Ngộ độc bột ngọt: Nhận biết và xử trí thế nào?

Bột ngọt (mì chính) là một chất phụ gia thực phẩm được sử dụng phổ biến trên toàn thế giới. Bột ngọt hoàn toàn không bổ sung dinh dưỡng cho món ăn nhưng vẫn được chứng nhận là an toàn. Tuy vậy, trong những trường hợp cá biệt, ngộ độc bột ngọt vẫn xảy ra. Vậy tình trạng ngộ độc này xảy ra do đâu, dấu hiệu nhận biết như thế nào và xử trí ra sao?

Ngộ độc bột ngọt là gì?

Bột ngọt xuất hiện trong căn bếp của hầu hết các gia đình. Loại phụ gia thực phẩm này có tác dụng gia tăng độ hấp dẫn cho món ăn, kích thích vị giác người thưởng thức. Nguyên liệu dùng để sản xuất bột ngọt thường là củ cải, mía đường, ngô hoặc sắn. 

Theo chuyên gia sức khỏe, bột ngọt an toàn khi sử dụng với một lượng vừa phải. Nhưng nếu dùng quá nhiều có thể gây phản ứng ngộ độc. Ngộ độc bột ngọt là những tình trạng bất thường và phản ứng của cơ thể sau khi hấp thụ một lượng bột ngọt lớn trong 1 lần hoặc trong thời gian ngắn.

Bột ngọt được cho an toàn khi dùng trong nấu nướng nhưng vẫn có thể gây ngộ độc

Hầu hết các triệu chứng ngộ độc đều thoáng qua và nhanh khỏi khiến nhiều người chủ quan. Tuy nhiên, tình trạng này kéo dài có thể ảnh hưởng đến não, gan và tiềm ẩn nguy cơ tử vong. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng biểu hiện cũg như cách xử trí và phòng tránh sẽ giúp mỗi người trong chúng ta đảm bảo an toàn cho bản thân và những người xung quanh. 

Nguyên nhân ngộ độc bột ngọt

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng ngộ độc sau khi ăn bột ngọt. Có thể kể đến những nguyên nhân chính như: 

• Người dùng có cơ địa dị ứng bột ngọt giống như những người dị ứng hải sản, dị ứng sữa…
• Người sử dụng một lượng bột ngọt quá lớn khiến 1 lượng axit glutamic có trong bột ngọt xâm nhập vào các tế bào thần kinh và làm tổn thương não. Lượng axit glutamic dư thừa trong cơ thể có thể làm tổn thương các dây thần kinh cảm giác, gan và thận…
• Ngộ độc cũng có thể xảy ra khi vô tình dùng phải bột ngọt giả, bột ngọt kém chất lượng. Trên thị trường hiện nay có nhiều loại “siêu bột ngọt” với độ ngọt gấp nhiều lần sản phẩm an toàn. Tuy mang đến cảm giác nhưng có thể chúng là “thủ phạm” gây ngộ độc. 

Ngộ độc bột ngọt xảy ra khi dùng quá liều hoặc dùng sản phẩm kém chất lượng

Dấu hiệu nhận biết ngộ độc bột ngọt

Khi ngộ độc với bột ngọt, cơ thể con người có thể xuất hiện những triệu chứng dễ nhận thấy như:

• Cảm giác tê bì, nóng rát ở quanh miệng, có thể lan ra mặt, cổ và các vùng cơ thể khác. 
• Cảm giác ngứa ran từ phần mặt lan dần ra cơ thể.
• Mặt đỏ bừng hoặc dấu hiệu phát ban toàn thân. 
• Cùng với đỏ bừng da và phát ban có thể là tình trạng căng hoặc sưng phù cơ mặt.
• Khi một lượng nhỏ axit glutamic xâm nhập vào các tế bào thần kinh, người bị ngộ độc có thể xuất hiện triệu chứng hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn, xây xẩm mặt mày, chân tay bủn rủn.
• Nạn nhân đổ mồ hôi nhiều bất thường.
• Tình trạng rối loạn tiêu hóa đôi khi cũng xuất hiện. 
• Nếu ngộ độc bột ngọt ở mức độ nhẹ có thể xuất hiện tình trạng đau ngực nhẹ. 

Ngoài các biểu hiện trên, ngộ độc mì chính mức độ nặng có thể đi kèm các biểu hiện nguy hiểm như: 

• Nạn nhân cảm thấy khó thở, tim đập nhanh.
• Xuất hiện cơn đau ngực nặng.
• Cổ họng nạn nhân có biểu hiện sưng phù gây khó khăn khi nói, thở hoặc nuốt.
• Nạn nhân bị sốc phản vệ. 

Ngộ độc nặng hay nhẹ phụ thuộc liều lượng tiêu thụ và cơ địa từng người

Cách xử trí ngộ độc bột ngọt

Theo bác sĩ, khi nhận thấy những dấu hiệu ngộ độc, chúng ta có thể hạn chế ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe bằng cách:

• Pha 1 ly nước ấm với muối và chanh rồi cho người ngộ độc uống. Có thể uống thêm nhiều nước ấm để lợi tiểu, đẩy nhanh quá trình đào thải độc tố ra khỏi cơ thể. 
• Nếu tỉnh táo có thể tự kích thích gây nôn để tống toàn bộ số thức ăn có nhiều bột ngọt có trong dạ dày. 
• Không nên tự ý dùng bất cứ loại thuốc nào khi đang có biểu hiện ngộ độc mì chính. Nếu lỡ uống thuốc, nên giữ lại thông tin thuốc để cung cấp cho bác sĩ phòng trường hợp nguy cấp phải nhập viện. 
• Nếu các triệu chứng ngộ độc kéo dài hoặc nghiêm trọng dần, người ngộ độc cần đến ngay các cơ sở y tế để được theo dõi sức khỏe. 
• Trong đa số trường hợp, các triệu chứng ngộ độc khi ăn mì chính đều ở mức độ nhẹ và dần hết. Nhưng khi có triệu chứng nặng như khó thở, đau ngực nặng, sốc phản vệ… nạn nhân cần được đưa đến cơ sở y tế ngay lập tức. 

Đau ngực, khó thở là một dấu hiệu ngộ độc bột ngọt nặng

Cách phòng tránh ngộ độc bột ngọt

Tuy ngộ độc bột ngột ít khi dẫn đến triệu chứng nặng, nhưng bất kỳ ai trong chúng ta cũng nên biết cách phòng tránh. Tùy từng trường hợp cụ thể, chúng ta sẽ áp dụng những cách phòng ngừa ngộ độc như:

•  Với những người có cơ địa dị ứng mì chính nên ngưng sử dụng sản phẩm. Việc ăn ở bên ngoài, ăn ở quán vỉa hè với họ cũng không được khuyến khích. Đa số nhà hàng, quán ăn đều cho thêm bột ngọt khi chế biến để tăng thêm hương vị đậm đà của món ăn. Nếu có ý định đi ăn ngoài, đừng quên yêu cầu đầu bếp không dùng mì chính với đồ ăn của bạn. 
• Bột ngọt giả chứa nhiều chất hóa học tạo ngọt thiếu an toàn. Vì vậy, thay vì mua bột ngọt giá rẻ trôi nổi ngoài thị trường, bạn nên mua hàng chính hãng ở địa chỉ uy tín. 
• Nếu đã có tiền sử ngộ độc mì chính, bạn nên hạn chế tối đa việc ăn đồ ăn chế biến sẵn, thực phẩm đóng hộp/đóng gói. 
• Lượng bột ngọt được khuyến nghị sử dụng mỗi ngày là tối đa 6g/ngày. 

Bột ngọt được sử dụng trong nấu nướng để món ăn ngọt hơn, ngon hơn, thỏa mãn vị giác hơn. Nhưng lạm dụng bột ngọt hoặc sử dụng “siêu bột ngọt” hàng nhái không tốt cho sức khỏe. Ngộ độc bột ngọt không chỉ làm ảnh hưởng sức khỏe trước mắt mà còn có thể dẫn tới hậu quả lâu dài. Chỉ cần hiểu đúng về loại gia vị này thì bạn sẽ biết cách sử dụng bột để không làm ảnh hưởng đến sức khoẻ của gia đình.

Thanh Hương

Nguồn tham khảo: Tổng hợp