số yếu tố nguy cơ sẽ khiến chúng ta dễ mắc bệnh hậu bối hơn như:

• Vệ sinh cá nhân không sạch sẽ, đặc biệt là vệ sinh các vùng da ẩm ướt, các vùng da đang có tổn thương.
• Người mắc một số bệnh lý nền như bệnh tiểu đường, bệnh viêm gan, bệnh thận.
• Người bị mắc bệnh về da, đặc biệt là viêm da, mụn trứng cá, chàm, vảy nến.
• Người cao tuổi có sức đề kháng yếu, người có hệ miễn dịch yếu, dễ bị vi khuẩn tấn công.
• Người thường xuyên cạo râu, cạo lông và thực hiện các hoạt động có thể làm tổn thương đến nang lông và đến da.
• Người đang có vết thương hở trên da.

Triệu chứng của bệnh hậu bối

Khi bệnh hậu bối mới xuất hiện, bạn có thể nhìn thấy một mảng đỏ có đường kính từ 5 - 20cm kèm biểu hiện sưng tấy, gồ cao và gây cảm giác đau. Sau 2 - 3 ngày, các tổn thương phát triển, lan rộng và hóa mủ. Lúc này bạn sẽ nhìn thấy những ổ áp xe. Giữa ổ mủ có thể quan sát thấy rõ các ngòi mủ màu trắng hoặc màu vàng. Những ngòi mủ này sau vài ngày sẽ vỡ ra, chảy dịch mủ vàng, nếu có kèm máu dịch sẽ có màu hồng kem.

Lâu ngày, các tổ chức dưới da bị hoại tử gây mùi tanh hôi khó chịu và hình thành các hố lõm sâu dưới da với chiều sâu khoảng 0,5 - 1cm. Người bị hậu bối ngoài cảm giác đau nhức tại những ổ nhọt còn có thể bị đau lan rộng ra các vùng xung quanh kèm triệu chứng mệt mỏi, sốt cao.

Bệnh hậu bối có nguy hiểm không?

Đây là căn bệnh không thể tự khỏi mà cần phải có sự can thiệp của các bác sĩ chuyên khoa. Khác với các nốt nhọt bọc, hậu bối đòi hỏi người bệnh phải phẫu thuật để mở rộng và lấy tổ chức hoại tử bên dưới da thì mới điều trị khỏi bệnh.

Bệnh hậu bối không được điều trị đúng cách và kịp thời có thể gây biến chứng nhiễm trùng hoại tử, nhiễm trùng huyết. Nhiễm trùng huyết có thể dẫn đến tử vong, nhất là ở người già yếu, người suy dinh dưỡng. Triệu chứng nhiễm trùng huyết có thể bao gồm sốt cao, hạ thân nhiệt, ớn lạnh, thở gấp, rối loạn nhịp tim, đau đớn khó chịu, tiểu ít hơn bình thường, hạ huyết áp, xuất hiện những vùng da thay đổi màu.

Nếu các ổ nhọt hậu bối xuất hiện ở vị trí má, môi dễ dẫn đến viêm tĩnh mạch xoang hang. Vi khuẩn xâm nhập vào máu không chỉ gây nhiễm trùng huyết mà còn gây nhiễm trùng tim, phổi, khớp, xương và hệ thần kinh trung ương. Người bị hậu bối cần đến gặp bác sĩ càng nhanh càng tốt nếu:

• Xuất hiện hơn một hậu bối ở một thời điểm.
• Các hậu bối mọc tại vị trí trên mặt.
• Tình trạng ổ nhọt diễn tiến nhanh theo chiều hướng xấu và gây cảm giác vô cùng đau đớn.
• Ở vị trí hậu bối có nhọt lớn với đường kính trên 5cm.
• Sau 2 tuần, các tổn thương da ở vị trí hậu bối không có dấu hiệu cải thiện mà còn tiến triển nặng hơn.

Điều trị và phòng ngừa bệnh hậu bối như thế nào?

Bệnh hậu bối không đơn giản như mụn nhọt bọc thông thường. Những nhọt thông thường đa số là tổn thương nông, khối mủ có thể được xử lý bằng cách trích đơn giản. Nhưng nhọt hậu bối cần phải mở rộng và lấy sạch những tổ chức bị hoại tử sâu dưới da mới có thể điều trị triệt để.

Ngoài phẫu thuật dẫn lưu mủ và làm sạch hoại tử, người bệnh sẽ được điều trị bằng thuốc. Vi khuẩn tụ cầu vàng Staphylococcus aureus là loại vi khuẩn kháng methicillin nên cần điều trị bằng kháng sinh mạnh theo chỉ định của bác sĩ. Ngoài kháng sinh, người bệnh cũng được chỉ định dùng thêm thuốc giảm đau, cần vệ sinh, chăm sóc vết thương hàng ngày đúng cách, tháo mủ bằng dao hoặc kim hoặc phẫu thuật để điều trị các hậu bối sâu hoặc lớn.

Bệnh hậu bối có thể để lại biến chứng nguy hiểm, vì thế việc tuân thủ chỉ định điều trị theo phác đồ của bác sĩ chuyên khoa là việc làm cần thiết.

Chúng ta không thể loại bỏ 100% nguy cơ mắc hậu bối nhưng chúng ta có thể phòng ngừa bệnh bằng cách:

• Luôn giữ vệ sinh thân thể sạch sẽ, nhất là những vị trí kín và thường xuyên bị ẩm ướt trên cơ thể.
• Nếu có tổn thương trên da, cần vệ sinh, sát trùng và băng bó đúng cách, tránh để vi khuẩn có cơ hội tấn công gây bệnh.
• Rửa tay bằng xà phòng diệt khuẩn trước và sau khi vệ sinh, băng bó vết thương cho chính mình và người khác.
• Không nên dùng chung vật dụng cá nhân như dao cạo râu, khăn tắm, bàn chải,…
• Khi trên cơ thể xuất hiện mụn nhọt, không nên dùng tay sờ nắn, kích thích mụn nhọt.

Bệnh hậu bối không thể tự khỏi. Khi đã có tổn thương dưới da và có dấu hiệu hoại tử, người bệnh buộc phải nhập viện để bác sĩ can thiệp điều trị. Nếu nghi ngờ hậu bối sớm, bạn nên thăm khám ngay để được điều trị kịp thời, phòng ngừa biến chứng. Những người có bệnh lý nền như suy giảm miễn dịch, người bị tiểu đường, nên chăm sóc sức khỏe tốt, kiểm soát bệnh tật để giảm nguy cơ bị hậu bối.