Làm sao biết nước ối nhiều hay ít? Tại sao cần theo dõi lượng nước ối?

Trong suốt thai kỳ, nước ối là yếu tố quan trọng quyết định sự phát triển và an toàn của thai nhi. Lượng nước ối dư thừa quá mức hay quá ít đều có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ bầu và em bé. Vì vậy, việc theo dõi chỉ số nước ối khi mang thai vô cùng quan trọng. Nếu còn băn khoăn làm sao biết nước ối nhiều hay ít, đây chính là những thông tin hữu ích mà bạn không nên bỏ lỡ.

Làm sao biết nước ối nhiều hay ít?

Nước ối bắt đầu hình thành từ khoảng ngày 10 - 12 sau khi thụ thai, khi túi ối được tạo thành và bắt đầu chứa chất lỏng bao quanh phôi thai. Nước ối chủ yếu từ huyết tương mẹ thẩm thấu qua màng ối và sau đó là nước tiểu thai nhi.

Nước ối đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ thai nhi khỏi va chạm, nhiễm trùng, duy trì nhiệt độ ổn định. Và đặc biệt, nước ối còn quan trọng cho sự phát triển bình thường của phổi và hệ cơ xương. Ngoài ra, nước ối còn cho phép thai nhi tự do vận động, giúp phát triển toàn diện trước khi chào đời.

Bằng cảm nhận thông thường, mẹ bầu khó có thể xác định được tình trạng ối trong tử cung. Để đánh giá chính xác lượng nước ối, bác sĩ sẽ sử dụng hai chỉ số siêu âm tiêu chuẩn, gồm AFI (Amniotic Fluid Index) và DVP (Deepest Vertical Pocket). Đây là hai thông số khoa học giúp đo lường thể tích nước ối trong buồng tử cung, từ đó phân loại xem thai kỳ đang ở mức bình thường, thiểu ối hay đa ối.

Cụ thể, chỉ số AFI bình thường dao động từ 5 - 24 cm, còn DVP bình thường nằm trong khoảng từ 2 - 8 cm.

Nếu chỉ số AFI giảm dưới 5 cm hoặc DVP nhỏ hơn 2 cm, mẹ bầu được chẩn đoán là thiểu ối – tức lượng nước ối đang thiếu hụt nghiêm trọng. Nếu AFI lớn hơn 25 cm hoặc DVP từ 8 cm trở lên, bác sĩ sẽ xác định mẹ đang bị đa ối.

Như vậy, câu trả lời cho câu hỏi “làm sao biết nước ối nhiều hay ít?” chính là siêu âm định kỳ để đánh giá chỉ số AFI và DVP.

Dấu hiệu nhận biết nước ối bất thường qua cảm nhận

Thực tế, không phải mẹ bầu nào cũng có điều kiện siêu âm thường xuyên. Khi đó, mẹ có thể nhận biết nước ối bất thường qua một số dấu hiệu cụ thể.

Khi nước ối quá ít, mẹ bầu có thể nhận thấy bụng nhỏ hơn so với tuổi thai. Tuy nhiên, cần thực hiện siêu âm để xác định chính xác tình trạng thiểu ối. Môi trường nước quanh thai nhi bị giảm sút có thể khiến bụng mẹ không căng như bình thường. Cùng với đó là tình trạng mẹ bầu ít tăng cân dù vẫn ăn uống đầy đủ. Ngoài ra, mẹ bầu cũng có thể cảm thấy thai máy yếu đi vì không có đủ không gian để cử động linh hoạt.

Ngược lại, nếu nước ối quá nhiều, mẹ bầu thường có cảm giác bụng căng to bất thường trong thời gian ngắn. Đôi khi còn kèm theo triệu chứng khó thở, tức bụng, nặng nề, nhất là khi nằm ngửa. Cảm giác bụng giãn nhanh và căng tức là dấu hiệu điển hình của tử cung đang bị áp lực từ lượng ối dư thừa. Trong một số trường hợp, thai máy quá mạnh, quá dồn dập hoặc thất thường vì có quá nhiều không gian để xoay chuyển.

Một dấu hiệu quan trọng khác là dấu hiệu rỉ ối qua âm đạo. Rò ối sớm có thể làm thay đổi lượng nước ối bất thường, dẫn đến thiếu ối hoặc nhiễm trùng. Tình trạng này cần được khám và xử lý ngay để đảm bảo an toàn cho thai nhi.

Tại sao cần theo dõi lượng nước ối trong suốt thai kỳ?

Nước ối đóng vai trò như “lá chắn sinh học”, giúp bé phát triển an toàn trong tử cung. Theo quá trình phát triển, lượng nước ối sẽ thay đổi tự nhiên theo từng giai đoạn của thai kỳ. Thể tích nước ối thường đạt mức cao nhất vào khoảng tuần thai thứ 33 - 34. Sau tuần 36, lượng nước ối bắt đầu giảm dần, chuẩn bị cho quá trình sinh nở. Chính vì sự biến động liên tục này, mẹ cần siêu âm định kỳ để theo dõi chính xác lượng nước ối ở mức bình thường, quá nhiều hay quá ít.

Nếu nước ối quá ít (thiểu ối), thai nhi sẽ bị hạn chế cử động, có nguy cơ bị dính màng ối, biến dạng chi, chậm phát triển phổi, thậm chí suy thai. Ngược lại, nếu nước ối quá nhiều (đa ối), tử cung mẹ sẽ giãn quá mức, dễ gây khó thở, sinh non, vỡ ối sớm hoặc sa dây rốn. Đây đều là những biến chứng nguy hiểm cần can thiệp y tế kịp thời.

Tìm hiểu làm sao biết nước ối nhiều hay ít không chỉ là để yên tâm, mà còn nhằm mục đích theo dõi thai kỳ chủ động và bảo vệ tối ưu cho cả mẹ và bé.

Yếu tố nguy cơ dẫn đến lượng nước ối bất thường

Có một số yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến sự bất thường của lượng nước ối. Cụ thể là:

Với tình trạng thiểu ối

Thiểu ối có thể xảy ra khi người mẹ mắc các bệnh lý như cao huyết áp hoặc tiền sản giật, làm giảm lưu lượng máu đến nhau thai.

Tiểu đường thai kỳ không được kiểm soát cũng ảnh hưởng đến lượng nước ối. Ngoài ra, việc uống quá ít nước, dẫn đến mất nước kéo dài, hoặc thói quen hút thuốc lá, sử dụng rượu, ma túy trong thai kỳ đều làm tăng nguy cơ thiếu nước ối. Vỡ ối non hoặc rò rỉ nước ối kéo dài mà không được phát hiện kịp thời cũng là nguyên nhân thường gặp hây thiểu ối.

Bên cạnh đó, tình trạng thiểu ối cũng có thể do thai chậm phát triển trong tử cung (IUGR). Một số dị tật bẩm sinh như bất thường hệ tiết niệu hoặc không có thận sẽ khiến thai không thể sản xuất đủ nước ối.

Với tình trạng đa ối

Đa ối thường gặp ở những mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ không được kiểm soát tốt. Bệnh tiểu đường khiến thai nhi bài tiết nước tiểu nhiều hơn, làm tăng lượng nước ối. Một số trường hợp mẹ nhiễm trùng trong thai kỳ, như nhiễm virus Rubella hoặc CMV, cũng có thể gây ra tình trạng tăng nước ối.

Đa ối còn có thể liên quan đến thai to hoặc mang đa thai. Những bất thường bẩm sinh như hở hàm ếch hoặc dị tật đường tiêu hóa khiến thai không thể nuốt và hấp thu nước ối cũng là nguyên nhân phổ biến. Ngoài ra, tình trạng bất đồng nhóm máu mẹ - con (Rh) hoặc hội chứng truyền máu song thai trong trường hợp mang song thai cùng trứng cũng làm tăng nguy cơ đa ối.

Tìm hiểu làm sao biết nước ối nhiều hay ít là cách giúp mẹ bầu yên tâm hơn và cũng là cách chủ động ngăn ngừa các rủi ro thai kỳ có thể xảy ra. Việc siêu âm định kỳ và theo dõi chỉ số AFI, DVP là tiêu chuẩn vàng trong đánh giá lượng nước ối. Khi phát hiện bất thường về lượng nước ối, mẹ bầu nên tuân thủ hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ để giảm nguy cơ biến chứng.