Hội chứng vàng da tắc mật là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và cách điều trị

Vàng da là tình trạng da, niêm mạc, kết mạc bị nhuốm màu vàng, đây là biểu hiện của các bệnh lý về gan mật, mà điển hình nhất là hội chứng vàng da tắc mật. Trong một số trường hợp, hội chứng vàng da tắc mật có thể gây tử vong. Vậy, hội chứng vàng da tắc mật là gì? Ở bài viết dưới đây, Nhà Thuốc Long Châu sẽ giúp bạn tìm hiểu về hội chứng này.

Hội chứng vàng da tắc mật là gì?

Vàng da tắc mật là một tình trạng gây ra bởi sự tắc nghẽn ở dòng chảy của mật ra khỏi gan, khiến lượng mật trở nên dư thừa, từ đó các sản phẩm phụ của nó chuyển hướng vào máu. Một trong số những sản phẩm phụ của mật là bilirubin. Bilirubin có màu vàng đặc trưng, do vậy khi gặp phải hội chứng này người bệnh có xu hướng bị vàng da, vàng mắt.

Ở người bình thường, chỉ số bilirubin trong máu như sau:

• Bilirubin toàn phần: Từ 0,8 – 1,2 mg/dl.
• Bilirubin gián tiếp: Từ 0,6 – 0,8 mg/dl.
• Bilirubin trực tiếp: Từ 0,2 – 0,4 mg/dl.

Còn đối với những người gặp hội chứng vàng da tắc mật, chỉ số bilirubin tăng cao, có thể vượt mức 2,5 mg/dl, vì vậy tình trạng vàng da sẽ xuất hiện rõ. Ngoài vàng da, hội chứng này còn khiến người bệnh bị ngứa da, phân nhạt màu, nước tiểu sẫm màu, ớn lạnh, đau bụng, buồn nôn…

Hội chứng vàng da tắc mật là gì?

Nguyên nhân xuất hiện hội chứng vàng da tắc mật

Dưới đây là một số nguyên nhân gây nên hội chứng vàng da tắc mật:

• Ở người lớn: Theo định nghĩa ở trên, vàng da tắc mật xảy ra khi dòng chảy của mật xuống ruột bị chặn lại khiến mật ứ lại trong máu, vấn đề này có thể do ống mật có sỏi gây tắc, hoặc khối u của ống mật nằm chặn tại khu vực ống mật đổ vào tá tràng.
• Ở trẻ em: Có thể do giun chui ống mật và u nang ống mật chủ. Đặc điểm chung là đều khiến trẻ bị đau bụng vùng hạ sườn phải.
• Ở trẻ sơ sinh: Hội chứng vàng da tắc mật có thể gặp ở trẻ sơ sinh do trẻ bị teo đường mật bẩm sinh. Chẩn đoán dựa vào độ vàng da ngày càng tăng, phân bạc màu, gan to ứ mật.

Tùy từng nguyên nhân mà hội chứng vàng da tắc mật có thể gây nguy hiểm tới tính mạng người bệnh, vì vậy khi gặp hội chứng này cần điều trị sớm nhằm tránh các biến chứng xấu nhất có thể xảy ra.

Tình trạng sỏi mật có thể là nguyên nhân gây ra hội chứng vàng da tắc mật

Một số triệu chứng điển hình của hội chứng vàng da tắc mật

Những người mắc phải hội chứng vàng da tắc mật có thể gặp những triệu chứng dưới đây:

• Vàng da: Biểu hiện theo cấp độ, có thể bắt đầu từ vàng nhẹ củng mạc mắt cho tới vàng đậm ở da và sạm da. Nếu không điều trị kịp thời, da sẽ ngày càng sạm, thậm chí còn xuất hiện những chấm sắc tố.
• Sốt: Tùy vào nguyên nhân gây hội chứng mà biểu hiện tính chất và mức độ sốt khác nhau.
• Ngứa da: Đầu dây thần kinh phân bố dưới da bị kích thích do sự tăng axit mật trong máu.
• Phân bạc màu: Phân có thể có màu nhạt hơn bình thường hoặc bạc trắng như phân cò. Thông thường, trong phân sẽ chứa sản phẩm chuyển hóa của bilirubin, nhưng khi bị tắc mật thì nồng độ chất này giảm đi nhiều, vì vậy phân bị bay màu.
• Rối loạn tiêu hóa: Do chất béo hấp thụ vào cơ thể không được tiêu hóa triệt để, vì vậy người bệnh có thể bị chứng phân mỡ.
• Nước tiểu sậm màu: Ngược lại với sự bạc đi của phân là sự đậm của nước tiểu. Nước tiểu sẽ có màu đỏ sẫm hoặc vàng đậm, bởi lúc này trong nước tiểu chứa nhiều bilirubin.
• Xuất huyết dưới da: Tế bào gan bị tổn thường có thể gây ra sự rối loạn đông máu. Khi bệnh diễn tiến nặng có thể gây xuất huyết tiêu hóa, ho ra máu, chảy máu cam…
• Đau hạ sườn phải: Đau quặn thắt là triệu chứng thường gặp nhất của tình trạng tắc mật do sỏi gây nên.

Rối loạn tiêu hóa là một trong những triệu chứng của hội chứng vàng da tắc mật

Chẩn đoán hội chứng vàng da tắc mật như thế nào?

Về mặt lâm sàng y học, nếu là ứ mật ngoài gan, người bệnh thường có túi mật to và tình trạng phân bạc màu kéo dài. Triệu chứng này không xuất hiện ở trường hợp ứ mật trong gan, vì vậy đây là dấu hiệu để chẩn đoán phân biệt bệnh.

Siêu âm là kỹ thuật chẩn đoán nhiều ý nghĩa trong việc phân biệt 2 loại bệnh vàng da tắc mật. Khi siêu âm, nếu là tắc mật ngoài gan có thể thấy túi mật bị giãn to, còn tắc mật trong gan thì đường mật không giãn. Kết quả siêu âm có thể có độ chính xác lên tới 95%.

Chụp cắt lớp vi tính có cản quang và chụp cộng hưởng từ gan mật cũng có ý nghĩa trong việc chẩn đoán phân biệt và chẩn đoán nguyên nhân gây ra hội chứng, đồng thời góp phần đưa ra phương hướng điều trị phù hợp.

Sinh thiết gan có thể hỗ trợ chẩn đoán nguyên nhân gây ứ mật trong gan, tuy nhiên không áp dụng với trường hợp tắc mật ngoài gan, vì vậy phương pháp này được chỉ định sau khi đã chẩn đoán phân biệt được 2 loại vàng da tắc mật.

Các biện pháp điều trị vàng da tắc mật

Tùy vào nguyên nhân và tình trạng của người bệnh, hội chứng này có thể được điều trị bằng nhiều cách khác nhau, cụ thể như:

• Điều trị vàng da tắc mật do sỏi mật: Trong trường hợp này, bác sĩ có thể kê thuốc giảm đau và kháng sinh để điều trị nhiễm trùng. Tuy nhiên, cần lưu ý phương pháp này chỉ mang tính tạm thời. Việc loại bỏ sỏi mật bằng phương pháp mổ nội soi là phương pháp tối ưu đối với trường hợp này.
• Điều trị vàng da tắc mật do khối u ác tính: Khối u ác tính là nguyên nhân vô cùng nguy hiểm dẫn tới hội chứng vàng da tắc mật, để đạt được hiệu quả lâu dài thì người bệnh cần được phẫu thuật cắt bỏ khối u. Tuy nhiên, nhiều trường hợp người bệnh có điều kiện sức khỏe không cho phép, khi đó xạ trị hoặc hóa trị là liệu pháp điều trị được sử dụng thay thế.

Mổ nội soi sỏi túi mật là phương pháp điều trị hội chứng vàng da tắc mật hiệu quả

Như vậy, bài viết trên đã giúp bạn tìm hiểu về hội chứng vàng da tắc mật, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và cách điều trị. Vàng da tắc mật là một hội chứng nguy hiểm và phức tạp, người bệnh cần được chẩn đoán sớm để tìm được nguyên nhân, từ đó đưa ra phương pháp điều trị kịp thời và phù hợp. Chúc bạn đọc nhiều sức khỏe và hãy tiếp tục theo dõi những bài viết sắp tới trên trang web của Nhà Thuốc Long Châu nhé!

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: Medlatec.vn