Người bị axit uric cao nên và không nên ăn gì?

Tại sao chế độ ăn ảnh hưởng đến axit uric trong cơ thể?

Tăng axit uric trong máu là nguyên nhân chính gây ra bệnh gout – một bệnh viêm khớp mãn tính gây đau đớn, sưng viêm và hạn chế vận động. Hiện nay, với lối sống hiện đại, chế độ ăn uống không hợp lý và thói quen sinh hoạt không lành mạnh, tỷ lệ người mắc chứng axit uric cao ngày càng tăng. Việc kiểm soát nồng độ axit uric không chỉ phụ thuộc vào thuốc điều trị mà còn phải gắn liền với chế độ ăn uống khoa học.

Vậy cụ thể, người bị axit uric cao nên và không nên ăn gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua các phần tiếp theo.

Axit uric là sản phẩm cuối cùng của quá trình chuyển hóa purin trong cơ thể. Purin có nguồn gốc nội sinh từ sự thoái biến tế bào, và ngoại sinh từ thực phẩm. Khi cơ thể không thể đào thải hết axit uric qua thận, chúng tích tụ trong máu, gây tăng axit uric huyết (hyperuricemia). Đây là điều kiện thuận lợi để các tinh thể urat natri lắng đọng tại các khớp, dẫn đến bệnh gout và tổn thương thận.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc tiêu thụ thực phẩm giàu purin làm tăng nồng độ axit uric nhanh chóng. Ngược lại, những thực phẩm ít purin hoặc giúp tăng đào thải axit uric lại có tác dụng kiểm soát bệnh hiệu quả.

Ngoài ra, cân nặng cũng ảnh hưởng lớn đến axit uric. Thừa cân, béo phì làm tăng sản xuất axit uric và giảm khả năng đào thải của thận. Do đó, việc duy trì cân nặng lý tưởng bằng chế độ ăn uống hợp lý đóng vai trò then chốt trong kiểm soát axit uric.

Người bị axit uric cao nên ăn gì?

Rau xanh và các loại thực phẩm giàu chất xơ

Rau xanh như cải bó xôi, bông cải xanh, cải thìa, cà rốt, bí đỏ,... đều chứa lượng purin thấp và giàu chất xơ, giúp giảm hấp thu purin từ thức ăn vào máu. Chất xơ còn hỗ trợ hệ tiêu hóa, giúp cơ thể đào thải tốt hơn các sản phẩm chuyển hóa, trong đó có axit uric.

Ngoài ra, rau xanh còn chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp giảm viêm và tổn thương khớp do gout gây ra.

Trái cây giàu vitamin C

Vitamin C có vai trò làm tăng đào thải axit uric qua thận, giúp giảm nồng độ axit uric trong máu. Nhiều nghiên cứu cho thấy bổ sung vitamin C làm giảm đáng kể mức axit uric ở bệnh nhân gout và người tăng axit uric huyết.

Các loại trái cây giàu vitamin C nên ưu tiên gồm cam, quýt, bưởi, dâu tây, kiwi, ổi, và các loại quả mọng như việt quất, mâm xôi.

Sữa và các sản phẩm từ sữa ít béo

Sữa ít béo, sữa chua không đường và phô mai ít béo là nguồn cung cấp protein chất lượng cao mà lại ít purin. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, tiêu thụ sản phẩm từ sữa có thể giúp giảm nồng độ axit uric nhờ tăng đào thải qua thận và giảm phản ứng viêm.

Do đó, người bị axit uric cao có thể thoải mái sử dụng các sản phẩm sữa ít béo trong khẩu phần ăn hàng ngày.

Protein thực vật

Các loại đậu, hạt ngũ cốc như đậu đen, đậu xanh, đậu nành, hạt chia, quinoa, yến mạch chứa lượng purin thấp hơn so với protein động vật. Đồng thời, chúng còn cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất quan trọng, giúp duy trì sức khỏe tổng thể.

Ngoài ra, đậu phụ từ đậu nành là nguồn protein thực vật rất phù hợp cho người bị axit uric cao.

Uống nhiều nước và các loại trà thảo mộc

Nước đóng vai trò quan trọng trong việc hòa tan axit uric và tăng cường bài tiết qua nước tiểu. Người bị axit uric cao nên uống ít nhất 2-3 lít nước mỗi ngày để giảm nguy cơ kết tinh axit uric.

Ngoài nước lọc, trà thảo mộc như trà xanh, trà hoa cúc, nước dừa cũng là lựa chọn tốt vì chúng có tác dụng chống viêm và giúp thanh lọc cơ thể.

Người bị axit uric cao nên ăn gì?

Tóm lại, chế độ ăn uống hợp lý đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát nồng độ axit uric và hỗ trợ điều trị bệnh gout. Việc ưu tiên sử dụng rau xanh, trái cây giàu vitamin C, các sản phẩm sữa ít béo, protein thực vật và tăng cường uống nước không chỉ giúp giảm hấp thu purin mà còn tăng đào thải axit uric, đồng thời cải thiện sức khỏe tổng thể. 

Áp dụng những lựa chọn thực phẩm này một cách khoa học sẽ góp phần nâng cao hiệu quả điều trị và phòng ngừa biến chứng do tăng axit uric huyết gây ra.

Người bị axit uric cao nên tránh ăn gì?

Thực phẩm giàu purin cao

Đây là nhóm thực phẩm cần hạn chế tối đa bởi chúng làm tăng lượng axit uric trong máu rất nhanh.

• Nội tạng động vật: Gan, thận, lòng lợn, tim, óc chứa lượng purin rất cao. Chỉ cần một khẩu phần nhỏ cũng có thể làm tăng axit uric đột ngột.
• Hải sản: Các loại tôm, cua, sò, cá mòi, cá trích, cá hồi, cá cơm chứa nhiều purin nên nên hạn chế.
• Thịt đỏ: Thịt bò, thịt cừu, thịt nai, thịt chó là những thực phẩm chứa nhiều purin, cần hạn chế ăn.

Đồ uống có cồn

Bia, rượu vang đỏ, rượu mạnh làm tăng tổng hợp axit uric trong cơ thể và giảm khả năng đào thải qua thận, khiến axit uric tích tụ nhiều hơn. Đặc biệt, bia chứa nhiều purin do làm từ mạch nha lên men.

Vì vậy, người bị axit uric cao nên hạn chế hoặc tốt nhất không sử dụng rượu bia để kiểm soát bệnh hiệu quả.

Thực phẩm chứa nhiều đường và fructose

Đường và fructose làm tăng chuyển hóa purin nội sinh, kích thích sản xuất axit uric. Các loại nước ngọt có ga, nước ép đóng chai, bánh kẹo công nghiệp và đồ ăn nhanh thường chứa lượng đường cao, không tốt cho người bị axit uric cao.

Thực phẩm giàu chất béo bão hòa và đồ chiên rán

Chất béo bão hòa trong thức ăn nhanh, đồ chiên rán làm tăng cân, giảm khả năng lọc của thận và ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình bài tiết axit uric. Hơn nữa, béo phì còn làm tăng phản ứng viêm, khiến bệnh gout tiến triển nặng hơn.

Người bị axit uric cao nên tránh ăn gì?

Việc hạn chế các thực phẩm giàu purin, đồ uống có cồn, thực phẩm nhiều đường và chất béo bão hòa là yếu tố then chốt trong quản lý bệnh lý liên quan đến tăng axit uric máu. Những thực phẩm này không chỉ làm gia tăng lượng axit uric mà còn ảnh hưởng xấu đến chức năng thận và gây viêm, từ đó làm nặng thêm tình trạng gout. Do đó, xây dựng chế độ ăn uống khoa học và loại bỏ các yếu tố nguy cơ sẽ góp phần quan trọng trong việc kiểm soát bệnh và phòng ngừa biến chứng lâu dài.

Lời khuyên giúp kiểm soát axit uric hiệu quả

Bên cạnh việc lựa chọn thực phẩm phù hợp, người bị axit uric cao cần duy trì lối sống lành mạnh để tối ưu hóa hiệu quả kiểm soát bệnh.

• Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân làm tăng nguy cơ tăng axit uric và bệnh gout. Giảm cân khoa học giúp cải thiện tình trạng bệnh rõ rệt.
• Tập thể dục đều đặn: Hoạt động thể chất giúp cải thiện chuyển hóa, tăng cường sức khỏe tim mạch và chức năng thận.
• Uống đủ nước: Ít nhất 2-3 lít nước mỗi ngày, tránh các loại nước có đường và cồn.
• Tránh stress: Căng thẳng kéo dài làm ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và chuyển hóa axit uric.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Theo dõi nồng độ axit uric và các chỉ số liên quan để điều chỉnh chế độ ăn uống và điều trị phù hợp.

Ngoài ra, cần tuân thủ đúng hướng dẫn điều trị của bác sĩ, không tự ý ngưng thuốc hoặc thay đổi liều lượng.

Việc hiểu rõ người bị axit uric cao nên và không nên ăn gì là yếu tố then chốt giúp kiểm soát tốt nồng độ axit uric, giảm nguy cơ bùng phát các đợt gout cấp và phòng tránh các biến chứng nguy hiểm như tổn thương khớp, sỏi thận. Kết hợp chế độ ăn hợp lý với lối sống khoa học và tuân thủ điều trị y tế sẽ giúp người bị axit uric cao duy trì sức khỏe ổn định và phòng ngừa biến chứng hiệu quả.