Nồng độ virus viêm gan B trong huyết tương là chỉ số quan trọng để biết định lượng virus viêm gan B trong máu người bệnh, cho biết mức độ nghiêm trọng của bệnh. Việc xác định chỉ số này được thực hiện bằng xét nghiệm định lượng HBV-DNA.
Định lượng virus viêm gan B thường được chỉ định cho bệnh nhân đang điều trị viêm gan B, từ đó có phương pháp điều trị cho phù hợp. Vậy xét nghiệm nào có thể định lượng virus viêm gan B?
Mục đích của xét nghiệm định lượng virus viêm gan B
Virus viêm gan B ngày nay là nguyên nhân chính gây viêm gan. Ước tính hiện có hơn 2 tỷ người trên toàn thế giới bị nhiễm virus viêm gan B và khoảng 350 triệu người tiến triển thành bệnh mãn tính. Con đường lây nhiễm dễ dàng, khó điều trị và dễ tái phát là những nguyên nhân khiến virus viêm gan B trở thành một trong những bệnh nguy hiểm đến sức khoẻ.
Để chẩn đoán và đánh giá viêm gan B, ngoài triệu chứng lâm sàng, bác sĩ còn phải thực hiện nhiều xét nghiệm đánh giá khác như xét nghiệm định lượng virus viêm gan B:
Cân nhắc điều trị
Mặc dù số người nhiễm virus viêm gan B nhiều nhưng không phải ai cũng mắc bệnh. Ở những người khỏe mạnh nhiễm virus, kết quả xét nghiệm dương tính với HBsAg nhưng lượng virus ít, có thể có hoặc không có virus hoàn chỉnh. Tuy nhiên, ở những người có hệ miễn dịch yếu, virus không được kiểm soát mà phát triển và nhân lên với số lượng lớn ở gan thì kết quả định lượng virus viêm gan B sẽ thấy rõ. Lúc này, xét nghiệm cho thấy sự hiện diện hoàn toàn của virus trong máu với số lượng lớn.
Theo dõi hiệu quả điều trị
Sử dụng thuốc kháng virus trong điều trị viêm gan B để kiểm soát số lượng virus trong gan sinh sôi và phát triển. Nếu sử dụng thuốc kháng virus trong 1 - 3 tháng, xét nghiệm định lượng virus viêm gan B giảm 100 lần thì việc điều trị được coi là có hiệu quả. Đồng thời, nếu trong máu không còn virus hoàn chỉnh chứng tỏ bệnh đã tiến triển tốt, đáp ứng với điều trị và tiếp tục theo dõi. Bệnh nhân điều trị viêm gan B cần thực hiện xét nghiệm định lượng virus viêm gan B 6 tháng một lần để đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phương pháp điều trị kịp thời khi có dấu hiệu kháng thuốc.
Phát hiện kháng thuốc
Nếu thuốc điều trị có hiệu quả trong một thời gian và số lượng virus viêm gan B giảm nhưng lại tăng cao thì có nguy cơ cao là virus kháng thuốc điều trị. Điều này cũng có thể do bệnh nhân không tuân thủ điều trị nên cần kiểm tra cẩn thận. Kết quả xét nghiệm định lượng virus viêm gan B kết hợp với xét nghiệm HBeAg, Anti-HBeAg và men gan có thể phát hiện nguy cơ đột biến virus.
Xét nghiệm định lượng virus viêm gan B
Xét nghiệm định lượng virus viêm gan B là xét nghiệm HBV-DNA, là cốt lõi của một loại virus hoàn chỉnh được nhân bản từ tế bào gan bị nhiễm bệnh và xuất hiện trong máu. Vì vậy, xét nghiệm HBV-DNA có thể định lượng chính xác lượng virus trên một đơn vị huyết tương hoặc huyết thanh (thường đơn vị đo là copies/ml hoặc IU/ml).
Cách đọc kết quả định lượng virus viêm gan B (HBV-DNA) như sau:
HBV-DNA trên 10.000 IU/ml: Nồng độ virus cao.
HBV-DNA từ 2.000 - 10.000 IU/ml: Nồng độ virus trung bình.
HBV-DNA dưới 2000 IU/ml: Nồng độ virus thấp.
Xét nghiệm này được thực hiện trên mẫu máu nên có thể được thực hiện hàng năm tùy theo mục đích theo dõi. Ngoài ra, các trường hợp sau cũng yêu cầu kết quả xét nghiệm định lượng virus viêm gan B:
Trường hợp xét nghiệm không cho thấy sự hiện diện của HBV-DNA trong mẫu máu.
Trường hợp đo được nồng độ HBV-DNA cụ thể.
Trường hợp nồng độ HBV-DNA dưới ngưỡng có thể phát hiện được (khoảng 20 IU/ml).
Trong chẩn đoán và điều trị bệnh, cần kết hợp xét nghiệm định lượng virus viêm gan B với các kết quả xét nghiệm khác để chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh. Nồng độ virus viêm gan B cao trong máu có nghĩa là virus nhân lên rất nhanh trong gan. Nếu tình trạng này kéo dài, người bệnh có thể có nguy cơ mắc các biến chứng như ung thư gan, xơ gan.
Cần tiếp tục theo dõi định lượng virus viêm gan B liên quan đến chỉ số chức năng gan, siêu âm gan,… để can thiệp sớm khi bệnh có dấu hiệu tiến triển nặng.
Ngoài ra, nồng độ virus viêm gan B trong máu cao cho thấy nguy cơ lây truyền sang người khác cao. Do đó, bệnh nhân cũng nên thực hiện các biện pháp tự cách ly thích hợp.
Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả định lượng virus viêm gan B
Lượng virus viêm gan B có trong mẫu máu được phân tích có thể không chính xác do một số yếu tố như:
Thời gian bảo quản quá lâu trong điều kiện không an toàn có thể làm giảm dấu hiệu virus, dẫn đến kết quả định lượng không chính xác.
Chất chống đông máu trong các ống lấy mẫu để ngăn máu đông lại trong khi bảo quản và kiểm tra dễ dàng hơn. Tuy nhiên, chất này có thể ngăn cản mẫu phản ứng với PCR, phản ứng trong quá trình xét nghiệm định lượng virus viêm gan B.
Tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn về thực phẩm, đồ uống hoặc thuốc có thể làm sai lệch kết quả xét nghiệm.
Cách kiểm soát và điều trị virus viêm gan B
Để kiểm soát và điều trị virus viêm gan B, bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa gan mật, thực hiện xét nghiệm máu và thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, chụp CT hoặc MRI để đánh giá chức năng gan, tổn thương gan từ đó có hướng điều trị hiệu quả và cụ thể.
Ngoài ra, bạn nên tiến hành khám sức khỏe định kỳ để theo dõi, đánh giá chức năng gan đồng thời theo dõi, đánh giá sức khỏe các bộ phận khác trên cơ thể.
Điều trị virus viêm gan
Thực hiện các xét nghiệm đánh giá cận lâm sàng. Đặc biệt, sử dụng thiết bị siêu âm hiện đại để đo độ đàn hồi của mô gan nhằm đánh giá mức độ xơ gan.
Áp dụng phương pháp điều trị hiện đại: để ức chế virus giúp tế bào gan khỏe mạnh, giảm tải lượng virus xuống mức an toàn, cải thiện chức năng gan.
Ngoài ra, trong những trường hợp viêm gan B nặng, xơ gan đã xảy ra. Người bệnh nên điều trị xơ gan để bệnh không diễn biến nặng hơn đồng thời kiểm soát và điều trị virus viêm gan B bằng phác đồ điều trị.
Điều trị xơ gan
Phân tích các yếu tố liên quan như chức năng gan, mức độ tổn thương gan, mức độ xơ hóa.
Thực hiện các xét nghiệm đánh giá cận lâm sàng. Đặc biệt, sử dụng thiết bị siêu âm hiện đại để đo độ đàn hồi của mô gan nhằm đánh giá mức độ xơ gan.
Áp dụng chuỗi phương pháp điều trị hiện đại, đặc biệt, phù hợp với từng bệnh nhân nhằm cải thiện chức năng gan và các quá trình trong cơ thể, tái tạo tế bào gan ngăn ngừa xơ hóa.
Xét nghiệm định lượng virus viêm gan B đóng nhiều vai trò trong việc phát hiện, chẩn đoán, đánh giá điều trị và tái phát bệnh nhân. Hãy tuân thủ xét nghiệm và các hướng dẫn điều trị khác.
Định lượng virus viêm gan B là một trong những xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán, xét nghiệm và đánh giá hiệu quả điều trị. Mong rằng qua bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về xét nghiệm này.
Thông tin và sản phẩm gợi ý trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể. Xem thêm
Dược sĩ chuyên khoa Dược lý - Dược lâm sàng. Tốt nghiệp 2 trường đại học Mở và Y Dược TP. Hồ Chí Minh. Có kinh nghiệm nghiên cứu về lĩnh vực sức khỏe, đạt được nhiều giải thưởng khoa học. Hiện là Dược sĩ chuyên môn phụ trách xây dựng nội dung và triển khai dự án đào tạo - Hội đồng chuyên môn tại Nhà thuốc Long Châu.