Từng làm ở Viện ISDS, nhiều năm cộng tác với CDC Thái Nguyên triển khai dự án phòng chống HIV/AIDS, 2 năm cộng tác với WHO.
Trà My
Matcha latte đang dần thay thế cà phê trong thói quen của nhiều người nhờ hương vị nhẹ nhàng và danh tiếng về lợi ích sức khỏe. Nhưng uống matcha latte mỗi ngày liệu có thực sự tốt? Bài viết này sẽ chỉ ra những điều bạn nhất định phải biết trước khi biến thức uống này thành thói quen.
Giữa cơn sốt sống xanh và giảm caffeine, matcha latte trở thành lựa chọn thay thế phổ biến cho cà phê. Tuy nhiên, vì matcha có những đặc điểm riêng như chứa caffeine, chất chống oxy hóa mạnh, và có thể ảnh hưởng đến hấp thu dinh dưỡng, việc tiêu thụ hàng ngày nên được cân nhắc kỹ. Dưới đây là những điều bạn cần hiểu rõ trước khi duy trì thói quen uống matcha latte mỗi ngày.
Matcha chứa tannin, một hợp chất tự nhiên có khả năng ức chế hấp thu sắt không heme (sắt từ thực vật). Sắt không heme vốn đã khó hấp thu hơn so với sắt heme (từ động vật), và việc uống matcha latte sát bữa ăn có thể làm giảm hiệu quả hấp thu sắt. Điều này đặc biệt quan trọng với những người dễ bị thiếu máu, như phụ nữ mang thai, người ăn chay, hoặc những người có bệnh lý dạ dày.
Để hạn chế vấn đề này, bạn nên uống matcha latte cách bữa ăn ít nhất 1 giờ. Ngoài ra, kết hợp thực phẩm giàu vitamin C (như cam, ớt chuông, hoặc dâu tây) trong bữa ăn có thể cải thiện hấp thu sắt. Bằng cách điều chỉnh thời gian uống, bạn có thể tận hưởng matcha latte mà không lo ảnh hưởng đến lượng sắt trong cơ thể.
Mặc dù matcha latte thường được xem là lựa chọn nhẹ nhàng hơn cà phê, nhưng nó vẫn chứa một lượng caffeine đáng kể. Một ly matcha latte tiêu chuẩn (khoảng 240ml) có thể chứa khoảng 70mg caffeine, ít hơn so với một tách cà phê espresso (khoảng 100 - 120mg).
Tuy nhiên, nhờ sự hiện diện của L-theanine, một axit amin độc đáo trong matcha, tác dụng của caffeine kéo dài hơn và ít gây cảm giác bồn chồn so với cà phê.
Những người nhạy cảm với caffeine, đặc biệt là những người có tiền sử tim đập nhanh, mất ngủ, hoặc lo âu, nên cẩn trọng khi uống matcha latte mỗi ngày. Để giảm thiểu rủi ro, bạn có thể thử giảm lượng bột matcha trong mỗi ly hoặc chọn thời điểm uống vào buổi sáng thay vì buổi tối.
Một ly matcha latte mua ngoài tiệm thường được pha với sữa và thêm đường hoặc siro để tăng hương vị. Tuy nhiên, lượng đường này có thể lên đến 20 - 30g mỗi ly, tương đương với 5 - 7 thìa cà phê. Tiêu thụ quá nhiều đường từ đồ uống có thể dẫn đến tăng cân, tăng nguy cơ tiểu đường loại 2, và các vấn đề sức khỏe khác. Nếu uống matcha latte mỗi ngày mà không kiểm soát lượng đường, bạn có thể vô tình làm tăng nguy cơ này.
Để thưởng thức matcha latte một cách lành mạnh hơn, hãy tự pha tại nhà và sử dụng sữa thực vật không đường, như sữa hạnh nhân hoặc sữa đậu nành. Bạn cũng có thể thay thế đường bằng các chất làm ngọt tự nhiên như stevia hoặc mật ong, nhưng vẫn nên dùng ở mức vừa phải. Điều này giúp bạn kiểm soát lượng calo và tận hưởng hương vị matcha nguyên bản.
Một trong những lý do matcha latte được yêu thích là nhờ hàm lượng chất chống oxy hóa cao, đặc biệt là epigallocatechin gallate (EGCG). EGCG được biết đến với khả năng chống oxy hóa, giảm viêm, và hỗ trợ phòng ngừa các bệnh mãn tính như ung thư hoặc bệnh tim mạch. Hàm lượng EGCG trong matcha cao hơn nhiều so với trà xanh thông thường do matcha sử dụng toàn bộ lá trà được nghiền mịn. Điều này khiến matcha latte trở thành một lựa chọn tuyệt vời cho những ai muốn tăng cường sức khỏe tổng thể.
Tuy nhiên, để tối ưu hóa lợi ích từ EGCG, bạn nên chọn loại bột matcha chất lượng cao, được sản xuất từ lá trà non và chế biến đúng cách. Uống matcha latte mỗi ngày với liều lượng hợp lý (1 - 2 ly) có thể mang lại lợi ích chống oxy hóa mà không gây quá tải cho cơ thể.
Sự kết hợp giữa caffeine và L-theanine trong matcha không chỉ mang lại sự tỉnh táo mà còn cải thiện sự tập trung và tâm trạng. L-theanine kích thích sản xuất sóng alpha trong não, giúp bạn cảm thấy thư giãn nhưng vẫn tỉnh táo. Đây là lý do nhiều người chọn matcha latte làm thức uống buổi sáng để khởi động ngày mới.
Tuy nhiên, để tận dụng lợi ích này, bạn nên tránh uống matcha latte quá muộn trong ngày, đặc biệt nếu bạn nhạy cảm với caffeine. Uống vào buổi sáng hoặc đầu giờ chiều sẽ giúp bạn duy trì sự tập trung mà không ảnh hưởng đến giấc ngủ.
Mặc dù matcha mang lại nhiều lợi ích, nhưng catechin mạnh trong bột matcha có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày, đặc biệt khi uống lúc bụng rỗng. Điều này có thể dẫn đến cảm giác khó chịu, buồn nôn, hoặc thậm chí làm trầm trọng thêm các vấn đề dạ dày ở những người có bệnh lý như viêm loét dạ dày.
Để tránh vấn đề này, bạn nên uống matcha latte sau khi ăn nhẹ hoặc kết hợp với sữa để làm dịu tác động của catechin lên dạ dày. Sữa có thể hoạt động như một lớp đệm, giảm kích ứng và mang lại trải nghiệm uống dễ chịu hơn.
Không phải tất cả bột matcha trên thị trường đều có chất lượng tương đương. Một số loại matcha giá rẻ hoặc kém chất lượng có thể chứa chì, kim loại nặng, hoặc các chất ô nhiễm khác, đặc biệt nếu được trồng ở khu vực có môi trường không đảm bảo. Việc chọn matcha hữu cơ, có chứng nhận an toàn và xuất xứ rõ ràng là rất quan trọng để đảm bảo an toàn khi sử dụng lâu dài.
Khi mua matcha, hãy ưu tiên các thương hiệu uy tín, kiểm tra kỹ nhãn mác, và chọn loại matcha được sản xuất từ Nhật Bản hoặc các nguồn đáng tin cậy. Điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn uống matcha latte mỗi ngày, vì việc tiếp xúc lâu dài với các chất ô nhiễm có thể gây hại cho sức khỏe.
Uống matcha latte mỗi ngày có thể mang lại lợi ích sức khỏe nếu bạn hiểu rõ những điều cần lưu ý: Từ lượng caffeine, đường, chất chống oxy hóa, đến tác động đến khả năng hấp thu sắt. Để tận dụng lợi ích mà không rơi vào các rủi ro tiềm ẩn, hãy sử dụng matcha latte một cách thông minh, chọn nguyên liệu chất lượng và lắng nghe cơ thể mình. Nếu uống matcha latte mỗi ngày, bạn cần biết những điều này để biến thói quen này thành một phần của lối sống lành mạnh.
Dược sĩ Đại học Nguyễn Tuấn Trịnh
Từng làm ở Viện ISDS, nhiều năm cộng tác với CDC Thái Nguyên triển khai dự án phòng chống HIV/AIDS, 2 năm cộng tác với WHO.