Mỡ máu cao kiêng ăn gì và nên ăn gì để kiểm soát bệnh hiệu quả?

Mỡ máu cao là tình trạng khi mức độ chất béo trong máu vượt quá ngưỡng bình thường. Đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến các bệnh lý tim mạch, đột quỵ, huyết áp cao và nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác. Do đó, việc kiểm soát và điều trị mỡ máu là rất quan trọng. Vậy người bị mỡ máu kiêng ăn gì? Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu qua bài viết này.

Triệu chứng nhận biết mỡ máu cao

Mỡ máu cao (rối loạn lipid máu) thường diễn tiến âm thầm và không biểu hiện triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu. Chính vì vậy, nhiều trường hợp chỉ được phát hiện khi đã xảy ra các biến chứng nghiêm trọng như xơ vữa động mạch, tai biến mạch máu não hoặc nhồi máu cơ tim. Để phòng ngừa các nguy cơ này, việc thăm khám sức khỏe định kỳ và xét nghiệm máu là biện pháp cần thiết nhằm phát hiện sớm và kiểm soát tình trạng mỡ máu cao.

Tuy nhiên, ở những người mắc rối loạn lipid máu do yếu tố di truyền, chẳng hạn như tăng cholesterol máu gia đình (familial hypercholesterolemia), có thể xuất hiện một số dấu hiệu lâm sàng đặc trưng, bao gồm:

• U vàng gân (Tendon xanthoma): Tình trạng sưng, nổi cục ở các vị trí như khớp ngón tay, đầu gối hoặc gân Achilles sau mắt cá chân do sự tích tụ cholesterol.
• Ban vàng mí mắt (Xanthelasma): Xuất hiện các mảng hoặc nốt nhỏ màu vàng ở mí mắt trên và dưới, chứa cholesterol.
• Vòng cung giác mạc (Arcus corneae): Vòng trắng hoặc xám nhạt quanh rìa mống mắt, do lắng đọng lipid ở giác mạc, thường gặp ở người trẻ mắc tăng cholesterol di truyền.

Để kiểm soát mỡ máu hiệu quả, ngoài việc uống thuốc, chế độ ăn uống là yếu tố vô cùng quan trọng. Việc kiêng ăn các thực phẩm có hại cho mỡ máu sẽ giúp giảm thiểu tình trạng này và cải thiện sức khỏe.

Người bị mỡ máu kiêng ăn gì?

Mỡ máu cao – hay còn gọi là rối loạn lipid máu – là một trong những “thủ phạm âm thầm” dẫn đến nhiều bệnh lý nguy hiểm như xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, đột quỵ và nhồi máu cơ tim. Bên cạnh việc dùng thuốc và tập luyện đều đặn, chế độ ăn uống đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc kiểm soát mỡ máu. Vậy mỡ máu kiêng ăn gì? Có những thực phẩm tưởng chừng vô hại nhưng lại khiến chỉ số mỡ máu tăng vọt mà bạn không ngờ tới.

Thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa

Chất béo bão hòa là một trong những nguyên nhân chính làm tăng mức cholesterol xấu (LDL) trong máu. Các thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa thường có nguồn gốc từ động vật, bao gồm:

• Thịt đỏ (bò, heo, cừu): Các loại thịt này chứa nhiều chất béo bão hòa, có thể gây tăng cholesterol trong máu. Nên hạn chế tiêu thụ thịt đỏ, thay vào đó chọn các loại thịt gia cầm ít béo như gà, vịt.
• Sữa nguyên kem và các sản phẩm từ sữa béo: Phô mai, kem, bơ và sữa nguyên kem chứa nhiều chất béo bão hòa. Việc sử dụng những thực phẩm này thường xuyên có thể làm tăng mức cholesterol và nguy cơ bệnh tim mạch.
  Lòng đỏ trứng: Dù trứng là nguồn cung cấp protein tốt, nhưng lòng đỏ trứng chứa nhiều cholesterol, do đó cần hạn chế tiêu thụ quá mức.

Thực phẩm chế biến sẵn và thực phẩm chiên rán

Thực phẩm chế biến sẵn và thực phẩm chiên rán thường chứa nhiều chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa. Những thực phẩm này không chỉ làm tăng cholesterol xấu mà còn giảm lượng cholesterol tốt trong máu. Một số thực phẩm cần tránh bao gồm:

• Đồ ăn nhanh (fast food): Các loại thực phẩm như burger, khoai tây chiên, pizza và gà rán thường được chế biến với lượng dầu mỡ cao, gây hại cho mỡ máu.
• Bánh ngọt, bánh quy, snack: Những loại bánh ngọt, kẹo, bánh quy chế biến sẵn chứa nhiều đường và chất béo, đặc biệt là chất béo chuyển hóa, có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
• Thực phẩm chiên ngập dầu: Những món ăn như khoai tây chiên, chả giò, các món chiên khác không chỉ chứa nhiều calo mà còn làm tăng mức cholesterol xấu trong máu.

Thực phẩm có hàm lượng đường cao

Mỡ máu cao không chỉ liên quan đến chất béo, mà lượng đường trong máu cũng có ảnh hưởng lớn đến mức triglyceride. Khi lượng đường trong cơ thể quá cao, nó có thể làm tăng triglyceride, dẫn đến tăng nguy cơ bệnh tim mạch. Các thực phẩm có hàm lượng đường cao bao gồm:

• Đồ uống có gas, nước ngọt: Những đồ uống này chứa rất nhiều đường, đặc biệt là loại đường tinh luyện, có thể làm tăng mỡ máu.
• Bánh kẹo ngọt, trái cây sấy khô: Trái cây sấy khô và các món ăn ngọt chứa một lượng lớn đường có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch.

Các loại dầu mỡ không tốt cho sức khỏe

Một số loại dầu mỡ không tốt cho sức khỏe và có thể làm tăng mỡ máu. Đặc biệt là những loại dầu mỡ được chế biến ở nhiệt độ cao, như:

• Dầu thực vật tinh chế (dầu ngô, dầu đậu nành): Dù là dầu thực vật, nhưng khi tinh chế và chế biến ở nhiệt độ cao, chúng có thể tạo ra các chất béo chuyển hóa gây hại cho mỡ máu.
• Mỡ động vật: Mỡ từ các loại gia súc như bò, lợn có thể chứa nhiều chất béo bão hòa, làm tăng cholesterol xấu trong máu.

Những thực phẩm người bị mỡ máu cao nên bổ sung

Để kiểm soát mỡ máu và duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, người bị mỡ máu cao nên bổ sung những thực phẩm tốt cho sức khỏe, bao gồm:

• Rau xanh và trái cây tươi: Các loại rau xanh như cải xoăn, rau bina, bông cải xanh, và các loại trái cây như táo, dâu tây, cam, chuối là những thực phẩm giàu chất xơ và vitamin, giúp giảm mức cholesterol trong máu.
• Ngũ cốc nguyên hạt: Các loại ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch, gạo lứt, quinoa không chỉ cung cấp chất xơ mà còn giúp giảm triglyceride trong máu.
• Cá béo (cá hồi, cá ngừ, cá mòi): Cá béo chứa omega-3, một loại acid béo có lợi cho sức khỏe tim mạch, giúp giảm mức cholesterol xấu và tăng cholesterol tốt trong máu.
• Các loại hạt (hạnh nhân, óc chó, hạt chia): Các loại hạt này cung cấp chất béo không bão hòa và chất xơ, rất có lợi cho việc kiểm soát mỡ máu.

Mỡ máu cao là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có thể dẫn đến các bệnh tim mạch, đột quỵ và các vấn đề khác. Để kiểm soát mỡ máu, một chế độ ăn uống hợp lý đóng vai trò rất quan trọng. Người bị mỡ máu cao nên kiêng ăn các thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa, thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn chiên rán, và các loại thực phẩm có hàm lượng đường cao. Thay vào đó, nên bổ sung nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các loại cá béo tốt cho sức khỏe. Bên cạnh đó, việc sử dụng thuốc hỗ trợ điều trị cũng là một phần quan trọng trong việc kiểm soát mỡ máu. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có kế hoạch điều trị phù hợp và bảo vệ sức khỏe của mình.

Trong trường hợp chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh chưa đủ để kiểm soát hiệu quả tình trạng mỡ máu cao, người bệnh có thể cần đến sự hỗ trợ điều trị bằng thuốc. Việc sử dụng thuốc giúp điều chỉnh các chỉ số lipid trong máu, giảm nguy cơ biến chứng tim mạch và nên được thực hiện theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Các loại thuốc giảm mỡ máu bao gồm:

• Statin: Là nhóm thuốc giúp giảm cholesterol xấu (LDL) và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Statin thường được chỉ định cho những người có mức cholesterol rất cao.
• Fibrat: Thuốc fibrat giúp giảm mức triglyceride trong máu, thường được sử dụng khi mức triglyceride quá cao.
• Niacin (Vitamin B3): Niacin có thể giúp tăng cholesterol tốt (HDL) và giảm cholesterol xấu (LDL) cùng triglyceride.
  Omega-3 acid béo: Các bổ sung omega-3 có thể giúp giảm triglyceride và cải thiện sức khỏe tim mạch.

Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần có sự chỉ định của bác sĩ. Không tự ý mua và sử dụng thuốc mà không có sự tư vấn y tế, vì các loại thuốc này có thể có tác dụng phụ và tương tác với các loại thuốc khác.

Tóm lại, mỡ máu cao là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được thông qua chế độ ăn uống khoa học, lối sống lành mạnh và điều trị đúng cách. Việc hiểu rõ mỡ máu kiêng ăn gì không chỉ giúp phòng ngừa các biến chứng tim mạch nguy hiểm mà còn góp phần duy trì chất lượng cuộc sống bền vững. Hãy chủ động theo dõi sức khỏe định kỳ và tuân thủ hướng dẫn của chuyên gia y tế để đảm bảo hiệu quả điều trị tối ưu.