Khung chậu nữ giới và những bệnh lý liên quan

Khung chậu được xem như là phần kết nối giữa thân trên và chân, là bệ đỡ cho ruột. Nữ giới đau vùng khung chậu có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý nguy hiểm. Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu về giải phẫu khung xương chậu và các bệnh lý liên quan đến vị trí này.

Giải phẫu và chức năng khung chậu ở nữ giới

Khung chậu của con người hoạt động như một chiếc giá đỡ, bảo vệ các cơ quan nội tạng như trực tràng, buồng trứng, tử cung và bàng quang. Cấu trúc khung chậu bao gồm 4 xương: 2 xương chậu, xương cùng ở phía trên và xương cụt ở phía dưới. Xương chậu có kích thước lớn, dẹt và có hình dạng như cánh quạt. Xương cùng được tạo thành từ 5 đốt sống, đỉnh của nó nối với xương cụt. Xương cụt bao gồm 4 đến 6 đốt sống, có một mặt trước, một mặt sau và hai bờ.

Các xương của khung chậu được liên kết với nhau bởi 3 khớp bán động: Khớp mu, khớp cùng - chậu và khớp cùng - cụt. Ở phụ nữ, các khớp này có khả năng giãn nở trong quá trình chuyển dạ, giúp đầu thai nhi có thể đi qua khung chậu. Tuy nhiên, khi phụ nữ lớn tuổi hơn hoặc ít vận động, khả năng giãn nở của khung chậu sẽ giảm.

Khung xương chậu gồm các cơ quan gì?

Tử cung

Tử cung, còn được gọi là dạ con, có hình dạng giống quả lê lộn ngược, nằm giữa bàng quang phía trước và trực tràng phía sau. Phía trên tử cung là các quai ruột non và kết tràng xích ma, còn phía dưới tử cung là âm đạo. Phần trên của tử cung phình to gọi là đáy tử cung, hai bên có hai ống dẫn trứng nối với hai buồng trứng. Phần dưới nhỏ và dài, dẫn ra âm đạo, được gọi là cổ tử cung.

Tử cung là nơi thai nhi phát triển trong suốt thời kỳ mang thai. Trong những năm sinh sản, nếu không xảy ra quá trình thụ tinh, niêm mạc tử cung sẽ bong ra và được đào thải dưới dạng kinh nguyệt hàng tháng.

Buồng trứng

Nữ giới có 2 buồng trứng, hình bầu dục, mỗi bên dài khoảng 4cm, nằm ở hai bên tử cung và dựa vào thành chậu trong một khu vực gọi là hố buồng trứng. Mỗi buồng trứng được cố định tại chỗ bởi các dây chằng gắn vào tử cung.

Buồng trứng có 2 chức năng sinh sản chính: Sản xuất tế bào trứng để thụ tinh và sản xuất 2 nội tiết tố sinh sản chính là estrogen và progesterone.

Các bệnh lý thường gặp ở buồng trứng bao gồm:

• Ung thư buồng trứng.
• U nang buồng trứng.
• Hội chứng buồng trứng đa nang.
• Suy buồng trứng nguyên phát.
• Xoắn buồng trứng.

Ống dẫn trứng

Ống dẫn trứng là hai ống mô cơ nằm ở vùng bụng dưới, thuộc khu vực xương chậu, nơi chứa các cơ quan sinh sản khác. Mỗi ống dẫn trứng nằm ở một bên trái và phải, kéo dài từ gần đỉnh tử cung ra hai bên, sau đó cong xuống gần tận cùng tạo thành hình chữ J.

Chức năng chính của ống dẫn trứng là vận chuyển trứng từ buồng trứng đến tử cung. Khi buồng trứng phóng trứng, tua vòi sẽ quét trứng vào bên trong ống dẫn trứng. Trứng di chuyển vào ống dẫn trứng nhờ sự phối hợp giữa chuyển động của lông mao và nhu động của ống dẫn trứng.

Cổ tử cung

Cổ tử cung là phần nối giữa tử cung và âm đạo, có nhiều vai trò quan trọng trong sức khỏe sinh sản của phụ nữ. Nó tạo ra nút nhầy để ngăn chặn vi khuẩn xâm nhập vào tử cung, giữ em bé an toàn khi mang thai và dần trở nên mỏng (mở rộng) khi cần sinh em bé.

Hiện nay, ung thư cổ tử cung là một trong những mối lo ngại lớn về sức khỏe, chỉ đứng sau ung thư vú ở phụ nữ. Ngoài ra, còn có các bệnh lý khác về cổ tử cung cũng cần được quan tâm như loạn sản cổ tử cung và viêm cổ tử cung.

Âm đạo

Âm đạo là một ống cơ lót bằng các dây thần kinh và màng nhầy, giống như một cái kênh. Một đầu của âm đạo là tiền đình âm đạo, kéo dài và kết nối với tử cung và cổ tử cung. Vì vậy, âm đạo có chức năng cho phép kinh nguyệt thoát ra ngoài, là nơi diễn ra quan hệ tình dục và là đường sinh con.

Các cơ quan khác

Đại trực tràng là phần cuối cùng của ruột già, dẫn ra ngoài qua hậu môn.

Bàng quang (bọng đái) là một cơ quan rỗng có hình dạng, kích thước và vị trí thay đổi theo lượng nước tiểu chứa bên trong. Bàng quang nằm dưới phúc mạc. Ở người lớn, khi rỗng, bàng quang nằm hoàn toàn trong phần trước của vùng chậu. Khi căng đầy, nó có hình cầu và nằm trong ổ bụng. Phía trước bàng quang là xương mu, phía sau là các cơ quan sinh dục và trực tràng.

Chức năng chính của bàng quang là dự trữ và tống xuất nước tiểu, hoạt động nhịp nhàng và có kiểm soát. Bên cạnh đó, các cơ quan trong khung chậu còn có niệu đạo với chức năng dẫn nước tiểu từ bàng quang ra ngoài cơ thể.

Các bệnh lý thường gặp liên quan đến khung xương chậu

Khung chậu chứa một số lượng lớn các cơ quan, xương, cơ và dây chằng. Vì vậy có nhiều tình trạng có thể ảnh hưởng đến toàn bộ xương chậu hoặc các bộ phận bên trong nó.

Một số tình trạng có thể ảnh hưởng đến xương chậu của phụ nữ nói chung bao gồm:

Bệnh viêm vùng chậu

Viêm vùng chậu là một bệnh nhiễm trùng xảy ra trong hệ thống sinh sản nữ. Mặc dù thường do các bệnh lây truyền qua đường tình dục gây ra, nhưng các loại nhiễm trùng khác cũng có thể dẫn đến tình trạng này. Nếu không được điều trị, viêm vùng chậu có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như vô sinh hoặc thai ngoài tử cung.

Sa các cơ quan vùng chậu

Tình trạng này xảy ra khi các cơ trong xương chậu không đủ chắc để hỗ trợ các cơ quan bên trong như bàng quang, tử cung, hoặc trực tràng. Do đó, các cơ quan này không còn giữ được vị trí bình thường mà sa xuống âm đạo, hậu môn,... Điều này có thể gây ra các bệnh lý như sa trực tràng, sa tử cung và sa bàng quang.

Lạc nội mạc tử cung

Nội mạc tử cung là lớp tế bào mỏng lót bên trong lòng tử cung. Lớp tế bào này dày lên theo chu kỳ buồng trứng và bong ra trong những ngày hành kinh.

Lạc nội mạc tử cung xảy ra khi lớp nội mạc tử cung "bị lạc" và cư trú ở những nơi khác ngoài tử cung. Tình trạng này thường xuất hiện ở buồng trứng, vòi trứng và vùng chậu. Mặc dù rất hiếm, nhưng đôi khi nội mạc tử cung có thể lạc chỗ đến các cơ quan khác trong ổ bụng. May mắn thay, có nhiều phương pháp điều trị hiệu quả cho bệnh này.

Dấu hiệu cảnh báo bệnh lý liên quan khung xương chậu

Một số triệu chứng phổ biến báo hiệu tình trạng bệnh lý vùng khung xương chậu ở nữ giới có thể bao gồm:

• Đau bụng dưới hoặc đau vùng chậu, có cảm giác đè lên vùng này.
• Âm đạo tiết dịch bất thường và có mùi hôi.
• Đau khi quan hệ tình dục.
• Chảy máu giữa chu kỳ kinh nguyệt.
• Chuột rút vùng chậu trong hoặc trước kỳ kinh.
• Đau, nóng rát khi đi tiểu tiện hoặc đại tiện.

Các biện pháp giúp vùng chậu khỏe mạnh

Vùng chậu ở phụ nữ là một bộ phận phức tạp và quan trọng của cơ thể. Dưới đây là một số lời khuyên để giữ gìn sức khỏe vùng khung chậu:

• Quan tâm đến sức khỏe sinh sản: Phụ nữ nên đi khám phụ khoa định kỳ hàng năm. Các cuộc kiểm tra như khám vùng chậu và phết tế bào cổ tử cung có thể giúp phát hiện sớm các bệnh lý hoặc nhiễm trùng vùng chậu.
• Quan hệ tình dục an toàn: Sử dụng các biện pháp tránh thai như bao cao su để ngăn ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
• Tập bài tập săn chắc cơ sàn chậu (bài tập Kegel): Các bài tập Kegel giúp tăng cường sức mạnh cơ sàn chậu, phòng ngừa các bệnh lý như tiểu són, tiểu không tự chủ hoặc sa các cơ quan vùng chậu.
• Chú ý đến các triệu chứng bất thường: Nếu gặp bất kỳ triệu chứng bất thường nào ở vùng chậu, chẳng hạn như chảy máu giữa chu kỳ kinh hoặc đau bụng dưới không rõ nguyên nhân, hãy hẹn gặp bác sĩ. Nếu không được điều trị, một số tình trạng vùng chậu có thể ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và khả năng sinh sản của bạn.

Khung chậu là vị trí chứa nhiều cơ quan quan trọng, đặc biệt là các cơ quan sinh sản. Chăm sóc và nhận biết các bất thường liên quan đến vùng chậu là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe sinh sản của bạn.