Tại sao hút thuốc lá lại gây nghiện? Những ảnh hưởng tiêu cực của thuốc lá đối với sức khỏe

Hút thuốc lá là một thói quen xấu gây nghiện và việc bỏ thuốc có thể là một thách thức lớn đối với nhiều người. Dù đã có nhiều nỗ lực và cố gắng từ phía những người hút thuốc, việc bỏ thuốc vẫn không dễ dàng và nhiều người đã trải qua nhiều lần thất bại trước khi thành công. Để cai nghiện hút thuốc lá hiệu quả, việc trang bị những kiến thức về thuốc lá là vô cùng quan trọng. 

Tại sao hút thuốc lá lại gây nghiện?

Hút thuốc lá gây nghiện chủ yếu do thuốc lá chứa một chất gây nghiện mạnh gọi là nicotine. Nicotine là một hợp chất hóa học có chứa nitơ được tìm thấy trong cây thuốc lá. Khi một người hút thuốc lá, nicotine được hấp thụ vào cơ thể qua phổi và nhanh chóng đi vào hệ thống tuần hoàn máu. Từ đó, nó tiếp cận não bộ chỉ trong một thời gian ngắn, nicotine kích thích việc sản xuất các chất hóa học trong não bao gồm dopamine, một chất đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra cảm giác hưng phấn.

Khi một người hút thuốc lá, dopamine sẽ tạo ra một cảm giác thú vị và thư giãn do tác động lên hệ thống bên trong não, mang lại cảm giác thoải mái và kích thích. Theo thời gian, cơ thể và não bộ thích nghi với nicotine và trở nên phụ thuộc vào nó. Tuy nhiên, cảm giác này chỉ kéo dài trong một khoảng thời gian ngắn và sau đó cơ thể trở nên phụ thuộc vào nicotine để duy trì trạng thái cân bằng.

Do đó, khi không được cung cấp nicotine, người hút thuốc có thể trải qua triệu chứng như sự khó chịu, lo lắng, mất ngủ và tăng cảm giác thèm thuốc. Điều này khiến người hút thuốc muốn tiếp tục hút để giảm triệu chứng và tránh cảm giác trống trải khi không có nicotine. Ngoài ra, bên cạnh tác động của nicotine, việc hút thuốc lá cũng có một yếu tố tâm lý và xã hội. Đó có thể là do áp lực xã hội, quen thuộc với việc hút thuốc lá, hoặc sử dụng thuốc lá như một cách để giải tỏa căng thẳng và giảm stress. 

Những ảnh hưởng tiêu cực của thuốc lá đối với sức khỏe

Hút thuốc lá có ảnh hưởng tiêu cực đáng kể đối với sức khỏe. Dưới đây là một số tác động do thuốc lá mang lại:

Ung thư 

Hút thuốc lá được xem là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra ung thư. Thuốc lá chứa hơn 70 chất gây ung thư khác nhau, các chất hóa học trong thuốc lá có khả năng dẫn đến sự phát triển của các khối u ác tính. Đây là nguyên nhân chính gây ung thư phổi, ung thư miệng, họng, thanh quản, tụy, bàng quang, thận, cổ tử cung và nhiều vị trí khác trên cơ thể. Người hút thuốc có nguy cơ bị ung thư phổi cao hơn rất nhiều so với người không hút thuốc. Theo các nghiên cứu y tế, nguy cơ mắc ung thư phổi ở người hút thuốc là khoảng 25 lần so với người không hút thuốc.

Bệnh phổi và hệ hô hấp

Hút thuốc lá khiến những hóa chất độc hại tích tụ trong phổi và hệ hô hấp, gây ra những vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe. Việc hút thuốc lá trong thời gian dài dẫn đến tình trạng tắc nghẽn phổi. Khi phổi bị tắc nghẽn, sự trao đổi khí trong cơ thể bị giảm. Điều này dẫn đến thiếu hụt oxy và máu cung cấp cho các cơ quan và mô trong cơ thể, có thể gây mệt mỏi hoặc khó thở. Bên cạnh đó, việc hút thuốc lá cũng tăng nguy cơ mắc các bệnh phổi nghiêm trọng như bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), viêm phế quản mạn tính, viêm phổi, nhiễm trùng phổi và hen suyễn. Ngoài ra, hút thuốc lá còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh lao, một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Bệnh tim mạch

Hút thuốc lá là một yếu tố nguy cơ quan trọng gây ra các bệnh về tim mạch. Nicotine trong thuốc lá tăng khả năng đông máu, làm co mạch máu và gây tắc nghẽn mạch máu, dẫn đến tăng nguy cơ mắc bệnh nhồi máu cơ tim, đau tim, đột quỵ, và suy tim. Người hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh mạch vành và đột quỵ cao gấp hai hoặc bốn lần so với người không hút thuốc.

Lão hóa sớm

Các chất hóa học trong thuốc lá làm giảm sự cung cấp oxy và chất dinh dưỡng đến da, gây tổn thương cho các sợi collagen và elastin, dẫn đến nếp nhăn, da khô, và làm mất đi sự đàn hồi tự nhiên của da. Đây là nguyên nhân gây lão hóa sớm ở người hút thuốc lá.

Giảm khả năng quan hệ tình dục

Hút thuốc lá có ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng tình dục của cả nam và nữ. Các chất hóa học trong thuốc lá có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hormone sinh sản, gây ra những vấn đề liên quan đến tình dục như rối loạn cương dương, khô âm đạo hoặc xuất tinh sớm. 

Cách cai thuốc lá hiệu quả

Cai thuốc lá là một quá trình khó khăn, nhưng có thể đạt được nếu có sự quyết tâm và phương pháp thích hợp. Dưới đây là một số cách cai thuốc lá hiệu quả:

• Xác định mục tiêu và lập kế hoạch: Đầu tiên, hãy xác định mục tiêu của bạn và tạo ra một kế hoạch cụ thể để từ bỏ thuốc lá. Đặt một ngày cụ thể để bắt đầu và chuẩn bị tâm lý cho quá trình cai nghiện.
• Tìm sự hỗ trợ và ủng hộ: Hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè hoặc các nhóm hỗ trợ cai nghiện thuốc lá. Có người cùng chung mục tiêu và sẵn sàng ủng hộ bạn sẽ giúp bạn vượt qua những thử thách trong quá trình cai nghiện.
• Thay đổi thói quen sinh hoạt: Một phần quan trọng để cai thuốc lá là thay đổi các thói quen sinh hoạt liên quan đến việc hút thuốc. Hãy cố gắng thay thế thói quen hút thuốc bằng những hoạt động khác. Ví dụ, nếu bạn thường hút thuốc sau bữa ăn, hãy thay thế bằng việc đi dạo hoặc chơi một trò chơi thể thao. Bên cạnh đó, hạn chế sử dụng các chất kích thích khác như rượu bia.
• Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Chú trọng vào chế độ dinh dưỡng hợp lý và đa dạng, bao gồm nhiều rau, hoa quả, ngũ cốc nguyên hạt và thực phẩm giàu chất xơ. Tránh ăn quá nhiều đồ ăn nhanh, thức ăn chế biến sẵn và đồ ngọt.
• Tập luyện thể dục và thể thao: Tập luyện thể dục và thể thao không chỉ giúp bạn giảm căng thẳng mà còn có thể giúp giảm cơn nghiện thuốc lá. Hoạt động thể thao giúp tăng cường sức khỏe, cải thiện tâm trạng và giảm căng thẳng, từ đó giúp bạn quản lý bản thân tốt hơn trong quá trình cai thuốc lá.
• Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ giấc giúp giảm cảm giác nghiện thuốc và tình trạng sự khó chịu trong quá trình cai thuốc lá. Ngủ sớm cũng giúp điều chỉnh cân bằng hóa hệ thần kinh và hệ nội tiết, giảm cảm giác lo lắng và căng thẳng.
• Kiên nhẫn và không từ bỏ: Quá trình cai thuốc lá có thể gặp khó khăn và có thể có những lần thất bại. Tuy nhiên, quan trọng nhất là không từ bỏ. Hãy kiên nhẫn và tiếp tục cố gắng đến khi bạn hoàn toàn từ bỏ thuốc lá.
• Khám sức khỏe định kỳ: Hút thuốc lá có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và việc khám sức khỏe định kỳ là cần thiết để theo dõi và phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến sức khỏe do hút thuốc lá gây ra, từ đó đưa ra các biện pháp phòng ngừa, điều trị và quản lý tốt hơn.

Trên đây là những thông tin chúng tôi cung cấp cho câu hỏi tại sao hút thuốc lá lại gây nghiện? Những ảnh hưởng tiêu cực của thuốc lá đối với sức khỏe. Bất kỳ các sản phẩm thuốc lá nào cũng chứa rất nhiều độc tố nguy hiểm. Điều tốt nhất mà bạn có thể làm để bảo vệ sức khỏe của chính mình và những người xung quanh là cai nghiện và từ bỏ thuốc lá. Đừng dành cả đời của mình để phụ thuộc thuốc lá và nicotine bạn nhé!