Hệ số thanh thải creatinin là gì? Công thức tính hệ số thanh thải creatinin ra sao?

Vậy hệ số thanh thải creatinin là gì? Công thức tính hệ số thanh thải creatinin ra sao? Quy trình tính hệ số thanh thải creatinin diễn ra như thế nào? Câu trả lời sẽ được Nhà thuốc Long Châu bật mí trong bài viết sức khỏe dưới đây.

Hệ số thanh thải creatinin là gì?

Creatinin là một sản phẩm phụ của quá trình chuyển hóa creatine trong cơ bắp và được thải trừ hoàn toàn bởi thận. Tại thận, creatinin sẽ được lọc qua cầu thận và bài tiết ra ngoài qua nước tiểu mà không tái hấp thụ tại ống thận. Chính vì thế, độ thanh thải creatinin là chỉ số quan trọng giúp phản ánh chức năng lọc của cầu thận và tình trạng của thận.

Hệ số thanh thải creatinin được tính dựa trên nồng độ creatinin trong huyết thanh và nước tiểu cũng như khối lượng nước tiểu mà người bệnh thải ra trong một khoảng thời gian nhất định. Theo đó, hệ số thanh thải creatinin sẽ phụ thuộc vào lượng máu mà cơ thể đưa tới thận để lọc và khả năng lọc của ống thận. Vậy hệ số thanh thải creatinin được tính bằng công thức nào?

Do creatinin được thanh thải hoàn toàn bởi thận nên hệ số thanh thải creatinin thường tỷ lệ thuận với độ lọc cầu thận (độ lọc cầu thận là số ml lọc bởi ống sinh niệu của thận trong mỗi phút). Sau khi tiến hành thu thập mẫu nước tiểu của người bệnh, bác sĩ sẽ tính toán độ thanh thải creatinin theo công thức: Độ thanh thải creatinin = (U * V)/ P. Trong đó:

• U là số mg creatinin bài thiết trong mỗi decilit mẫu nước tiểu.
• V là thể tích nước tiểu.
• P là số mg creatinin huyết thanh trong mỗi decilit mẫu huyết thanh.

Bạn cần lưu ý, độ thanh thải creatinin được hiệu chỉnh dựa trên diện tích trung bình bề mặt cơ thể. Ở những trường hợp chỉ có 1 bên thận hoạt động hoặc chỉ có 1 quả thận vẫn có hệ số thanh thải creatinin như bình thường. Theo thời gian, hệ số thanh thải creatinin sẽ giảm xuống khi bạn càng nhiều tuổi.

Xét nghiệm tính hệ số thanh thải creatinin là gì?

Xét nghiệm tính hệ số thanh thải creatinin là xét nghiệm lượng creatinin được thận đào thải ra khỏi cơ thể. Dựa trên kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ đánh giá được độ lọc của thận và phát hiện sớm các bệnh lý có liên quan.

Xét nghiệm này thường được chỉ định nhằm mục đích:

• Đánh giá chức năng thận: Đây là chỉ định chính để đo lường khả năng lọc của thận từ đó giúp phát hiện suy thận hoặc các vấn đề về chức năng thận.
• Theo dõi tiến triển bệnh thận: Đối với bệnh nhân có bệnh lý thận mãn tính, xét nghiệm này có thể được sử dụng để theo dõi sự tiến triển và mức độ nặng của bệnh.
• Đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh: Trong các trường hợp như tiểu đường, tăng huyết áp hay các bệnh lý khác có thể ảnh hưởng đến thận, xét nghiệm tính hệ số thanh thải creatinin giúp đánh giá mức độ ảnh hưởng của các bệnh này lên chức năng thận.
• Điều chỉnh liều thuốc: Nhiều loại thuốc cần được điều chỉnh liều lượng dựa trên chức năng thận. Hệ số thanh thải creatinin giúp bác sĩ quyết định liều dùng thuốc phù hợp cho bệnh nhân.

Quy trình xét nghiệm tính độ thanh thải creatinin

Về cơ bản, xét nghiệm tính độ thanh thải creatinin được tiến hành theo quy trình sau đây:

• Trước khi làm xét nghiệm, bác sĩ sẽ trao đổi với bạn về quy trình làm xét nghiệm tính hệ số thanh thải creatinin. Người bệnh vẫn có thể ăn uống và sinh hoạt bình thường, không cần kiêng hay nhịn ăn gì cả trước khi làm xét nghiệm. Tuy nhiên, bạn cần thông báo cho bác sĩ biết về các loại thuốc mà bạn sử dụng gần đây để bác sĩ nắm được và đánh giá liệu rằng có cần phải ngừng thuốc trước khi làm xét nghiệm hay không.
• Lấy mẫu nước tiểu: Người bệnh tiến hành lấy nước tiểu 24 giờ và bảo quản mẫu nước tiểu theo hướng dẫn của nhân viên y tế. Khi lấy nước tiểu, bạn cần lưu ý, bỏ qua nước tiểu đầu và lấy mẫu trong vòng 24 giờ kế tiếp. Mẫu nước tiểu sau khi lấy cần được bảo quản lạnh trong vòng 24 giờ và bạn cần ghi rõ thời gian lấy mẫu nước tiểu đầu tiên lên lọ chứa mẫu nước tiểu. Khi sắp hết 24 giờ, bạn tiến hành lấy mẫu nước tiểu lần cuối theo hướng dẫn.
• Lấy mẫu máu: Trong thời gian thu thập mẫu nước tiểu, bệnh nhân sẽ được lấy mẫu máu để xác định nồng độ creatinin trong máu. Mẫu máu thường được lấy vào thời điểm cuối cùng của thời gian thu thập nước tiểu.
• Điền đầy đủ các thông tin cơ bản vào phiếu xét nghiệm theo mẫu có sẵn sau đó gửi mẫu nước tiểu và mẫu máu đến phòng xét nghiệm. Nồng độ Creatinin trong máu và nước tiểu sẽ được xác định bằng phương pháp sinh hóa mẫu nước tiểu và mẫu máu.
• Sau khi xác định được nồng độ creatinin trong máu và nước tiểu, bác sĩ sẽ tính toán độ thanh thải creatinin.
• Đánh giá kết quả: Kết quả độ thanh thải creatinin sẽ cho biết khả năng thận trong việc loại bỏ creatinin, từ đó đánh giá chức năng thận của bệnh nhân. Trên thực tế, kết quả có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, do đó cần được bác sĩ xem xét trong ngữ cảnh lâm sàng của từng bệnh nhân.

Cách đọc kết quả hệ số thanh thải creatinin

Để đọc kết quả hệ số thanh thải creatinin, bạn cần nắm được giá trị bình thường của hệ số thanh thải creatinin. Các chuyên gia cho biết:

• Giá trị bình thường của hệ số thanh thải creatinin thường dao động từ 107 đến 139ml/phút ở nam giới dưới 40 tuổi.
• Giá trị bình thường của hệ số thanh thải creatinin ở nữ giới dưới 40 tuổi là từ 87 đến 107 ml/phút.
• Ở trẻ sơ sinh, hệ số thanh thải creatinin bình thường dao động trong khoảng 40 đến 65 ml/phút.

Các giá trị này có thể thay đổi tùy theo độ tuổi và trạng thái sức khỏe. Mỗi 10 năm tuổi, hệ số thanh thải creatinin sẽ giúp 6,5 ml/phút do giảm độ lọc cầu thận.

Về ý nghĩa của kết quả:

• Kết quả trong giới hạn bình thường cho thấy chức năng thận bình thường.
• Kết quả cho ra dưới mức bình thường cho thấy thận hoạt động kém. Nguyên nhân có thể là do bệnh thận mạn tính hoặc suy thận.
• Kết quả cho ra cao hơn bình thường có thể cho thấy thận hoạt động tốt do sức khỏe thận tốt nhưng cũng có thể do tập thể dục, do mang thai hoặc do mắc hội chứng cung lượng tim cao.

Trên đây là toàn bộ những thông tin cơ bản về hệ số thanh thải creatinin và xét nghiệm tính hệ số thanh thải creatinin mà Nhà thuốc Long Châu muốn chia sẻ đến bạn đọc. Hy vọng qua bài viết hôm nay, bạn đọc sẽ hiểu rõ hơn về hệ số thanh thải creatinin và xét nghiệm tính hệ số thanh thải creatinin. Cảm ơn bạn đọc đã luôn đồng hành cùng Nhà thuốc Long Châu trong suốt thời gian qua.