Hội chứng Ramsay Hunt: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Có nhiều hội chứng do virus gây ra trong đó có hội chứng Ramsay Hunt. Đây là hội chứng do virus Zoster gây ra, chủ yếu ảnh hưởng đến vùng đầu, cổ. Nếu không được điều trị kịp thời, hội chứng này có thể để lại biến chứng nguy hiểm như tổn thương mắt, đau dây thần kinh, bất thường trên khuôn mặt. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị hội chứng này bạn nhé!

Hội chứng Ramsay Hunt là gì?

Hội chứng Ramsay Hunt là được xác định là tình trạng nhiễm Varicella-zoster virus (viết tắt là VZV) của người ở vùng đầu cổ, có liên quan đến các dây thần kinh mặt. Hội chứng xuất hiện cùng biểu hiện đặc trưng là liệt dây thần kinh mặt ngoại biên kèm tình trạng nổi ban đỏ, mụn nước ở tai hoặc ở miệng. Một số bệnh nhân cũng có thể mắc hội chứng này mà không có các biểu hiện ngoài da.

Đây là hội chứng được mô tả lần đầu vào năm 1907 bởi bác sĩ James Ramsay Hunt nên nó được đặt theo tên ông. Khi khám bệnh cho một bệnh nhân có triệu chứng đau tai kèm phát ban trên da, ông thấy có tình trạng người bệnh bị nhiễm VZV tại hạch gối.

Hội chứng Ramsay Hunt được coi là một biến chứng hiếm gặp của tình trạng nhiễm VZV tiềm ẩn. Theo thống kê, hội chứng này chiếm khoảng 16% các nguyên nhân gây liệt mặt đơn thuần ở trẻ em và chiếm khoảng 18% các nguyên nhân gây liệt mặt ở người lớn. Hội chứng được cho là nguyên nhân gây ra 20% các trường hợp chẩn đoán lâm sàng của liệt mặt ngoại biên hay còn gọi là liệt Bell. Hiếm khi trẻ em dưới 6 tuổi mắc hội chứng này.

Nguyên nhân gây hội chứng Ramsay Hunt

Nguyên nhân gây hội chứng Ramsay Hunt là kích hoạt virus Varicella zoster - loại virus gây bệnh thủy đậu. Varicella-zoster là virus có cùng chủng với virus herpes, gồm các loại virus gây herpes sinh dục và lở loét lạnh. Nhiều trong số những loại virus này có thể ẩn trú âm thầm trong hệ thần kinh của con người sau lần đầu tiên mắc bệnh mà không hề hoạt động.

Chúng sống sót có thể do hệ miễn dịch của cơ thể không tiêu diệt được toàn bộ virus trong lần nhiễm đầu tiên. Khi gặp điều kiện thuận lợi, virus có thể được kích hoạt lại và tấn công dây thần kinh mặt – gây ra hội chứng Ramsay Hunt. Phản ứng của loại virus này cũng có thể gây bệnh zona với đặc trưng là các mụn nước và ban đỏ.

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh như:

• Người lớn tuổi và thường gặp nhất ở người ngoài 60 tuổi.
• Người từng mắc bệnh thủy đậu có nguy cơ phát triển hội chứng Ramsay Hunt cao hơn những người khác.
• Những người có khiếm khuyết hệ miễn dịch thường gặp các triệu chứng nặng hơn khi mắc hội chứng này.

Các biến chứng của hội chứng Ramsay Hunt

Theo các bác sĩ, bệnh nhân nếu được điều trị ngay trong 7 ngày đầu kể từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên có thể sẽ không gặp biến chứng lâu dài. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh nhân dù được điều trị kịp thời cũng có thể bị liệt mặt và mất thính lực vĩnh viễn. Một số biến chứng khác mà người mắc Ramsay Hunt có thể gặp phải như:

• Khi dây thần kinh mặt bị tổn thương và không thể trở về trạng thái như lúc đầu, người bệnh sẽ có những bất thường trên khuôn mặt. Ví dụ như họ có thể bị chảy nước mắt hoặc chớp mắt khi đang nhai, đang nói chuyện hay cười.
• Liệt mặt cũng có thể dẫn đến tình trạng khó đóng mí mắt. Khi mí mắt không thể đóng hoàn toàn, người bệnh có thể gặp các tổn thương ở mắt, đặc biệt là giác mạc.
• Trong rất ít trường hợp, zoster virus có thể lây lan lên não, các dây thần kinh khác hoặc tủy sống gây biến chứng đau đầu, đau lưng, yếu chân tay.
• Các sợi thần kinh bị tổn thương sau khi bị nhiễm zoster virus có thể bị đau đớn kéo dài.

Triệu chứng nhận biết hội chứng Ramsay Hunt

Tùy từng giai đoạn phát triển của hội chứng, người bệnh sẽ gặp các triệu chứng tổn thương thần kinh hoặc triệu chứng ngoài da khác nhau. Triệu chứng có thể bao gồm:

• Xuất hiện ban đỏ hoặc mụn nước thành đám ở ống tay ngoài, bên ngoài tai, màng nhĩ, vòm miệng hoặc ở lưỡi.
• Xảy ra tình trạng bị liệt mặt cùng bên bị ban đỏ hoặc mụn nước.
• Người bệnh gặp khó khăn trong việc nhắm một mắt.
• Triệu chứng ù tai, đau tai, nghe kém, giảm thính lực cũng là triệu chứng thường gặp.
• Người mắc hội chứng Ramsay Hunt cũng có cảm giác chóng mặt mỗi khi di chuyển.
• Họ có thể bị thay đổi vị giác, giảm hoặc mất vị giác.

Hội chứng Ramsay Hunt điều trị thế nào?

Bệnh nhân mắc hội chứng này có thể điều trị bằng các thuốc như:

• Thuốc kháng virus: Các lựa chọn đầu tay trong điều trị hội chứng Ramsay Hunt là các thuốc kháng virus như Zovirax, Famvir, Valtrex.
• Nhóm thuốc Corticosteroid như prednisone có thể được chỉ định dùng cho bệnh nhân trong giai đoạn đầu để giảm đau và phù nề. Thuốc này cũng có tác dụng giảm nguy cơ biến chứng.
• Thuốc Diazepam có thể được dùng để giảm triệu chứng chóng mặt.
• Bệnh nhân bị đau nhiều có thể được dùng thuốc giảm đau.
• Các tổn thương tại chỗ của mụn nước có thể điều trị bằng các thuốc mỡ, kem bôi kháng sinh.
• Nếu sau 2 tuần điều trị, bệnh nhân vẫn bị liệt mặt có thể điều trị vật lý trị liệu bằng các bài tập mặt, châm cứu…
• Bệnh nhân không thể nhắm mắt hoàn toàn có thể cần được tiêm botulinum type A (Botox) vào mi mắt trên.

Hội chứng Ramsay Hunt phòng ngừa được không?

Ramsay Hunt không phải bệnh truyền nhiễm nhưng kích hoạt virus varicella-zoster có thể gây ra bệnh thủy đậu ở những người tiếp xúc với bệnh nhân mắc hội chứng này nếu trước đó họ chưa từng bị thủy đậu. Vì vậy, người bệnh cần tránh tiếp xúc với người chưa mắc thủy đậu, người có miễn dịch yếu, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai.

Chúng ta không có cách nào để phòng ngừa Ramsay Hunt một cách tuyệt đối. Tuy nhiên, tiêm vacxin phòng thủy đậu có thể giảm nguy cơ mắc thủy đậu từ đó giảm nguy cơ mắc hội chứng này.

Tùy mức độ nghiêm trọng, hội chứng Ramsay Hunt có thể cần từ vài tuần đến vài tháng để phục hồi. Cũng có những người bệnh vì không được điều trị kịp thời nên mắc di chứng vĩnh viễn. Vì vậy, ngay khi thấy những dấu hiệu bất thường, bạn chúng ta nên đi khám ngay ở những cơ sở y tế uy tín. Hội chứng Ramsay Hunt được điều trị sớm sẽ giảm ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của người bệnh.

Xem thêm:

• Hội chứng rối loạn cồn trong thai nhi: Nguyên nhân và triệu chứng
• Tìm hiểu về hội chứng ruột kích thích (IBS)