Liệu pháp ART là gì? Mục đích của việc điều trị bằng liệu pháp ART

Liệu pháp ART điều trị kháng virus đã mang đến một bước tiến vượt bậc trong việc kiểm soát HIV, giúp hàng triệu người trên thế giới sống khỏe mạnh và kéo dài tuổi thọ. ART không chỉ làm giảm số lượng virus HIV trong cơ thể mà còn giúp cải thiện chức năng hệ miễn dịch, ngăn ngừa các bệnh nhiễm trùng cơ hội. Là một phần quan trọng trong chiến lược chăm sóc và điều trị HIV/AIDS, liệu pháp này đã góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và mở ra hy vọng cho người nhiễm HIV.

Liệu pháp ART là gì?

Những người nhiễm HIV/AIDS ngày nay có thể kéo dài tuổi thọ và cải thiện cuộc sống thông qua liệu pháp điều trị kháng virus, còn gọi là ART. Liệu pháp ART là phương pháp sử dụng các loại thuốc ARV, nhằm làm chậm sự phát triển của virus HIV trong cơ thể và làm trì hoãn quá trình chuyển từ HIV sang giai đoạn AIDS.

ARV (Antiretroviral) là nhóm thuốc được phát triển để hạn chế sự nhân lên của HIV trong cơ thể, qua đó giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội. Các loại thuốc ARV thường được khuyến khích sử dụng kết hợp để giảm nguy cơ kháng thuốc.

Các nhóm thuốc ARV bao gồm:

• Nhóm thuốc ức chế men sao chép ngược dạng không nucleoside (NNRTI).
• Nhóm thuốc ức chế men sao chép ngược thuộc loại nucleotide và nucleoside (NRTI).
• Thuốc ức chế men protease (PI).
• Thuốc ức chế hòa màng/xâm nhập.
• Thuốc ức chế men tích hợp.

Tại Việt Nam có ba nhóm thuốc phổ biến nhất là NRTI, NNRTI và PI. Hai nhóm thuốc còn lại, dù hiệu quả cao nhưng vẫn chưa phổ biến do chi phí đắt đỏ và chưa được cung cấp rộng rãi. Tuy nhiên, các loại thuốc có sẵn tại nước ta đã chứng minh hiệu quả tương đương với phác đồ điều trị bậc một tại một số quốc gia phát triển.

Mục đích của việc điều trị bằng liệu pháp ART

Bằng cách ức chế sự nhân lên của HIV, thuốc ARV giúp giảm lượng virus trong máu và duy trì mức giảm này trong thời gian dài. Khi virus bị kiểm soát, khả năng phát triển tính kháng thuốc sẽ giảm, nhờ đó hiệu quả điều trị được kéo dài.

Khi lượng virus giảm, hệ miễn dịch của người bệnh có thể tự phục hồi, giảm nguy cơ mắc các bệnh do suy giảm miễn dịch. Điều này không chỉ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn kéo dài tuổi thọ cho người bệnh.

Nguyên tắc điều trị bằng thuốc ARV

Khi được điều trị bằng liệu pháp ART, bệnh nhân cần lưu ý:

• Phác đồ điều trị phải bao gồm ít nhất 3 loại thuốc: Điều trị bằng ARV yêu cầu sự kết hợp tối thiểu 3 thuốc kháng virus để tăng hiệu quả và giảm nguy cơ kháng thuốc. Đây là quá trình điều trị suốt đời, đòi hỏi bệnh nhân tuân thủ nghiêm ngặt để đảm bảo hiệu quả và tránh tình trạng kháng thuốc.
• ARV là một phần của hệ thống chăm sóc toàn diện: Việc điều trị không chỉ tập trung vào thuốc mà còn cần sự kết hợp giữa chăm sóc y tế, dinh dưỡng, hỗ trợ xã hội và tâm lý nhằm cải thiện toàn diện chất lượng sống cho người bệnh.
• Điều trị dự phòng nhiễm trùng cơ hội: Trong thời gian hệ miễn dịch của bệnh nhân chưa hồi phục, việc phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng cơ hội là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe.
• Dự phòng lây nhiễm cho cộng đồng: Người đang điều trị thuốc ARV vẫn cần tuân thủ các biện pháp phòng ngừa để tránh lây truyền virus HIV cho người khác, bao gồm sử dụng bao cao su hoặc thực hiện các biện pháp an toàn khác.

Làm sao để giảm thất bại trong việc điều trị thuốc ARV?

Các bước giúp ngăn ngừa thất bại trong điều trị HIV:

• Tuân thủ việc uống thuốc hằng ngày: Uống thuốc đều đặn mỗi ngày giúp kiểm soát sự sao chép của virus HIV. Bạn có thể sử dụng báo thức từ điện thoại, đồng hồ hoặc các thiết bị hỗ trợ khác để nhắc nhở. Đảm bảo chuẩn bị đầy đủ thuốc trước mỗi đợt để tránh tình trạng thiếu hụt.
• Dùng thuốc đúng theo hướng dẫn: Một số loại thuốc HIV yêu cầu uống cùng bữa ăn để tăng khả năng hấp thụ vào cơ thể. Hãy đảm bảo bạn hiểu rõ cách sử dụng từng loại thuốc và tuân theo hướng dẫn cụ thể.
• Báo cáo các tác dụng phụ hoặc khó khăn với bác sĩ: Nếu gặp phản ứng phụ như buồn nôn, tiêu chảy, chán ăn hoặc thay đổi tâm trạng, hãy trao đổi với bác sĩ. Phản ứng phụ thường có thể được kiểm soát hoặc bác sĩ sẽ thay đổi thuốc phù hợp nếu cần thiết.
• Yêu cầu xét nghiệm kháng thuốc HIV: Xét nghiệm này giúp phát hiện đột biến kháng thuốc trong chủng HIV của bạn, thường được thực hiện khi mới chẩn đoán. Việc kiểm tra định kỳ khi tải lượng virus HIV tăng lên sẽ giúp phát hiện kịp thời đột biến mới, đảm bảo phác đồ điều trị vẫn hiệu quả.

Sử dụng thuốc ARV đối với người nhiễm HIV là một quá trình kéo dài suốt đời. Vì vậy, thời điểm lý tưởng để bắt đầu điều trị là khi có chỉ định từ bác sĩ và người bệnh đã sẵn sàng tuân thủ điều trị. Nếu thiếu một trong hai yếu tố này, liệu pháp ART không chỉ không mang lại hiệu quả mà còn có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của người nhiễm HIV.