Máy sóng xung kích là gì? Được dùng điều trị các bệnh lý nào?

Hiện nay, nhiều người gặp phải bệnh lý cơ, xương, khớp với những triệu chứng từ nhẹ như tê mỏi, đau nhức cho đến các rối loạn chức năng nghiêm trọng như hay yếu sức cơ, co cứng cơ, hạn chế cử động, thậm chí để lại di chứng tàn tật. Dùng máy sóng xung kích để điều trị là giải pháp mới không xâm lấn cho các bệnh lý về đau cơ xương khớp bán cấp, mạn tính, giúp giảm đau nhanh và hiệu quả, đồng thời hạn chế (hoặc không cần) dùng thuốc hay phẫu thuật.

Máy sóng xung kích là gì?

Máy sóng xung kích là thiết bị đa năng được dùng phổ biến trong một số lĩnh vực như chấn thương chỉnh hình, y khoa thể thao, vật lý trị liệu.

Sóng xung kích là một dạng sóng âm thanh cơ học có thể lan truyền trong những môi trường có tính đàn hồi như môi trường khí hay lỏng,...

Một số nguyên lý chính tạo ra sóng xung kích gồm:

• Sóng áp lực xuyên tâm có vai trò tạo ra sóng xung kích phân kỳ.
• Điện thủy lực, điện từ, áp điện tạo ra sóng xung kích hội tụ. Phương pháp này được áp dụng trong điều trị chấn thương, điều trị nhiều loại bệnh về xương khớp và cũng là một phương pháp vật lý trị liệu rất hữu hiệu.

Hai loại sóng xung kích được ứng dụng phổ biến hiện nay là:

• Sóng xung kích phân kỳ: Năng lượng sóng tỏa theo dạng tròn, khả năng xuyên thấu thấp. Do đó, để điều trị các tổn thương mô bên ngoài, thường áp dụng loại sóng này rất phù hợp.
• Sóng xung kích hội tụ: Loại sóng này có khả năng xuyên thấu cao, có thể tập trung năng lượng tại một điểm. Nhờ đó, năng lượng sóng sẽ tác động ngay vào điểm tổn thương chính xác và có thể xuyên sâu vào cơ thể ở độ sâu tối đa là 12cm.

Phương pháp dùng sóng xung kích có ưu điểm lớn và được đánh giá là sự lựa chọn phù hợp và tốt nhất trong điều trị những tổn thương sâu bên trong cơ thể. Khi tác động vào một điểm nhất định, năng lượng sóng tiếp cận đến vị trí tổn thương sẽ rất cao, giúp giảm đau nhanh chóng. Ngoài ra, loại sóng xung kích này có độ rung nhỏ nên cũng ít gây ra những tổn thương cho vùng xung quanh, nhờ đó hạn chế tác dụng phụ.

Tác dụng của sóng xung kích

Về nguyên lý hoạt động, máy sóng xung kích tạo ra sóng âm làm đứt đoạn mao mạch cực nhỏ trong gân và xương, dẫn đến tái cấu trúc vi động mạch và kích thích sự phát triển và hình thành mới, hỗ trợ hồi phục vết thương ở gân và xương nhanh hơn. Có thể nói, máy sóng xung kích tạo ra dòng máu dinh dưỡng quan trọng cho sự bắt đầu quá trình phục hồi mô bị hư tổn và duy trì chúng.

Máy sóng xung kích là dạng sóng âm mang năng lượng cao nên sẽ tác động vào mô cơ xương bị tổn thương, những vị trí đau khiến quá trình tái tạo gân, mô mềm, xương và làm lành vết thương hiệu quả.

Dạng sóng âm năng lượng cao sẽ tạo ra tác động cục bộ do tương tác với các mô trong cơ thể, từ đó giảm đau, thúc đẩy quá trình phục hồi mô, tế bào và khôi phục khả năng vận động của người bệnh.

Ngoài các tác dụng như trên, sóng xung kích còn sản xuất đủ lượng collagen, có tác dụng thúc đẩy nhanh hơn quá trình phục hồi cấu trúc mô, dây chằng, xương bị tổn thương. Sóng âm trong máy sóng xung kích có thể khôi phục khả năng vận động, đi lại như bình thường cho người bệnh thông qua làm tan các khối vôi hóa, từ đó loại bỏ tình trạng vôi hóa sinh học.

Vai trò của máy sóng xung kích trong các lĩnh vực y tế

Máy sóng xung kích có vai trò quan trọng trong các lĩnh vực y tế như sau:

Lĩnh vực vật lý trị liệu: Máy sóng xung kích được ứng dụng trong vật lý trị liệu có tác dụng điều trị các chứng đau ở cổ và lưng, đau cơ mạn tính. Phương pháp này thực sự có hiệu quả, rút ngắn thời gian điều trị so với các phương pháp vật lý truyền thống.

Lĩnh vực chấn thương chỉnh hình: Máy sóng xung kích thường được ứng dụng trong chấn thương chỉnh hình để điều trị tình trạng vôi hóa, chậm liền xương. Thay vì phải phẫu thuật, sóng xung kích đã mang đến cho người bệnh nhiều sự lựa chọn điều trị.

Lĩnh vực thể thao: Máy sóng xung kích thường được chỉ định điều trị trong lĩnh vực thể thao do có tác dụng giảm đau nhanh, tái tạo lại các tổ chức bị thương và kích thích quá trình làm lành vết thương.

Máy sóng xung kích điều trị những bệnh lý gì?

Máy sóng xung kích được chỉ định trong các lĩnh vực chấn thương chỉnh hình, chấn thương thể thao, vật lý trị liệu để điều trị các bệnh lý sau:

• Viêm cân gan chân, viêm gân bánh chè, viêm gân achille;
• Gai xương gót;
• Gân vùng khớp vai bị viêm và canxi hóa;
• Hội chứng ống cổ tay, viêm lồi cầu xương cánh tay;
• Hội chứng đau cơ chày trước, đau xương bánh chè;
• Đau ở khớp háng, dải chậu chày;
• Đau ở khớp cùng chậu, vùng gân khoeo chân;
• Các chồi xương khớp nhỏ bàn tay, khớp bàn tay giai đoạn 1 gây đau;
• Điểm đau chói;
• Sau khi hoạt động thể thao, bị căng giãn hoặc co thắt cơ cấp tính;
• Cứng khớp gối.

Ngoài việc áp dụng để điều trị các bệnh về xương khớp, thoái hóa khớp, máy sóng xung kích còn chống chỉ định điều trị trong các trường hợp gồm:

• Có nguy cơ chảy máu cao như rối loạn đông máu, chấn thương cấp, thiếu máu cục bộ hoặc u ác tính;
• Xuất hiện tình trạng sưng, nhiễm trùng và viêm cấp, có vết thương hở;
• Đang sử dụng Corticoid;
• Phụ nữ có thai;
• Trẻ em có đầu xương đang phát triển.

Ưu điểm và nhược điểm của máy sóng xung kích

Ưu điểm của phương pháp này là:

• Không cần đến phẫu thuật khi điều trị các bệnh lý đau tại hệ cơ xương khớp mạn tính.
• Thời gian điều trị ngắn khi lựa chọn liệu pháp này. Người bệnh chỉ cần điều trị mỗi lần chỉ mất khoảng 10 phút, mất 3 - 4 lần điều trị mỗi tuần.

Một số tác dụng phụ khi điều trị bằng máy sóng xung kích sau đây:

• Tại khu vực điều trị xảy ra tình trạng xuất huyết dưới da. Khi gặp tác dụng phụ này, không nhất thiết phải điều trị bổ sung. Nếu cần thiết chỉ cần chườm đá tại nơi xuất huyết dưới da.
• Đau ngày một tăng lên và sưng nề. Trường hợp này hiếm khi xảy ra, tuy nhiên nếu có thì nguyên nhân là do người bệnh không tuân thủ theo khuyến cáo của bác sĩ về những vấn đề chống chỉ định.
• Sau điều trị bằng máy sóng xung kích, trong những tuần đầu, người bệnh cần tránh hoạt động nặng, quá mức vì làm căng kéo, gây kích thích nhiều tại khu vực điều trị.

Nhìn chung, áp dụng máy sóng xung kích là phương pháp khá phổ biến trong lĩnh vực điều trị các bệnh lý về cơ xương khớp và chấn thương. Để hạn chế các tác dụng phụ khi dùng máy sóng xung kích, người bệnh nên tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, sinh hoạt điều độ, từ đó sẽ nhanh chóng bình phục. 

Xem thêm: Hướng dẫn vật lý trị liệu cho trẻ có bàn chân bẹt