Hội chứng gan phổi và những thông tin bạn cần biết

Hội chứng gan phổi (HPS: Hepatopulmonary syndrome) hiện nay chưa thực sự được hiểu rõ và thường phát hiện muộn. Ghép gan là lựa chọn điều trị tối ưu nhất đối với hội chứng này. Bài viết sau đây sẽ mang đến một số thông tin liên quan về hội chứng gan phổi.

Tìm hiểu chung

Hội chứng gan phổi là gì?

Sinh lý tuần hoàn bình thường của cơ thể sẽ vận chuyển máu trong tĩnh mạch (máu thiếu oxy) đi đến phổi. Tại đây, sẽ diễn ra sự trao đổi O2 và CO2 để giúp dòng máu trong phổi nhận đầy đủ oxy, rồi di chuyển ngược lại về các cơ quan của cơ thể để sử dụng. Ở người gặp phải hội chứng gan phổi, sự giãn mạch máu trong phổi gây mất cân bằng trao đổi khí. Điều này dẫn đến dòng máu không đủ oxy để cung cấp cho cơ thể.

Nguyên nhân gây ra hội chứng gan phổi là gì?

Nguyên nhân gây ra hội chứng gan phổi hiện nay vẫn chưa hoàn toàn rõ ràng và khá phức tạp. Tuy nhiên, các chuyên gia đưa ra một vài nguyên nhân giả thuyết về sự rối loạn của việc điều hòa các chất giãn mạch ở phổi do sự thải trừ kém, sản xuất quá mức, hoặc cũng có thể do ức chế các chất co mạch trong vòng tuần hoàn khi bị xơ gan. Một trong những hoạt chất trung gian đóng vai trò quan trọng đối với co giãn mạch là nitric oxide (NO).

Hội chứng gan phổi có thể hay nhầm lẫn với tình trạng tăng áp động mạch phổi, cũng là một biến chứng mạch máu của bệnh lý gan. Mặc dù cả hai trường hợp đều biểu hiện qua sự bất thường mạch máu phổi gây ra từ việc mắc bệnh về gan trước đó, nhưng cơ chế bệnh sinh của hai tình trạng này là không giống nhau. Hội chứng gan phổi là do sự giãn mạch máu ở phổi. Trong khi đó, tăng áp động mạch phổi là do sự tắc nghẽn hoặc co mạch, làm tăng áp lực mạch máu ở phổi.

Dấu hiệu của hội chứng gan phổi?

Những dấu hiệu của hội chứng này phần lớn được khởi phát từ 3 vấn đề nguyên căn sau đây: Suy chức năng gan, giãn mạch máu phổi và nồng độ oxy trong máu thấp.

Một số biểu hiện khá đặc trưng có thể gặp ở người bệnh và gợi ý đến hội chứng gan phổi như sau:

• Khó thở: Đây là triệu chứng thường gặp nhất gây ra do nồng độ oxy trong máu giảm, tình trạng này có thể nặng hơn khi ở tư thế đứng;
• Đầu ngón tay phình tròn ra - ngón tay dùi trống hoặc có màu xanh tím;
• Những mạch máu nhỏ li ti dưới da bị vỡ, xuất hiện hình mạng nhện ở da (u mạch nhện);
• Môi và sắc da xanh xao hoặc tím tái: Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo thiếu oxy ở mức trầm trọng.

Hội chứng gan phổi có nguy hiểm không?

Đối tượng nào có nguy cơ gặp phải hội chứng gan phổi?

Hội chứng gan phổi phần lớn xuất hiện ở những người đã bị bệnh gan trước đó, ước tính tỷ lệ của hội chứng gan phổi ở những người bị bệnh gan mãn tính là 25%. Ngược lại, đối với người có tiền sử bệnh về phổi thì việc gặp phải hội chứng này thường ít hơn.

Hội chứng gan phổi ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?

Tình trạng thiếu hụt oxy so với nhu cầu của cơ thể ngày càng trầm trọng hơn theo thời gian. Thậm chí, triệu chứng khó thở có thể trở nên nghiêm trọng đến mức hiện diện ngay cả khi bạn đang nghỉ ngơi. Hội chứng diễn tiến trong thời gian kéo dài có thể gây suy hô hấp mãn tính. Các cơ quan và mô bị thiếu oxy nghiêm trọng và dẫn đến tổn thương vĩnh viễn, trong đó nguy hiểm nhất là đối với não và tim.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Hãy đến cơ sở y tế thăm khám khi người bệnh nghi ngờ có dấu hiệu của hội chứng gan phổi, đặc biệt là người có bệnh nền về gan.

Bác sĩ sẽ có thể chỉ định thực hiện một số xét nghiệm để tìm nguyên nhân và phân biệt tình trạng khó thở so với những bệnh lý khác. Khi có những đánh giá phù hợp đối với hội chứng gan phổi, việc điều trị sẽ tùy vào mức độ bệnh.

Ngoài ra, không hẳn chỉ có mỗi những người có những triệu chứng nghi ngờ mới cần thăm khám. Những người có bệnh về gan, đặc biệt xơ gan cũng nên tái khám định kỳ để tầm soát giúp phát hiện và điều trị kịp thời, giảm thiểu các biến chứng có thể xảy ra.

Hội chứng gan phổi được chẩn đoán và điều trị như thế nào?

Chẩn đoán hội chứng gan phổi?

Chẩn đoán hội chứng gan phổi sẽ dựa vào những chứng cứ về các biểu hiện lâm sàng cùng với một số xét nghiệm hỗ trợ như sau:

• Đo độ bão hòa oxy trong máu: Đây là phương pháp đơn giản, thường sẽ dùng một loại thiết bị nhỏ gọn, kẹp đầu ngón tay để đo mức độ oxy trong mạch máu ngoại biên.
• Khí máu động mạch: Khi kết quả xét nghiệm đo độ bão hòa oxy trong mạch của bạn ở mức thấp, bạn có thể sẽ được chỉ định theo dõi thêm bằng xét nghiệm khí máu động mạch (ABG). Phương pháp này liên quan đến việc lấy một lượng nhỏ mẫu máu từ động mạch ở cổ tay của bạn, giúp đánh giá chính xác hơn về hiệu quả vận chuyển oxy từ phổi vào máu.
• Kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh ở phần ngực: Có thể sử dụng chụp X quang, CT-scan và siêu âm tim để hỗ trợ loại trừ các bệnh khác ở phổi có cùng triệu chứng gây khó thở.

Điều trị hội chứng gan phổi như thế nào?

Hầu hết những bệnh nhân trong mức độ nhẹ trung bình thường cần theo dõi thêm triệu chứng bệnh và có thể chưa cần đến những biện pháp điều trị. Tuy nhiên, việc lựa chọn điều trị như thế nào và cần thiết khi nào cũng còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố cũng như sự đánh giá của bác sĩ.

Hai biện pháp chính được dùng trong điều trị hội chứng gan phổi bao gồm:

Liệu pháp oxy

Liệu pháp thở oxy là biện pháp giúp cải thiện tình trạng khó thở khi nồng độ oxy trong máu quá thấp, thường sẽ được sử dụng với bệnh nhân có hội chứng gan phổi ở mức độ từ nặng đến rất nặng. Liệu pháp này được điều trị với liều lượng khá tương tự với bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD). Tuy nhiên, đây chỉ là liệu pháp điều trị triệu chứng và không thể chữa trị dứt điểm tình trạng bệnh.

Ghép gan

Ghép gan là phương pháp điều trị hội chứng gan thận tối ưu nhất hiện nay, nghiên cứu cho thấy chức năng phổi sau ghép gan có thể được hoàn thiện đến 80%. Quá trình phục hồi sau khi ghép gan có thể kéo dài trong vòng một năm. Mặc dù tỷ lệ tử vong hoặc khả năng phục hồi bệnh phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tiến triển của bệnh, tình trạng sức khỏe của người bệnh, nhưng có thể nói ghép gan là liệu pháp duy nhất có thể đem lại cơ hội sống cho người mắc hội chứng gan phổi. 

Tuy nhiên, không phải ai cũng đủ điều kiện để được ghép gan và việc lựa chọn liệu pháp này cũng giống như cuộc chạy đua với thời gian. Vì thế, những người mắc bệnh về gan thường sẽ được khuyến cáo tầm soát thường xuyên để có thể phát hiện sớm hội chứng gan phổi và lên kế hoạch điều trị phù hợp. Từ đó, chất lượng cuộc sống của người bệnh được cải thiện và giảm tỉ lệ tử vong.

Như vậy bài viết trên vừa đem đến cho bạn đọc một số thông tin cần thiết về hội chứng gan phổi. Hy vọng bài viết mang lại những kiến thức bổ ích cho bạn đọc, đặc biệt là đối với những người có bệnh nền về gan, để từ đó có thể nhận biết và ngăn ngừa tiến triển của hội chứng bệnh.