Hướng dẫn ba mẹ cách chăm sóc trẻ bị hen phế quản ngay tại nhà

Khi trẻ bị hen phế quản, việc chăm sóc tại nhà là rất quan trọng, đặc biệt khi trẻ bị lên cơn hen. Ba mẹ có thể tham khảo những phương pháp chăm sóc trẻ bị hen phế quản tại nhà mà chúng tôi trình bày trong bài viết này. Điều này sẽ giúp ba mẹ xử trí đúng cách và mang lại sự thoải mái cho bé.

Các dấu hiệu bệnh hen phế quản ở trẻ

Bệnh hen phế quản ở trẻ có thể được chia thành nhiều cấp độ với các biểu hiện khác nhau, cụ thể là:

• Cơn hen phế quản nhẹ thường xảy ra khi trẻ gắng sức như khóc, chạy nhảy quá mức. Biểu hiện của cơn ho bao gồm tiếng ho gà, vẫn có thể nói câu dài mà không bị ngắt quãng. Khi nghe phổi, có thể nghe thấy tiếng ran rít khi thở ra.
• Cơn hen phế quản mức độ vừa thường có biểu hiện là cơn ho khi trẻ gắng sức, tiếng nói bị ngắt quãng. Trẻ có thể bắt đầu có dấu hiệu co kéo ở lồng ngực, rút lõm vùng xương ức và hố thượng đòn. Khi nghe phổi có thể nghe thấy tiếng ran rít ở thì thở ra.
• Cơn hen phế quản nặng thường đi kèm với khó thở, ho khi nghỉ ngơi, quan sát thấy cánh mũi phập phồng. Trẻ nhỏ có thể bỏ không bú mẹ. Có dấu hiệu rõ ràng của co kéo cơ hô hấp ở lồng ngực, mũi ức và hố thượng đòn. Môi của trẻ có thể trở nên tím tái. Trẻ gặp khó khăn trong việc nói hoặc khóc (chỉ nói được từng từ một). Khi nghe phổi, có thể nghe thấy tiếng ran rít to khi trẻ thở ra và hít vào.
• Cơn hen phế quản rất nặng (ác tính) sẽ gây khó thở dữ dội cho trẻ, không thể khóc hoặc nói. Trong trường hợp này sẽ không nghe thấy tiếng ran ở phổi. Cơn hen sẽ kéo dài liên tiếp trong nhiều ngày nếu không có sự can thiệp kịp thời, gây nguy hiểm cho trẻ.
• Trong trường hợp hen phế quản có kèm theo sốt, rất có khả năng trẻ đã bị viêm đường hô hấp (có thể là viêm đường hô hấp trên hoặc viêm đường hô hấp dưới). Nguyên nhân gây ra tình trạng này có thể là các loài vi sinh vật như vi khuẩn, vi nấm hoặc virus.

Hướng dẫn ba mẹ chăm sóc trẻ bị hen phế quản tại nhà

Hen phế quản là một bệnh mạn tính, do đó, quá trình điều trị yêu cầu sự kiên nhẫn và tuân thủ theo hướng dẫn của chuyên gia y tế. Để điều trị bệnh hiệu quả, cần thực hiện chăm sóc trẻ bị hen phế quản đúng cách, bao gồm cả việc cắt cơn hen cấp và phòng ngừa tái phát cơn hen. Đồng thời, cần tránh và giảm thiểu các yếu tố nguy cơ, xử lý các triệu chứng và biến chứng của bệnh.

Để đạt được hiệu quả kiểm soát hen tốt nhất, ba mẹ cần tuân thủ nghiêm túc phác đồ điều trị và phòng ngừa. Bên cạnh đó, ba mẹ cũng nên học cách nhận biết các dấu hiệu để nắm được khi nào cần đưa trẻ đến bệnh viện khám ngay.

Dưới đây là một số điều ba mẹ cần biết khi chăm sóc bệnh nhi hen phế quản tại nhà:

Làm gì khi trẻ lên cơn hen cấp?

Dưới đây là cách xử trí khi trẻ bị cơn hen cấp tại nhà:

• Tránh xa những yếu tố gây dị ứng như phấn hoa, lông động vật, khói thuốc lá, bếp than, hóa chất…
• Sử dụng thuốc giãn phế quản qua đường hít, theo đơn và hướng dẫn của bác sĩ khi điều trị tại nhà. Có thể sử dụng thuốc giãn phế quản xịt họng tác dụng nhanh.
• Trong trường hợp trẻ dưới 6 tuổi hoặc trẻ không biết cách sử dụng bình xịt, giải pháp cho ba mẹ là sử dụng buồng đệm babyhaler hoặc máy khí dung cho trẻ (dùng salbutamol 2,5mg với liều 0,15mg/kg/lần).
• Nới lỏng quần áo và giữ trẻ ngồi yên, sau đó theo dõi xem có cải thiện về hô hấp không, có giảm khò khè và ho không, có giảm tình trạng nặng ngực không.
• Nếu sau 20 phút cơn hen vẫn không giảm, có thể lặp lại xịt họng lần thứ 2.
• Tiếp tục theo dõi trẻ sau 20 phút xịt họng lần 2, nếu cơn hen vẫn không có dấu hiệu giảm nhẹ, ba mẹ có thể lặp lại việc xịt họng lần thứ 3, đồng thời đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để có những biện pháp tiếp tục xử trí phù hợp.
• Nếu sau khi xịt họng, trẻ cảm thấy dễ thở hơn, gia đình nên đưa trẻ đến bệnh viện chuyên khoa để được đánh giá và nhận phác đồ điều trị phù hợp cho tình trạng bệnh của trẻ lần này.

Giảm hen phế quản cho trẻ bằng xịt mũi họng

Để giảm thiểu tình trạng hen phế quản ở trẻ, xịt mũi họng là một phương pháp hữu ích. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất ba mẹ cần nhớ là phải luôn mang theo thuốc xịt cắt cơn bên mình cho trẻ, dù bệnh hen đã được kiểm soát hoàn toàn hay chưa, nhằm tránh những tình huống đáng tiếc có thể xảy ra. Tuy vậy, cần tránh lạm dụng thuốc cắt cơn.

Nếu trẻ lên cơn hen phế quản nhiều lần trong một tuần, điều đó cho thấy bệnh hen chưa được kiểm soát. Trong trường hợp này, ba mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa để được khám, tư vấn cũng như điều chỉnh liều thuốc điều trị cấp và phòng ngừa phù hợp.

Dự phòng hen phế quản cho trẻ như thế nào?

Để dự phòng hen phế quản cho trẻ, bác sĩ chuyên khoa sẽ kê đơn thuốc và hướng dẫn cách sử dụng phù hợp, tùy thuộc vào mức độ nặng của bệnh, kết quả kiểm soát hen trước đó và sự hiện diện của các bệnh kèm theo như viêm mũi dị ứng.

Mức độ nặng của hen phế quản có thể thay đổi theo tuổi, mùa và kết quả của việc áp dụng thuốc dự phòng. Vì vậy, trẻ cần được thăm khám bởi bác sĩ chuyên khoa mỗi tháng một lần để điều chỉnh liều thuốc dự phòng và kiểm soát bệnh cũng như nguy cơ biến chứng.

Kết quả kiểm soát hen phế quản phụ thuộc rất nhiều vào sự tuân thủ nghiêm túc của gia đình và bệnh nhi đối với hướng dẫn từ bác sĩ.

Chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng của trẻ bị hen phế quản

Khi chăm sóc trẻ bị hen phế quản, ngoài việc sử dụng thuốc dự phòng theo hướng dẫn của bác sĩ, ba mẹ cũng cần chú ý đến những vấn đề sau đây:

• Tránh tiếp xúc trẻ với bụi bẩn, khói thuốc lá, bếp than, phấn hoa, lông chó mèo và các tác nhân gây dị ứng khác.
• Duy trì vệ sinh nhà cửa và môi trường sống xung quanh trẻ sạch sẽ. Thay chăn, ga, gối mỗi tuần một lần. Vệ sinh điều hòa ít nhất ba tháng một lần. Tránh sử dụng thảm và hạn chế việc sử dụng các loại xịt tạo mùi như xịt ruồi muỗi, nước hoa và các chất gây mùi khác.
• Đảm bảo đồ chơi của trẻ luôn được vệ sinh sạch sẽ. Tránh sử dụng đồ chơi bằng lông nhồi bông và áo lông vũ nếu trẻ có dị ứng với lông vũ.
• Thiết lập chế độ ăn uống khoa học và đảm bảo trẻ tập luyện hợp lý. Trẻ không cần ăn kiêng, tuy nhiên, nếu trẻ có dị ứng với một loại thực phẩm cụ thể, cần kiêng loại thực phẩm đó.

Khi nào ba mẹ cần đưa trẻ đi khám ngay?

Dưới đây là những tình huống khi ba mẹ cần đưa trẻ đi khám ngay:

• Trẻ có các dấu hiệu như khó thở, tím tái, không thể nói câu dài, phải ngồi dậy để thở, thở nhanh và có rút lõm lồng ngực. Đặc biệt, trong trường hợp trẻ nhỏ có trạng thái quấy khóc nhiều mà gia đình chưa nắm rõ cách xử trí cơn hen cấp tại nhà thì ba mẹ cũng cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ để tìm hiểu rõ nguyên nhân và có cách xử trí thích hợp.
• Trẻ không đáp ứng sau khi sử dụng 6 nhát Ventolin xịt trong khoảng 1 - 2 giờ hoặc vẫn thở nhanh sau khi sử dụng 3 liều Ventolin xịt (mặc dù có thể có cải thiện về các triệu chứng khác).
• Trẻ có triệu chứng ho, khò khè và có ít nhất một yếu tố nguy cơ cho cơn hen nặng, như đã được đề cập trước đó.

Chú ý: Ngay cả khi trẻ có đáp ứng ban đầu sau khi sử dụng thuốc giãn phế quản, vẫn cần đưa trẻ đến viện khám để theo dõi và điều chỉnh phác đồ điều trị.

Trên đây là những thông tin cơ bản mà ba mẹ cần biết khi chăm sóc trẻ bị hen phế quản tại nhà. Nhà Thuốc Long Châu hy vọng bài viết trên đã đem lại cho ba mẹ những kiến thức hữu ích để chăm sóc sức khỏe con yêu.

Tham khảo thêm: Dấu hiệu hen suyễn ở trẻ sơ sinh là gì? Nguyên nhân và cách phòng ngừa hen suyễn ở trẻ