Mách mẹ cách bổ sung sắt sau sinh hiệu quả, an toàn

Trong cơ thể chúng ta, sắt là chất có vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe, giúp vận chuyển oxy. Ai cũng có thể bị thiếu hụt chất và cần được bổ sung, nhất là phụ nữ đang mang thai, cho con bú. Nếu không bổ sung kịp thời, chị em rất dễ gặp hiện tượng cơ thể thiếu oxy do các tế bào hồng cầu không có khả năng cung cấp đủ. 

Nguy cơ thiếu sắt ở phụ nữ sau sinh

Thiếu sắt gây thiếu máu do khả năng vận chuyển oxy để đáp ứng các nhu cầu sinh lý bị giảm xuống. Tỷ lệ phụ nữ sau sinh bị thiếu máu rất cao, theo nghiên cứu có đến khoảng 10 – 30% phụ nữ sau sinh bị tình trạng này.

Sau sinh, các mẹ thường bị thiếu sắt khiến cơ thể dễ bị mệt mỏi, chóng mặt

Nguyên nhân nào dẫn đến nguy cơ chị em bị thiếu sắt, thiếu máu sau sinh? So với thời kỳ mang thai, nhu cầu bổ sung chất sắt của chị em giai đoạn hậu sản thường  giảm. Bên cạnh đó, lượng sắt dự trữ trong cơ thể mẹ truyền qua sữa để cho con bú cũng rất ít. Tuy nhiên chị em sau sinh vẫn có nguy cơ bị thiếu sắt, thiếu máu do một số nguyên nhân bao gồm:

• Mẹ từng bị thiếu sắt trước và trong khi mang thai;
• Cơ thể mẹ không hấp thụ đầy đủ lượng sắt bổ sung; 
• Mất máu nhiều trong khi sinh con.

Sau sinh là thời gian phục hồi lượng sắt bị mất trong quá trình mang thai và sinh nở của chị em phụ nữ. Do đó, nếu gặp phải tình trạng thiếu sắt, chị em cần khám bác sĩ để kịp thời bổ sung sắt sau sinh, giúp cơ thể được khỏe mạnh, không làm ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày cũng như khả năng chăm sóc em bé.

Những vấn đề sức khỏe nếu chậm bổ sung sắt sau sinh

Trước tiên, nếu không bổ sung sắt sau sinh đầy đủ, chị em sẽ dễ gặp phải tình trạng thiếu sắt dẫn đến thiếu máu. Điều này không chỉ làm ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ mà còn ảnh hưởng đến trẻ sơ sinh. Cụ thể như sau:

Nguy cơ trầm cảm sau sinh càng tăng khi cơ thể thiếu hụt chất sắt

• Khi người mẹ thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt,... do cơ thể thiếu sắt sẽ không thể đảm bảo tốt nhất việc chăm sóc trẻ sơ sinh; 
• Tình trạng thiếu sắt, thiếu máu sau sinh kéo dài sẽ gây ra những thay đổi về cảm xúc và nhận thức ở người mẹ. Điều này rất cần quan tâm bởi nó có thể gây ảnh hưởng đến tương tác của mẹ và bé, cũng như làm giảm gắn kết giữa hai mẹ con. Đáng lo hơn, sự thay đổi cảm xúc và nhận thức này còn kéo theo tác động tiêu cực đến hành vi và sự phát triển của trẻ.
• Chị em dễ rơi vào tình trạng nóng nảy, cáu kỉnh, đặc biệt là có nguy cơ trầm cảm sau sinh càng tăng khi cơ thể thiếu hụt chất sắt. Nếu không bổ sung sắt sau sinh kịp thời, đúng cách, các vấn đề về sức khỏe do thiếu sắt sau sinh lần này sẽ sẽ kéo dài qua những lần sinh con tiếp theo, ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và bé. 

Dấu hiệu mẹ bị thiếu sắt và cách bổ sung sắt sau sinh hiệu quả

Thiếu sắt rất dễ nhận biết dựa trên một số dấu hiệu, đầu tiên đó là tình trạng thường xuyên mệt mỏi. Trường hợp bị thiếu máu nghiêm trọng, đặc biệt phụ nữ sau sinh thì có thể có thêm một số triệu chứng khác sau đây:

• Thân nhiệt thấp, tay chân lạnh;
• Chóng mặt, yếu ớt;
• Móng tay giòn, da nhợt nhạt;
• Rối loạn nhịp tim, khó thở, tức ngực, nhức đầu, ù tai;
• Thay đổi khẩu vị.

Khi cơ thể thiếu sắt sẽ dẫn đến tình trạng thiếu máu cùng nhiều vấn đề sức khỏe khác. Vậy hàm lượng khuyến nghị bổ sung sắt sau sinh của chị em là bao nhiêu?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chị em đang cho con bú cần bổ sung sắt sau sinh trong khoảng từ 10 - 30mg/ngày tùy thuộc vào sinh khả dụng của sắt trong khẩu phần ăn, tức là loại sắt trong chế độ ăn có dễ dàng được hấp thu vào cơ thể hay không.

Chị em có thể bổ sung sắt sau sinh thông qua sử dụng viên sắt bổ sung

Chị em cũng cần biết rằng, một số yếu tố có thể sẽ ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ sắt như mức dự trữ sắt có sẵn trong cơ thể mẹ, các hợp chất liên kết với sắt trong chế độ ăn, mức độ tạo hồng cầu… 

Theo khuyến cáo, để bổ sung sắt sau sinh, chị em nên ưu tiên đưa những thực phẩm giàu sắt sau đây vào danh sách thực đơn hàng ngày:

• Thực phẩm nguồn gốc động vật: Thịt đỏ, thịt gia cầm, các loại gan động vật, nghêu, sò, cá đều chứa chất sắt cơ thể hấp thu được dễ dàng.
• Thực phẩm nguồn gốc thực vật: Các loại đậu, trái cây khô, rau màu xanh đậm như cải xoăn, cải bẹ, cải xoong, bông cải xanh…

Trong hai nhóm thực phẩm có thể tăng hấp thụ sắt thì thực phẩm có từ thực vật thường là loại sắt sẽ chịu nhiều sự ảnh hưởng bất lợi như tình trạng sắt của cơ thể, canxi trong thức ăn, khả năng gắn với phenolic… các điều kiện này làm giảm hấp thu. 

Cần lưu ý là vitamin C có thể giúp cơ thể tăng hấp thu sắt, trong khi đó canxi lại cạnh tranh nên làm giảm hấp thu sắt. Các mẹ nên ưu tiên bổ sung sắt sau sinh thông qua chế độ ăn đầy đủ thịt, cá, nhất là thịt đỏ để giúp bổ máu.

Trong hầu hết trường hợp, các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo chị em phụ nữ, nhất là phụ nữ sau sinh nên tăng cường bổ sung sắt sau sinh qua chế độ ăn, nghĩa là từ nguồn thực phẩm. 

Phụ nữ sau sinh nên tăng cường bổ sung sắt sau sinh qua chế độ ăn

Ngoài ra, còn có biện pháp bổ sung sắt sau sinh thông qua sử dụng viên sắt bổ sung theo hướng dẫn có trên vỏ sản phẩm. Tuy nhiên, các dạng viên uống thường có thể kèm theo một số tác dụng phụ (tăng các triệu chứng dạ dày thực quản, táo bón, có mùi tanh khó uống…) nên cần hạn chế nếu có thể bổ sung từ thực phẩm.

Trong trường hợp bị thiếu máu nghiêm trọng, chị em cần đến bệnh viện, cơ sở y tế để được bác sĩ khám và có chỉ định truyền máu (nếu cần thiết), kết hợp chế độ ăn uống hoặc kê đơn viên uống bổ sung sắt một cách an toàn với liều lượng phù hợp.

Như Quỳnh

Nguồn tham khảo: Tổng hợp