Hình ảnh nang thận trên siêu âm cho biết điều gì?

Nang thận cũng là một bệnh lý thường gặp do nhiều nguyên nhân gây ra, có thể gây biến chứng nhiễm trùng, xuất huyết trong nang, vỡ nang, chèn ép thận gây ứ nước thận, tăng huyết áp,... Việc chẩn đoán phát hiện bệnh sớm qua hình ảnh nang thận trên siêu âm sẽ hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả hơn.

Tổng quát về nang thận

Nang thận là gì?

Có nhiều giả thiết gây nên bệnh nang thận. Nguyên nhân hình thành nang có thể do quá trình viêm, xơ, sỏi thận,... làm tắc nghẽn một số đơn vị thận dẫn đến nước tiểu bị ứ lại, hình thành nên một bọc chứa nước gọi là nang thận. Ngoài ra, cũng có thể nang được hình thành từ vị trí điểm yếu trên thành của các đơn vị thận, áp lực của dòng nước tiểu lâu ngày đã tạo nên các nang chứa dịch bên trong.

Nang thận có hình tròn, chứa dịch màu trong và không nối với đài bể thận. Người trên 50 tuổi thường bị bệnh nang thận và tỷ lệ xuất hiện nang thận tăng dần theo tuổi tác. Ngoài ra, trẻ em hoặc trẻ mới sinh ra cũng có thể bị nang thận gọi là bệnh nang thận bẩm sinh. Các trường hợp bị nang thận chủ yếu là lành tính, chỉ được phát hiện tình cờ khi đi khám sức khỏe.

Phân loại nang thận

Nang thận được phân thành 3 loại là:

• Nang thận đơn độc: Bệnh nhân trên 50 tuổi thường gặp bệnh lý này. Nang thận đơn độc không gây biến chứng, ít thấy triệu chứng, không có biểu hiện gì khi nang nhỏ, khi nang lớn hơn xuất hiện cơn đau ê ẩm bên hông. Có thể phát hiện nang thận đơn độc qua hình ảnh nang thận trên siêu âm hoặc CT scan.
• Thận nhiều nang: So với nang thận đơn độc, gây tắc nghẽn nhiều đơn vị thận hơn.
• Bệnh thận đa nang: Có nhiều nang ở cả 2 thận do di truyền gen trội và cần được siêu âm để theo dõi 6 tháng/lần.

Triệu chứng của bệnh nang thận

Một số ít triệu chứng của bệnh nang thận gồm:

• Nang thận còn nhỏ: Không gặp triệu chứng gì.
• Nang thận lớn hơn: Gây rối loạn đi tiểu (tiểu rắt, tiểu buốt, tiểu máu), nang lớn chèn ép đài bể thận gây đau ở hông lưng và nếu có nhiễm trùng nang thì gây sốt, rét run. Có thể gây tăng huyết áp nếu nang thận chèn ép vào động mạch thận.
• Nang thận có thể gây biến chứng nhiễm trùng ở nang, tụ mủ, nang có sỏi, nang ác tính hóa hoặc nang quá to gây chèn ép, thậm chí làm vỡ nang.

Những thông tin cần biết về hình ảnh nang thận trên siêu âm

Có nhiều phương pháp để chẩn đoán nang thận gồm: CT-scan, siêu âm, thực hiện các xét nghiệm bổ sung như tổng phân tích nước tiểu, xét nghiệm chức năng thận, xét nghiệm công thức máu,... Trong đó, siêu âm ổ bụng và siêu âm hệ tiết niệu là cần thiết được áp dụng rộng rãi hiện nay để phát hiện vị trí và kích thước nang thận. 

Kỹ thuật siêu âm thận là gì?

Siêu âm thận là phương pháp chẩn đoán hình ảnh dùng dòng sóng siêu âm có tần số lớn để tạo ra những hình ảnh về kích thước, cấu trúc của thận, từ đó có thể tìm được các dấu hiệu bệnh lý của thận. Việc chẩn đoán sớm các bệnh lý của thận như nang thận chẳng hạn sẽ hỗ trợ bác sĩ trong việc điều trị phù hợp, giúp hiệu quả chữa bệnh nâng cao. Siêu âm là phương pháp không xâm lấn nên an toàn cho người bệnh.

Các bệnh lý thận được phát hiện qua siêu âm

Khi siêu âm thận, những bệnh lý thường được phát hiện gồm: U thận, sỏi thận, bệnh lý suy thận mạn tính, bất thường mạch máu thận, bệnh lý bất thường giải phẫu thận, bệnh lý chấn thương thận. Đặc biệt, hình ảnh nang thận trên siêu âm giúp phát hiện ra bệnh lý này kịp thời.

Các nang thường có kích thước nhỏ và số lượng ít, không gây đau hay làm suy giảm chức năng thận. Tuy nhiên một số bệnh lý sẽ gây các biến chứng như nhiễm khuẩn tiết niệu, suy thận, đau lưng gồm thận đa nang, nang thận lớn hay nang thận chảy máu. Ngoài ra nguy cơ tiến triển ác tính xảy ra khi các nang thận có vách dày hay nụ sùi. Vì thế kiểm tra nang thận định kỳ sẽ giúp kiểm soát các biến chứng gặp phải.

Hình ảnh nang thận trên siêu âm

Chẩn đoán nang thận chủ yếu bằng cách siêu âm hệ tiết niệu, giúp bác sĩ đánh giá được kích thước, số lượng nang và thành của nang thận.

Hình ảnh thận bình thường khi:

• Thận có hình hạt đậu, bờ thận đều, rốn thận ở mặt trong.
• Kích thước của 2 thận tương đương nhau, tuy nhiên có sự chênh lệch nhẹ ở hai bên.
• Không thấy niệu quản trên siêu âm. Nếu thấy là do niệu quản bị giãn hoặc bị dị tật.

Hình ảnh thận bệnh lý:

• Bệnh lý thận lan tỏa: Hình ảnh siêu âm thường cho thấy thận tăng hoặc giảm kích thước, ranh giới giữa đài bể thận và nhu mô thận không rõ, nhu mô thận tăng âm hơn bình thường,...
• Bệnh lý thận khu trú: Có thể thấy thận ứ nước, áp xe thận, bị sỏi thận, tụ máu quanh thận,...

Các phương pháp điều trị nang thận

Bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị phù hợp dựa vào hình ảnh nang thận trên siêu âm. Các cách điều trị như sau:

Điều trị triệu chứng

• Đau và tức nặng vùng thắt lưng: Dùng thuốc giảm đau kết hợp thuốc giãn cơ.
• Tăng huyết áp: Dùng thuốc hạ huyết áp các nhóm.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu: Dùng kháng sinh theo phác đồ nếu có.

Chọc hút dịch nang thận

Trước đây, phần lớn các trường hợp bị nang thận đều được điều trị bằng phẫu thuật gồm cắt bỏ nang, cắt bán phần thận có nang hoặc nội soi cắt bỏ một phần. Hiện nay, việc điều trị bệnh có nhiều tiến bộ nhờ có kỹ thuật siêu âm.

Dưới hướng dẫn của siêu âm, bác sĩ dùng phương pháp chọc hút dịch qua da kết hợp bơm cồn tuyệt đối (Ethanol 95%) nhằm xơ hóa vỏ nang đã mang lại hiệu quả đáng kể. Tuy nhiên tỷ lệ tái phát của phương pháp này còn tương đối cao so với điều trị phẫu thuật, bệnh nhân cần được theo dõi lâu dài.

Kỹ thuật chọc hút dịch qua da được áp dụng cho các trường hợp có kích thước nang từ 6cm trở lên. Đây là một kỹ thuật có thể được thực hiện ở tất cả các bệnh viện đã có máy siêu âm với ưu điểm đơn giản dễ làm, chi phí thấp và an toàn.

Phẫu thuật cắt chóp nang thận

Với những trường hợp nang thận có kích thước lớn hơn 45mm, gây đau tức khó chịu, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật cắt chóp nang thận. Đây là phương pháp điều trị tốt cho các bệnh nhân được thực hiện qua phẫu thuật nội soi sau phúc mạc.

Biện pháp dự phòng bệnh nang thận

Hiện bệnh nang thận không có biện pháp dự phòng đặc hiệu. Khi phát hiện mắc bệnh, qua hình ảnh nang thận trên siêu âm bác sĩ có thể biết được nang thận loại nào. Với trường hợp nang đơn độc, có kích thước nhỏ, người bệnh nên kiểm tra khoảng 6 tháng một lần, kết hợp uống khoảng 2 lít nước/ngày, nghỉ ngơi hợp lý và kiêng bia, rượu, thuốc lá,...

Bên cạnh đó, trong các trường hợp nang to, người bệnh cần tránh vận động quá sức hoặc bị chấn thương vùng bụng để tránh nguy cơ nhiễm trùng nang thận hoặc gây vỡ nang. Ngoài ra, để dự phòng hiệu quả bệnh nang thận, người bệnh cần kiểm soát tốt huyết áp, phòng ngừa nhiễm trùng tiết niệu, bảo vệ chức năng thận,... 

Nang thận là bệnh lý không có triệu chứng đặc hiệu nên khó phát hiện bệnh. Khi phát hiện những dấu hiệu bất thường, người bệnh cần đến bệnh viện để được thăm khám. Nếu phát hiện ra bệnh, qua hình ảnh nang thận trên siêu âm, bác sĩ sẽ có hướng điều trị kịp thời tránh gây biến chứng nghiêm trọng. 

Xem thêm: Thắc mắc: Vì sao phải siêu âm kiểm tra vòng tránh thai định kỳ?